Оросууд 100 ШТС барих саналаа дахин тавьжээ

Хуучирсан мэдээ: 2013.01.04-нд нийтлэгдсэн

Оросууд 100 ШТС барих саналаа дахин тавьжээ

Хоёр оны зааг дээр зарим шатахуун импортлогч компани бүтээг­дэхүүнийхээ үнийг 50 төгрө­гөөр нэмлээ. Тэд ямар учраас яагаад нэмсэн нь одоо болтол тодор­хойгүй байна. Тодруулбал, “Магнай трейд”, “Шунхлай” тэргүүтэй компаниуд АИ-92 автобензиний нэг литрийг 1670 төгрөг болгосон аж. Мөн А-80 шатахууныг 1580 төгрөг, дизель түлш, АИ95 шатахуу­ныг 1800 төгрөгөөр тус тус худалдаалах болжээ. Гэхдээ тэд шатахууныхаа үнийг нэмэх талаар хэнд ч мэдэгдсэнгүй. Бүр шатахуун борлуулах цэгүүдийнхээ үнийг ч нэгэн зэрэг нэмсэнгүй. Хүмүүс Шинэ жилийн баяраар доргиж байх хойгуур тэд чимээгүйхэн үнээ нэмчихлээ. “Өнгөрсөн арван­хоёрдугаар сарын 28-ны орой 22 цагт бензин авахад 1620 төгрөг байсан үнэ маргааш нь 50 төгрөгөөр нэмэгдчихсэнд бүр гайхаж байна. Энэ талаар хэвлэлээр ч гэсэн тэр даруйд нь юм гараагүй биздээ” хэмээн “Магнай трейд” компанийн шатахуун түгээх цэгээс бензин авч байсан Чингэлтэй дүүргийн иргэн Ж.Баярсайхан хэлэв. Түүний ийн хэлдэг ч зөв аж. Юу гэхээр “Магнай трейд” буюу МТ компанийн хувьд өнгөрсөн сарын 29-ны өдрөөс эхлэн хотын зүүн хэсгийн шатахуун борлуулах цэгүүдээсээ бүтээгдэхүүнийхээ үнийг нэмсэн байна. Улмаар хоёр өдрийн дараа гэхэд бүх цэгүүдэд нь нэмэгдсэн үнээр шатахуун худалдаалав.

Чухам эдгээр компанийн шатахууны үнэ нэмэх нь хэр үндэслэлтэйг тодруулахаар Шудар­га өрсөлдөөн, хэрэглэгчдийн төлөө газар руу очлоо. Гэвч энд энэ талаар ямар ч мэдээлэл өгөх­гүй байхыг дээрээс даалгажээ. Утсаа ч авсангүй. Харин зарим эх сурвалжийн мэдээлснээр МТ компанийн шатахууныхаа үнийг нэмсэн үндэслэлээ ирүүлэхийг ШӨХТГ-ынхан шаардсан байна. Уг нь өмнөх оны арванхоёрдугаар сарын 20-ны үед эл бүтээгдэхүүний үнэ 50 төгрөгөөр нэмэгдэхэд О.Магнай дар­га хэв­лэлийн хурал зарлаж  “Шата­хуун инпортлогчид бүтээг­дэхүүнийхээ үнийг 210 төгрөгөөр нэмэх үндэслэл байгаа. Гэвч одоо 50 төгрөгөөр л нэмсэн” гэж тайлбар хэлж байв. Тухайн үед хариуцагч байгууллагаас нь ийн эерүүлэл хийсэн болохоор нийгэмд төдийлөн их цочрол үүсээгүй. Тэгвэл одоо нэмэгдэж байгаа 50 төгрөгт хэн ч, хариуцагч төрийн байгууллагуудын ямар ч удирдлага тайлбар өгөхийг хүссэнгүй. Харин ч олны дунд айдас, гайхшрал зэрэг төрж байна. Шатахуун импортлогчид чимээгүйхэн бага багаар нэмсээр байгаад хэдэн төгрөгт хүрэхийг хэн ч таашгүй боллоо.

Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгч­дийн төлөө газар  зах зээл дээр өрсөлдөж буй ком­паниудын үнийн өөрчлөлтөд шууд нөлөөлөх боломж­гүйг мэр­гэ­­­жилт­нүүд хэлсэн. Зөвхөн  давам­гай компаниуд үнэ нэмсэн тохиол­долд л хуулийн хүрээнд орол­цох боломжтой аж. Тиймээс “Пет­ро­вис”, “Сод Монгол” зэрэг томоохон компаниуд одоохондоо шатахууны үнэ нэмээгүй байгаа болохоор уг газраас ч гэсэн харзнаж байгаа бололтой.

Монголбанк, Уул уурхайн яам, шатахуун импортлогчдын хамтарсан гэрээг байгуулаад хоёр сар гаруйн хугацаа өнгөрч байна. Эл гэрээнд зааснаар импортлогч компаниудын эргэлтийн хөрөнгийг жилийн нэг хувийн хүүтэйгээр төв банкнаас тодорхой тооны зээл олгоод эхэлчихсэн. Компаниуд ч аль хэдийнэ зээлсэн мөнгөөрөө шатахуунаа хойд хөршөөс аваад борлуулж, ашгаа хүртэж буй. Гэвч тэр гэрээ, зээл нэг их тус болсонгүй. Харин энэ бүхний цаана нэг аюултай зүйл бийг учир мэдэх нь хэллээ. Тодруулбал, ОХУ-аас сүүлийн үед өмнөд хөрш рүүгээ нэлээд хүчтэй бодлого явуулах болсонтой холбоотой юмсанж. Учир нь тэд манай улсын Тавантолгой, Оюутолгойд хамтарч ажиллах саналыг тавьж байгаа боловч Засгийн газраас хүлээн зөвшөөрөөгүй. Нөгөөтэйгүүр Мон­­гол Улсын нутаг дэвсгэрт 100 шатахуун түгээх станц барих саналыг үе үе тавьж байгаа. Саяхан оны өмнө ч гэсэн Оросын талын төлөөлөгчид айлчлах үеэр энэ саналаа мартсангүй. Гэхдээ манай талаас тэдэнд дахиад л “үгүй” гэсэн хариу өглөө. Тиймээс Монгол Улс хоёр орны хамтран ажиллах томоохон шийдвэрүүдэд хариуцлагагүй хандаж буйд хойд хөрш маань чадах зүйлээрээ боохоор шийдсэн нь манай улс руу гаргаж байгаа нефтийн бүтээгдэхүүний үнэд хатуу хандах явдал аж. Тус улсын хувьд энэ оны нэгдүгээр сараас эхлэн нефтийн бүтээгдэхүүний экспортын татвараа 90 хувиар хөнгөлөхөөр болсон. Өөрөөр хэлбэл, 400 орчим ам.доллараар бууруулах хууль үйлчилж эхэллээ гэсэн үг.

Дашрамд дурьдахад шатахууны үнэ гурван төрлөөс болж нэмэгдэх тохиолдол байдаг гэнэ. Нэгд, импортлогч компаниудын эргэлтийн хөрөнгө буюу эх үүсвэрийн хүрэлцээ, хоёрт, валютын ханш, гуравт, импортын үнэ. Ямартай ч эхний хоёр тохиолдлын үнийн нөлөөнөөс болоогүйг Монголбанкны Ерөнхий­лөг­чийн зөвлөх бөгөөд Санхүүгийн тогтвортой байдлын зөвлөлийн ажлын албаны дарга Д.Ган-Очир хэлсэн. Тодруулбал, эхний хоёрын нөлөөг шатахуун импортлогчид өгч буй хөнгөлөлттэй зээлээр хаачихаж байгаа гэнэ. Эцэст нь хэлэхэд шатахууны үнийн өсөл­төд импотлогчид, Шударга өрсөл­дөөн, хэрэглэгчдийн төлөө газар, Монголбанк, Уул уурхайн яам ч биш хоёр улсын төр засгийн хүрээнд яригдах том асуудал учраас доод зиндааныхны хүч мөхөсдөх болжээ. Хэрэв дээд түшээд ОХУ-ын талтай сайтар ярилцвал тус улсаас нефтийн бүтээгдэхүүний экспортын татварыг нэгэнт бууруулж байгаа юм чинь манай улсад ч гэсэн шатахууны үнэ өсөхгүй байх боломж байгааг эх сурвалжууд онцолж байна. 

Л.БААТАРХҮҮ
Зохиогчийн эрх: "УЛС ТӨРИЙН ТОЙМ" сонин
NEWS.mn

Мэдээллийн эх сурвалж