Монголын цагаан сар мөдхөн боллоо. Эцэг өвгөдөөс нааш улбаатай үндэсний энэ том баярыг айл болгон тэмдэглэхийг хичээнэ. Бас аль болох өнгөтэй өөдтэй идээгээр ширээгээ чимж, үнэтэй, бүхнийг бэлэглэхийг зорино. Даанч айл бүхний авдар дахь бэнчин нь өөр өөр. Гэсэн хэдий ч энэ бүхнийг үл умартан чадах чинээгээрээ л наймаачдын магнайг тэнийлгэнэ. Харин наймаачид, томоохон дэл­гүүрүүд нь “хэрэглэгчдээ хаанд өргөмжилж. “Бид ба­рааныхаа үнийг маш их хямд­руулж байна. Өргөнөөр үйлч­лүүлээрэй” гэх утгатай рек­­ламаар ард түмнийг ху­райлна. Зур­гаахан хоногийн да­­раа болох цагаан сар­даа нийслэлийн иргэд хэр­хэн бэлдэж байгаа, зах, дэл­гүүрүүдэд бараа бү­тээг­дэхүүний үнэ ямар байгаа талаар сур­валжиллаа.

Их баяр болохтой хол­бог­дуулан ба­раа бүтээг­дэ­хүүний эрэлт ихэссэн. “На­­ран­туул”, “Баян­­зүрх”, “Хар­­хорин”,  “Бөм­­бөгөр” зэ­рэг то­моохон за­хуу­­дын  ачаалал ихэсчээ. Мөн хүнс­ний “Макс”, “Миний дэл­­­гүүр” зэрэг сүл­жээ супер­мар­ке­туудад хүртэл авсан ба­рааныхаа тооцоо хийх гэсэн ир­­гэдийн урт дараалал кассан дээр нь үүсэж, дэлгүүрийн кассчныг нэлээд бухимдуулах аж.

Супермаркетууд болон брэндийн гэх дэлгүүрүүд “Цагаан сарын бая­рын хямд­ралтай худалдаа явагдаж бай­на. Бүх бараа үйлдвэрийн нь үнээр” гэсэн зар тавьжээ. Захуудад ч яахав угаасаа эрэлт ихтэй хойно тийм хямдралын зар ер үгүй. Гэвч супермаркетуудаар явж байхад харамсалтай нэг зүйл ажиглагдав. Юу гээч. Энэ бол үнээ хямдруулна гэсэн нэрийдлээр хэрэглэгчдийг хуурсан нэгэн төрлийн луйвар шиг санагдлаа. Томоохон баяруудын үеэр манайх бараандаа төдөөс төдөн хувийн хямдрал зарлалаа. Бараг үнэгүй өгчих нь холгүй реклам цацдаг нь тэдний зан гэмээр. “Макс” супермаркетад гэхэд өмнөх долоо хоногт “Мах импекс” компанийн “Аялал” нэрийн хиамны үнэ 300 төгрөгөөр нэмэгдэж нэг килограмм нь 12200 төгрөг болжээ. Энэ бүтээгдэхүүний үнэ “Нарантуул” захад 11000-11400 төг­рөг байх аж. Харин “Баянзүрх”, “Бөмбөгөр” худалдааны төвүүдэд 11500 төгрөгийн үнэтэй зарж байх юм. Одоогоос нэг сарын өмнө хиам­ны дундаж үнэ ердөө есөн мянган төгрөг байлаа.

Хэрэглэгчид супермаркетууд хямд­рал зарласан сургаар их ирсэн ч “Энд захаас үнэтэй байна” хэмээн уцаарлан буцаж буй хүмүүс олон. МУБИС-ын зүүн талд байрлах “Макс” супермаркетаар ортол ца­гаан идээний хэсэгт 30 гаруй насны нэгэн эмэгтэй худалдагчтай, нь ам зөрж байгаа чимээ дуулдлаа. Сонирхоод хажууд нь очтол “Энэ хорхой ааруул чинь үнэ нь яаж хямдарчихсан байгаа юм бэ. Харин ч захад зарж байгаа ааруулын үнийг нэг нугалах шахам үнэтэй байна шүү дээ” хэмээн ихэд уцаарласан. Үнэндээ ч түүний уурлах нь аргагүй аж. Энэ дэлгүүрийн хорхой  ааруул 500 грамм нь 5900 төгрөг, 700 грамм нь 9160 төгрөг. Харин “Нарантуул” захад дээрх ааруулын нэг килограмм нь ердөө 4500-6000 төгрөг, “Бөм­бөгөр” худалдааны төвд дээд тал нь зургаан мянга 400 төгрөгийн үнэтэй байсан. Хүн харахад өнгө үзэмж, амтны хувьд хоорондоо ямар ч ялгаагүй. Тэгээд ч нэг килограмм хүрэхгүй ийм ааруулыг арай үнэтэй зарж байна уу гэх бодол төрж байлаа. Цагаан сар, наадам боллоо гэх нэрийдлээр “Үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжицгээе” гэсэн уриа хаа сайгүй гардаг. Энэ нь ч нэг талаараа зөв. Гэхдээ дотооддоо үйлдвэрлэсэн мөртлөө өнөөх Хятад ах нарын импортын бараанаас илүү үнэ өртөгтэй байдаг нь даан ч харамсмаар… Тэгээд ч хүнсний гэхээсээ илүүтэй гоёл чимэглэл, эсгий урлалын үзэмжийн бараанууд зонхилдог шүү дээ. Өнгөрсөн нэгдүгээр сарын 23-нд Хятадын цагаан сар болсон. Энэ үеэр тус улсын худалдааны талаар ВВС “Хятадын зах зээл дээр үндэснийх нь брэнд бүтээгдэхүүний худалдан авалт эрс нэмэгдсэн” хэмээн онцолжээ. Хятадууд цагаан сараараа гадны ямар ч улсын бэлэгний бүтээгдэхүүн авдаггүй аж. Бүгдийг нь өөрсдийн гараар үйлдвэрлэж бас хамгийн хямд үнээр зардаг гэнэ. Мөн АНУ-д “Талархлын баяр” гэж манай “Цагаан сар”-аас нэг их ду­тахааргүй том баяр болдог байна. Энэ баяраараа Америк айлын тавган дээр цацагт хяруул заавал байдаг. Бас энэ үеэр хямдралын өдөр гэж до­лоо хоног зарладаг бөгөөд тусгай зо­хицуулалтаар бараа бүтээгдэхүүний үнээ 50 хүртэлх хувиар бууруулдаг гэнэ. Гэтэл Мэргэжлийн хяналтын газар, Хэрэглэгчдийн төлөөх шудрага өрөслдөөний газар гэх хариуцсан байгууллагуудын барааны үнийн хэт хөөрөгдлийн үед цар нь танигддаг. Хэрэглэгчдийн төлөөх шудрага өрөслдөөний газрын байцаагч О “Манайх зэх зээлийн эдийн засагтай орон болохоор одоо нэмэгдэж байгаа барааны үнэд манай байгууллагын зүгээс ямар ч зохицуулалт хийх боломжгүй. Өрсөлдөөний журмаар эрэлт ихсэхээр үнэ нэмэгддэг. Тэр л жаягаараа явж байна” хэмээх хариулт өгсөн.

Түүнчлэн нэг олзуурхууштай нь Цагаан сарын үеэр хамгийн их хэрэглэдэг гурил, элсэн чихэр, цагаан будааны үнэ нэг их нэмэгдээгүй байсан. Харин ч хоёрдугаар сарын 10-ны үед “Баянзүрх”, “Нарантуул” худалдааны төвд таван килограмм цагаан будаа найман мянга 200 төгрөг байсан бол өчигдөр төрлөөсөө хамаарч 7000-8000 төгрөг байв. Мөн тавган дээрээс нь авч ч болдоггүй, идэж ч болдоггүй ул боовны үнэ 400-3000 төгрөгөөр нэмэгджээ. Ингэхдээ арав хоногийн өмнө 1500 төгрөг байсан “Өгөөж” компанийн ул боов ширхэг нь 2100 төгрөгт хүрсэн аж. Гурван мянган төгрөгөөр нэмэгдсэн 15 ширхэгтэй нэг таваг ул боовны үнэ “Бөмбөгөр” худалдааны төвд лангуу түрээслэгч н.Барсын хэлснээр анх гарсан үнээсээ ийнхүү нэмэгдсэн гэнэ. “Нарантуул”, “Баянзүрх” за­хуудаар явж байхад бэлгэнд өгөх янз бүрийн бараа жижиглэнгээр зарж зогссон хүмүүс энд тэндээс “Бэлэгний сорочкан цамц дөрвийг 10 мянгад” гэж орилно. Бас ориг гоо сайхны бараанууд бөөний үнээр гэх наймаачид захуудын сул талбайг ашиглан бараагаа эгнүүлэн зогсжээ.

Энэ үеэр “Нарантуул” захад ца­гаан идээ, гурил, элсэн чихэр худал­даж буй Н.Наранцэцэгтэй цөөн хором ярилцлаа. Тэрбээр “Энэ жил хэрэглэгчид нэлээд хэдэн хоногийн өмнөөс Цагаан сарын бараагаа авч байна. Барааны үнэ нэмэгдэхээс түрүүн гээд эрт авч байгаа байх. Өөрөөр хэлбэл хүмүүс их тооцоотой болсон юм уу даа. Манай дотоодын гурил үйлдвэрлэгчид үнээ нэг их нэмээгүй болохоор хэрэглэгчдэд үнийн дарамт үүсэхгүй байгаа хэрэг. Ямар ч байсан сүүлийн арван хоногийн дотор худалдаачид нэг сард олдог орлогоо олчихсон шүү. Манай лангуун дээр гэхэд л гурил, элсэн чихэр, ааруул их сайн зарагдаж байна” гэв.

“Тусгаар тогнолын ордон”-ы нэг давхарт шинээр нээгдсэн “Оргил” худалдааны төв “Захын үнээс хямд” гэсэн зар хаджээ. “Сонор плаза”-гийн баруун хойд талд байрлах цайны газрын эзэн н.Пунцагаа “Би мульт жүүсийг захаас авахын оронд арай хямд үнэтэй гээд “Оргил”-д очтол нэг авдар мультын үнэ миний авдаг байсан 11200 төгрөгөөс 1600 төгрөгөөр илүү байсан” хэмээв.

Үндэсний статистикийн хо­роо­ноос хоёрдугаар сарын 8-ны байдлаар гаргасан судалгаагаар будаа, элсэн чихрийн үнэ нэгдүгээр сарын дундаж үнээс 0.5 хувиар өссөн бол гурилын үнэ харьцангуй тогтвортой байгаа гэсэн тоо гаргажээ. Харин махны үнэ өмнөх сартай харьцуулахад 6.3-18.5 ху­виар тус тус өссөн үзүүлэлттэй гарсан байна.