Будапештийн ДАШТ-ээс хүрэл, Бакугийн дэвжээнээс мөнгөн медаль зүүж, ард түмнийхээ магнайг тэнийлгэсэн Монгол Улсын гавьяат тамирчин Б.Наранбаатар харих болоогүй гэдгээ харуулж “Москва-2010” ДАШТ-д тавдугаар байр эзэлснийг та санаж буй биз ээ. Афин, Бээжингийн олимпийн азгүйтлээ засаж, Лондоны дэвжээнд хүч сорих тэмүүлэлтэй тэрбээр Германы Бундеслигт хоёр дахь жилдээ барилдаж, багаараа аман хүзүүдээд иржээ. Зүгээр ч үгүй аваргын төлөөх барилдаанд ДАШТ-ий хүрэл, Европын аваргын мөнгөн медальт Албанийн Сахит Призренийг 1:0, 1:0, 4:0-ээр хожиж, багтаа чухал оноо авчирсандаа Намбаа баяртай яваа.

Мэргэн буудагч Д.Мөнхбаярыг урвуулсан Герман улс манай бас нэг шилдэг тамирчинг харьяалалдаа авах вий хэмээн харамлаж байсан хүн цөөнгүй. Харин гавьяат маань энэ талаар ямар бодолтой явна, олимпийн эрх олгох тэмцээнүүдэд оролцоход бэлэн үү? Амжилтаар өлсөж байдаг нь хэвээрээ юү? Түүх сөхвөл Намбаа ялгуусан ялалт байгуулсан нь олонтаа. Тухайлбал, Универсиадын хөтөлбөрийг олон жил өнжсөний эцэст 2005 онд сая л багтсан ээлжит наадамд аваргалж, Дан Коловын ОУТ-ий долоо дахь монгол аваргаар тодорсон.

Хамгийн сонирхолтой нь тэдгээр аваргууд бүгдээрээ олимп, дэлхийн дэвжээнээс хоёроос доошгүй медаль авсан байдаг. Мөн Тахтийн цомын хоёр дахь монгол аварга бол Намбаа. Олон жил өнжсөн Дэлхийн цомд чөлөөтийнхөн оролцоход тэр бас л багтаж, шагналын тавцангийн гуравдугаарт зогссон түүхтэй. Түүнчлэн Бундеслигт хүч сорьсон анхны монгол бөхөөр тодров. Түүнийг чимэх өөр тодотголууд ч олон. Намбаагийн дотоод ертөнц рүү ийн “өнгийв”.

-Бундеслигийн чухал барилдаантай давхцсан болохоор “Mongolia Open”-д оролцоогүй хэрэг үү?

-Тийм ээ. Би Германы Бундеслигт хоёр дахь жилдээ барилдлаа. Зарим хүн намайг гадны тамирчин болсон мэтээр андуу ойлгоод байх шиг. Энэ бол тийм биш. Яг л нөгөө хөлбөмбөг, сагсан бөмбөгийн лигт легионерууд байдаг шиг Германд гурван сар гаруй хугацаанд байрласан юм. Аваргын төлөө барилдаантай “Mongolia Open” давхцсан болохоор оролцож амжсангүй.

-Танай “KSV Kollerbach” клуб урьд нь ямар амжилт гаргаж байв?

-Манай баг лигийн зургаан удаагийн аварга. Нэлээн эрт гурав түрүүлсэн бөгөөд 2007, 2008, 2009 онд тэргүүн байр эзэлж, өнгөрсөн жил дөрөвт орсон юм. 2012 онд түрүүлэх боломжтой байсан ч 55 кг-д барилддаг болгар (сонгомол бөх), 96 кг-д өрсөлддөг швед ирээгүй. Тэд барилдсан бол манайхан түрүүлэх л байсан. Оронд нь барилдсан бөхчүүд тааруу амжилт гаргасан тул эсрэг багтаа зургаан оноо бэлэглэсэн.

Бундеслигт монгол хүн анх удаа барилдсаных түрүүлчихсэн бол сайхан байхгүй юү. Ер нь Бундеслигт барилдах гоё л доо. Герман улс спортыг хөгжүүлэхийн тулд бүх зүйлийг эмх цэгцэнд оруулж, ихэнх төрөлд лигтэй болж амжжээ. Тамирчнаа мөнгөтэй болгож, үзэгчдийг өөртөө татаад ашиг орлогоо бүрдүүлж байна. Яваандаа Монголд ч гэсэн бөхийн лигийг зохион байгуулахсан гэсэн бодол өвөрлөн ирлээ. Спорт тоглоомд ч гэсэн лигийн шинэ хэлбэрийг нэвтрүүлэх талаар “TLG 13”-ын Тулгаатай ярилцаж, санал бодлоо хэлсэн.

-Эх орондоо өндөр хөгжилтэй орны туршлагыг нэвтрүүлэх бодол танд төрж л дээ. Аваргын төлөө Албанийн бөхтэй барилдахаас өмнө өөрийгөө хэрхэн дайчлав? Герман багшид шавь орсон уу?

-Өнгөрсөн жилийн Европын АШТ-ий мөнгө, ДАШТ-ий хүрэл медальт Сахит Призрентэй учраа таарсан . Барилдаан хийгээгүй байхад л өрсөлдөгч багийнхан намайг цагаасаа эрт хожих тооцоо хийсэн нь анзаарагдав. Эхний дөрвөн барилдааныг авах төлөвлөгөөндөө намайг багтаачихсан байлаа. Миний өрсөлдөгч улирлын турш нэг ч хожигдол хүлээгээгүй бөх учраас аргагүй биз. Финалд барилдахаас өмнөх 14 хоног бэлтгэлээ сайн хийсний хүчинд өрсөлдөгчөө хожсон. Эсрэг багийнхан ч гайхсан нь илт. Энэ ялалтад клубийнхэн маань, манай хотынхон ч сэтгэл өндөр үлдсэн. Би Монголдоо барилдана гээд бусад бөхчүүд шиг буцаад явчихаж болох л байлаа. Ингэвэл миний биш, Монгол Улсын маань нэр муугаар дуудуулна. Зэрэглэл өндөр тамирчдыг сонгож багаа бүрдүүлдэг энэ лигт монгол хүний үнэ цэнийг харуулахыг зорьсон юм. Надад герман багш байхгүй. Өөрөө өөртөө л багш.

-Германд барилдах гарцыг яаж олсон юм бэ?

-Олон улсын шүүгч Б.Төмөрбаатар ах хэдэн жилийн өмнөөс л Болгарын алдарт бөх Иван Цоновтой холбогдон, лигт монгол бөх барилдуулах санал тавьсан юм билээ. “KSV Kollerbach” клуб намайг сонирхож байгааг хэлэхэд би уриалгахан хүлээж авсан. Бундеслигт гаднын бөхчүүдийг өндөр шалгуураар авдаг. Надад нэгэн шинэ ертөнцийг нээж өгсөн Төмөрөө ахдаа баярлалаа.

-Дандаа чөлөөтийнхөн барилддаг юм уу, эсвэл сонгомол барилдаан хамтдаа болдог уу?

-Бундеслигт бөхчүүд 10 жинд барилддаг. Чөлөөт, сонгомлын барилдаан тав, таван жинд болж, арван хүн нэг дор хүч сорино. Гэхдээ арван бөхийн дунд зургаагаас доошгүй нь Германых байх ёстой. Таван үе үргэлжлэх барилдаан бүхэн хариуцлагатай. Хожил бүр оноо авчирдаг учраас тамирчны чадлыг дээд зэргээр шавхдаг. Үзэгчид нь ч гэсэн гайхалтай. Манай хотынхон тэр чигээрээ биднийг л балиашиглана.

-Ингэхэд аль хотод төвхнөсөн билээ? Германчуудыг дотогшоо хүмүүс гэлцдэг. Тэдэнтэй харьцахад хүндрэл гардаггүй гэж үү?

-Герман, Францын хил дээр орших Саарбрюккен хотод гурван сар амьдарлаа. Уг хотын нэр нь гүүр гэсэн утгатай юм билээ. Германчууд тус хотынхныг аял гатай ярьдаг гэлцэх нь бий. Бэлтгэлийн орчин сайхан. Цаг агаар, хүнсний хэрэ глээнд санаа зовох зүйлгүй. Гэм нь тэнд бага зэрэг уйтгартай. Дотны андуудаа санахаар ч тэр үү, германчууд нууц лагдмал юм шиг санагддаг. Гэхдээ манай хот цэвэрхэн, тохилог, модоор өвч бүрхэгдсэн. Болдогсон бол Германы мод, ус, чийгийг Монгол руугаа нүүлгэчихмээр санагдсанаа нуухгүй. Манай клубийн нэг фэн хувийн нуурандаа биднийг аваачиж загасчлуулсан юм. Хаа сайгүй ургасан алимны мод эзнийх нь хөдөлмөрч зангийн илэрхийлэл байлаа.

-Хэлний хувьд хүндрэл гарсан уу?

-Герман хэл сурч байгаа. Чөлөөт бөх хөгжсөн газар орос хэл моодноос гардаггүй. Англиар ч гэсэн ойлголцдог.

-Герман хэлийг хэзээнээс судалсан юм бэ?

-Би “Отгонтэнгэр” их сургуульд герман хэл, хуулийн чиглэлээр суралцаж байгаад МУИС-д шилжсэн. Тэнд суралцах хугацаандаа герман хэлний суурьтай болсон. Хаа ч явсан тухайн улсын хэлний толь бичиг авч явдаг зуршилтай.Германд байхдаа үг цээжилж, нэг ёсны ярианы бэлтгэл хийдэг байв.

-Хоёрдугаар байр эзэлсэн багаа клубийн тань удирдлага хэрхэн урамшуулав? Нууц биш бол хэдэн төгрөгийн цалин авдаг вэ?

-Хүний хөдөлмөрийг үнэлж чаддаг орон учраас Монголд байснаас хавгүй илүү цалинтай. Биднийг Кубад багаараа амрах эрхээр шагнасан ч би Монголоо зориод ирлээ.

-Арван барилдааны хэдэд нь ялалт байгуулав?

-Найм ялсан. Харин өнгөрсөн жил 11-ээс есөн хожил авсан.

-Бундеслигт барилдсанаар Намбаа хэр өөрчлөгдөв?

-Бямба гариг бүрт тэмцээнтэй учраас сэтгэл зүйн цочроо гарчихдаг юм байна. Жингээ үзүүлснээс хойш 45 минутын дараа шууд барилдана. Энэ бүхэнд бэлэн байсаар бүр дасчээ. Харин Монголд эсрэгээрээ. Сүүлийн үед насанд хүрэгчдийн тэмцээн маш дутмаг байна.

-Танд иргэншлээ өөрчлөх санал Германы тал тавьсан гэл үү?

-Албан ёсоор тавиагүй. Харин нэг удаа энэ талаар сонирхоход нь “Би өөр орны нэрийн өмнөөс барилдахгүй” гэдгээ хэлсэн. Надад сайхан эх орон, бахархал, миний гэсэн бүхэн байна. Сиймхий ч гэсэн гэр минь, сэгсгэр ч болсон ээж минь гэсэн сайхан үг бий. Тэгээд ч надад тэнд амьдрах сонирхол төрөөгүй. Харин Германаас авах зүйл, Монголд хийх ажил их байна.

-Яагаад Монголд ч бас бөхийн лиг зохиож болохгүй гэж… Энэ ажлыг эхлэх цаг болсон юм биш үү?

-Улаанбаатарт лиг зохион байгуулах хэцүү биш, харин менежментийн асуудал л чухал. Их спортоо орхисны дараа энэ талаар төлөвлөсөн зүйл бий.

-Таныг ойрд нутгийнхаа дэвжээнд барилдсаныг санахгүй байна. Залгамж халаа бөхчүүдтэйгээ хүч сорих боломж хангалттай гарч амждаггүй байх?

-Ноднин ДАШТ-ий сорилт тэмцээнд бараг бүгдийг нь хожсон доо. Одоо гарч ирж байгаа залуучуудын амжилт дөнгөж эхэлж байна. Эх орондоо өрсөлдөх, дэлхийн хэмжээнд барилдах нь хоорондоо ялгаатай. Дүү нар минь бөмбөрцгийн бөх болох зорилгоор бэлтгэлээ уйгагүй хийх хэрэгтэй гэж хэлмээр санагдлаа. Бидний өрсөлдөөний талбар дэлхийн дэвжээ. Түүнээс биш надтай барилдах, намайг ялах нь чухал биш. Цаг нь ирэхээр аяндаа би дэвжээгээ орхино. Намайг ид барилдаж байгаа энэ үед ойр дотно байж, надаас өөрт хэрэгтэй бүхнээ сурч аваасай гэж боддог.

-Лондоны визийн төлөө аль тэмцээнд нь өрсөлдөх вэ?

-Олимпийн эрх олгох тэмцээн гурав, дөрөв, тавдугаар сард болно. Чухам алинд нь оролцохоо хэлж мэдэхгүй байна. Ямартаа ч бэлтгэлээ эрчимтэй хийж байгаа. “Лондон- 2012” хүртэл өндөр зорилготой бэлтгэж, олимпийн дараа бэлтгэлээ аажмаар багасгана.

-55 кг-ын хүчтэй өрсөлдөгч Виктор Лебедевийн талаар ямар бодолтой байна?

-Хэн нь ч ялалт байгуулах боломжтой таваас зургаан бөх манай жинд бий. Лебедев бол сайн бөх. Гэхдээ түүнээс зүрхшээх зүйл үгүй. Түүнтэй өмнө нь ч барилдаж л байсан.

-2010, 2011 оны ДАШТ-д та Японы бөхчүүдэд ялагдсан. Тэдэнтэй барилдаан таарахгүй байна аа?

-Тийм ээ. 2011 оны Стамбулын ДАШТ-д Испани, Йорданы бөхчүүдийг ялсан ч Японы Ш.Юүмотод ялагдаж, 10 дугаар байр эзэлсэн. Харин “Москва-2010” дэлхийн аваргад Кыргызийн М.Захаровичийг ялж, Азербайжаны Т.Асгаровт ялагдаад Камеруны Х.Мокиг 8:0, Беларусийн Р.Гажиевийг 7:1- ээр хожсон. 2007 оны ДАШТ-д хэсгийн аваргын төлөө өрсөлдсөн беларусь л даа, тэр. Харин хүрэл медалийн төлөө Японы Я.Инабад хожигдоод тавдугаар байр эзэлсэн минь харамсалтай. Беларусийн бөхийн хувьд 2008 онд Дэвид Шульцийн ОУТ-д аваргын төлөөх барилдаанд ч бас надад ялагдсан юм. Тэр барилдааны үед Баяраа багш “Одоо л наадахаа хожиж чадвал олимпийн дэвжээнд тэр чамд ялагдана” гэж билээ. Бид олимпийн дэвжээнд таараагүй ч гэсэн хоёр жилийн дараах ДАШТ-д барилдсан.

-Э.Бадар-Ууганы амжилтад гэмтэл бэртэл сөрөг нөлөө үзүүлж байна. Таны хувьд энэ тал дээр юу хэлэх вэ?

-Надад жижиг бэртэл байгаа. Хоёр өвдөгтөө авсан гэмтлийн улмаас байнга тариа хийлгэдэг. Их спортын тамирчид эрүүл юм шиг харагдавч голдуу бэртэлтэй байдаг.

-Та Афин, Бээжингийн олимпийн эрхийг эртхэн авснаар ард түмэнд их хүлээлт бий болгосон. Харин одоо орой гарч, ширүүн дайрахаар төлөвлөж байна уу?

-Тийм ээ, олимпийн эрх эрт авчихаар олны анхааралд өртөж, хүлээлт үүсгэх нь бий. Бас янз бүрээр ч шүүмжилдэг. Санаагаар болдог бол тулгаж байгаад эрх авчихаад олимпод барилдах нь илүү амар ч юм шиг.

-2007 оны ДАШТ-д аваргын төлөө Б.Кудуховт ялагдсан ч гэсэн сарын дараа ОХУ-д болсон тэмцээнд түүнийг 6:0-ээр хожсон нь спорт сонирхогчдын итгэлийг улам лавшруулсан байх л даа…

-Магадгүй. Хоёр олимпод оролцоход од гүйгээгүй. Аль аль нь харамсалтай санагддаг. Гэхдээ гурав дахь олимпийнхоо эрхийг авчихвал хийгүй барилдана гэж бодож яваа.

-Олимпод амжилтгүй оролцсон буруугаа та хэн нэгэн рүү чихээгүй. Бээжингийн олимпод миний дасгалжуулагч, эсвэл шүүгч барилдаагүй. Зөвхөн Наранбаатар л барилдсан учраас буруугаа ухамсарлаж байгаа гэж ярьсан. Буруугаа шударгаар хүлээх нь тийм амархан гэж үү?

-Олимпод хийсэн барилдаануудыг минь хүмүүс мэдэж байгаа болохоор илүүг нуршаад яахав. 2008 оны олимпод өрсөлдөгчийнхөө хөлийг аваад эргэхэд агаарт явж байсан бөхөд оноо өгчихсөн. Намайг түрүүлж дэвжээний гадуур гишгэсэн гэж шүүгч үзсэн юм. Логикоор бодсон ч тэр, унаж яваа бөх оноо авна гэж юу байх вэ? Тиймээс дараагийн олимпод оролцох юм бол хийгүй барилдахыг хичээнэ. Тааруухан оролцсон тэмцээнүүдийн дараа хүний нүүр рүү эгцлэн харахад хэцүү болчихдог. Буруугаа хүлээж сурах нь хамгийн том ухаарал.

-Та олимпоос медаль хүртэж чадаагүй ч гэсэн дараа жилийнх нь дэлхийн аваргаас гурав дахь медалиа зүүх хүсэлтэй байсан нь мэдээж. Гэтэл 2009 оны ДАШТ-д тааруу оролцоход спорт сонирхогчид танд эргэлзэхэд хүрсэн. Харин 2010 онд тавдугаар байр эзэлсэн. Гурван жилийн өмнөх дэлхийн аваргад яагаад тааруу барилдсан юм бэ?

-Уг нь 2009 он өмнөө том зорилго тавьсан жил. Гэсэн ч нислэгээс хоцорсон нь бүх төлөвлөгөө нураачихсан. Хэд хоног жингээ хассаны улмаас тамирдаж, бөхчүүд жингээ үзүүлж байхад тэмцээн болох газар арай гэж очсон юм. Аян замынхаа алжаалыг тайлж чадалгүй, хэдхэн цаг унтаад дэвжээнд гарсан. Ардчилсан Солонгосын бөхийг эхний үед 5:0-ээр хожсон ч дараа нь 2:1-ээр хожигдсон. Оноо өгч болохуйц зүйл дээр шүүгчид хэрэгсэлгүй өнгөрөөсөн. Робот биш болохоор гуравдугаар үед тамир дуусч яах аргагүй ялагдсан даа. Өөрөөс биш, өрөөлөөс шалтгаалсан хариуцлагагүй байдлын улмаас амжилтаа баллуулсандаа харамсаад баршгүй. Дараа жил нь 2009 оныхоос арай сул бэлтгэлтэй байсан ч Москвагийн дэвжээнд айрагдсан.

-Намбаа амжилтдаа ханачихсан гэж үзэх хүн бишгүй л олон байна. Харин ярианаас тань амжилтаар цангаж яваа байдал мэдрэгдсээр?

– Шигшээ багийн зарим багшийн дунд ийм яриа гарч байгаа. Тэд намайг өөрөөс минь илүү мэдээд буйд нь би гайхдаг. Бусад оронд тамирчин 35 хүртлээ их спортод үнэнч зүтгэх нь хэвийн л зүйл. 2012 бүү хэл, 2016 оны олимпийн циклд зодоглох нөөц боломж надад бий. Гэсэн ч ийм бодол төрөхгүй байна. Би хэн нэгнийг хоолноос нь салгах гээд, өмнө нь хөндөлсөөд байгаа юм шиг сэтгэгдлийг зарим хүн бусдад төрүүлж байна. Аливаа зүйл цаг хугацаатай байдаг. Дүү нартаа тусалмаар санагдаж, надаас бага ч гэсэн зүйл суралцаасай, миний мөрөн дээр гишгээд амжилтад хүрээсэй гэж чин сэтгэлээсээ хүсдэг.

Өндөр түвшинд амжилтаа олон жил хадгалах нь амар биш. Гэхдээ миний хувьд 2005 оноос хойш өнөөг хүртэл амжилтаа барьж байгаа гээд хэлчихэд буруудахгүй. Амжилт гаргасаар байгаа тамирчдыг албаар буулгах оролдлого хийдэг хүн цөөнгүй. Тухайн тамирчин ялалтын төлөө хөдөлмөрлөж, залгамж халаа үе нь бэлтгэгдэж байг л дээ. Цаг нь болохоор аяндаа спортоо орхино. Монголд дэлхийн хэмжээний бөх цөөн төрж байна. Миний хувьд ганц би биш, багаараа ДАШТ-д оролцож медаль авахыг мөрөөддөг. Бас багаараа Дэлхийн цомд оролцохыг ч хүсдэг.

-Монголын бөхчүүд олон жил завсарласан Дэлхийн цомын буухиаг 2002 онд залгасан бүрэлдэхүүнд та багтаж, хүрэл медаль хүртсэн. Тэгэхээр харамсах зүйлгүй юм биш үү?

-Арван жилийн тэртээх Дэлхийн цомд О.Пүрэвбаатар, Г.Өсөхбаяр ах нартайгаа оролцох хувь тохиосонд баяртай явдаг. Дэлхийн цомоос хүрэл медаль хүртсэн ч гэсэн ялагдал хүлээсний дараа Д.Сумъяабазар аварга “Намбаа, чи уйлах ёстой. Яагаад хожигдож байгаа юм бэ” гэж хатуухан хэлсэн нь одоо ч миний чихэнд сонсогддог. Бөх барилдаж чадахгүй байна гээд шаналсан үе удаа надад олон. Дүү нартайгаа багаараа энэ тэмцээнд дахин оролцож төрийн далбаагаа өндөрт өргөмөөр байна шүү дээ. Өнөөдөр эрчүүдийн амжилт чамлалттай байгаа ч гэсэн мөрөөдье л дөө. Дэлхийн цомд өндөр амжилт гаргавал дэлхийн шигшээд уригдана, мөн ч сайхаан.

-Таныг 2007 оны ДАШТ-ээс мөнгөн медаль хүртсэний дараа Дэлхийн шигшээд урьж, ЦСКА-гийн цомд оролцсон. Тэнд та дэлхийн дөрвөн удаагийн аварга, алдарт Кудуховыг ялсан биз дээ?

– Тийм ээ. Кудуховыг нутагт нь 6:0-ээр хожсон нь миний түүхэн ялалтуудын нэг. Надад олон сайхан түүхэн учрал тохиосон. Тухайлбал, Универсиадын хөтөлбөрт 1980 хэдэн оноос хойш ороогүй чөлөөт бөх 2005 онд багтахад нь эх орноо төлөөлж оролцоод түрүүлсэн. Тус наадмын хөтөлбөрт манай төрөл дахиж хэдэн онд багтахыг нь урьдчилж таахын аргагүй. Дэлхийн дөрвөн удаагийн аварга Кудуховын амжилтын товчоог үзэхэд дөрвөн хүнд л ялагдсан байдаг юм. Ялалт байгуулсан тамирчдын нэг нь монгол гэж тэмдэглэгдсэн. Дан Коловын ОУТ-д түрүүлсэн долоо дахь аварга нь би. Ингээд бодохоор түүхэн амжилтыг үргэлжлүүлээд байгаа ч юм шиг.

-Барилдах боломжоо 100 хувь гэж үзвэл та хэдэн хувийг нь ашигласан байна?

-Ердөө 50 хувийг нь л. Чамлалттай санагддаг юм. Ж.Мөнхбат аварга “Сайхан барилдъя гэж бодтол спортоо орхих болчихсон байсан” гэж хэлсэн байдаг. Залуучуудын маань өмнө бүх зүйл нээлттэй байна. Тиймээс зорьсондоо хүрэхэд илүү амар байх болно.

-Германд өөрийгөө дасгалжуулдаг байсан гэж ярьсан. Харин Монголд хэний удирдлагад бэлтгэл хийж байна?

-“Балкан” Баяраа багштай хамтран ажиллаж байгаа. Багш маань Москвагийн БТДС төгссөн, дасгалжуулах ур ухаантай, хөдөлмөрч хүн.

-Ингэхэд Лондонд барилдаж үзсэн үү?

-Үгүй. Европын ихэмсэг орны дэвжээнд барилдаж үзмээр санагдаж байна.

-Та бөхийн өлгий нутагт тун сайн барилддаг. Ираны Тахтийн цом, Дагестаны Али Алиевийн нэрэмжит тэмцээн санаанд буучихлаа…

-2004 онд Иранд Тахтийн цомд түрүүлсэн Монголын хоёр дахь аваргаар тэмдэглэгдсэн. Батбадрал ахын дараах аварга гэсэн үг. Нью-Йоркт болсон ДАШТ-д хожигдсон М.Исламыг нутгийнх нь дэвжээнд ялснаа мартдаггүй. Гуравдугаар сард болох тус тэмцээнд дахин оролцох төлөвлөгөөтэй. Харин Дагестанд Али Алиевийн тэмцээнд хоёр удаа оролцохдоо мөнгө, хүрэл медаль авсан.

-БТДС төгссөн юм чинь спортоо орхиод дасгалжуулагч болох уу?

-Тамирчин бүхэн дасгалжуулагч болох албагүй. Би өөртөө сайн итгэхгүй байна. Нэг хүүхдийг аварга болгоно гэж авчихаад чадахгүй бол яана. Хүний хувь заяагаар тоглож болохгүй.

-Тэгвэл аль салбарт хүч сорино гэж?

-Цаг хугацаа харуулах биз. Нийгэмд сайхан зүйл бүтээж, хаана хэрэгтэй вэ, тэнд л ажилламаар байна. Тамирчдын нийгмийн асуудлыг шийддэг, зодог тайлсныхаа дараа тухайн тамирчин дутагдаж гачигдах зүйлгүй амьдардаг тийм систем эх оронд маань бий болоосой. Энэ бол бүх тамирчны хүсэл. БТСын тухай хуультай болж, төрөөс баримтлах бодлого батлагдчихлаа. Нийгмийн баталгаа үгүй, сурч боловсрохоо хойш тавьдаг, амжилтын төлөөх хүслээр бүх зүйлийг хэмждэг тамирчны, залуу цагийн амьдралаа нас хэвийсэн хойно эргэн харахад хэнд ч хөөрхийлөлтэй, хайран санагдана. Төр засгаас хайрласан шагнал насан туршийн баталгаа болж чаддаггүй. Бусад орны хувьд өөр, тамирчдад насан туршид нь тэтгэлэг олгодог. МУИС-ийн Нарангэрэл багш намайг энэ чиглэлээр эрдмийн ажил хийхийг зөвлөсөн ч бэлтгэл, тэмцээний улмаас цаг гаргаж амжаагүй л явна.

Бид ийн ярилцав. Одоогоос 14 жилийн тэртээ М.Хойлогдорж багш нь Дан Коловоос мөнгөн медаль хүртэж, ДАШТ-д од нь гүйсэн дурсамжаа хуучлахад Б.Наранбаатар “Би түүн шиг 25-тайдаа Монгол Улсын гавьяат тамирчин болно” хэмээн өдрийн тэмдэглэлдээ бичсэн нь сэтгэлчлэн бүтсэн гэсэн. Ооска ахыгаа ДАШТ-ээс мөнгөн медаль зүүхэд өөрөө авсан мэтээр догдолж байсан түүнд энэ амжилт булган сүүлээ хайрласан.

Хэн нэгэнд тэр бас амжилтын хөтөч нь болохыг хүсдэг. Түүнд амжилтдаа ханасан удаа үгүй, харин байнга ялалтаар өлсөж явдаг. Тэрбээр өөрийг нь дэмждэг Нийслэлийн хөдөлгөөнт эргүүлийн газар, “М Си Эс Кока кола” компани, БТСГ, “Амжилтын төлөө хамтдаа” төрийн бус байгууллагын андууд, сэтгэлийн дэм хайрладаг хүн бүхэнд баярлаж явдгаа илэрхийлэв.