Нэгдүгээр сар тэг дун­даасаа хэтэрчихлээ. Сар га­руйн дараа цагаан сар болно. Гэхдээ цагаан сар хоёрдугаар сарын хэдний өдөр болохыг би лав мэдэхгүй. Яагаад гэ­вэл, жил бүрийн цагаан са­рын өмнө шинийн нэгэн хэзээ эхэлдэг талаар маргаан дэгддэг. Энэ жил ч энэхүү маргаан дэг­дэж эхэлж байна. Уг нь бол арванхоёрдугаар са­рын 22-ноос эхлэн ес эхэл­дэг. Тэгээд дөрвөн ес дуу­саад таван есийн дундуур л цагаан сар болоод байдаг шиг санагдах юм. Гэтэл энэ жилийн цагаан сар бараг л долоон ес дуусах үед болох    дог шүү. Ер нь бид цагаан сарын талаарх хэрүүл тэмцлийг 20 орчим жил хийсэн байгаа юм. Бидний даган мөрдөж ирсэн “Төгс буянтын зурхай”-г Монгол хэмээгддэг “Монгол шар зурхай”-г ба­римтлагчид өнгөрсөн бүх л хугацаанд эсэр­гүүцсээр   ирсэн. Энэ жи­­лийн цагаан сарын хувьд “Төгс буянтын зурхай”-аар тооц­вол хоёрдугаар сарын 22-нд шинийн нэгэн болох юм гэнэ. Харин “Монгол шар зурхай”-аар хөөж тооц­сон хүмүүсийн хэлснээр нэг­­дүгээр сарын 23-ны өдөр шинийн нэгэн тохиож байгаа юм байна. Гандантэгчинлэн хийдийнхэн одоогоор байр сууриа илэрхийлээгүй бай­гаа ч хоёрдугаар сарын 22-ныг шинийн нэгэн гэж бодож байгаа байх. Учир нь Гандантэгчинлэн хийдийнхэн “Төгс буянтын зурхай”-аар цаг тооны бичиг гаргадаг шүү дээ. Бас нэгдүгээр сарын 23-ныг шинийн нэгэн гэж тооцсон бол өдийд шар тостой ул боовоо борлуулалтанд гаргах учиртай. Ул боовоо гаргаагүй байгаа юм чинь хоёрдугаар сарын 22-ныг л шинийн нэ­гэн гэж тооцож байгаа байх. За, үүн дээр нэмэгдээд ца­гаан сарыг ес­дүгээр сарын 22-нд тэм­дэглэдэг ганц нэг хүн байгаа. Тэр хүн бол Ард түмний гавьяат багш Б.Арго юм. Б.Арго нь Даахий бурхан зарж, Чингис хааны үеэс уламж­лан ирсэн бөөгийн ша­шин шүтдэг нэгэн. Б.Ар­гогийн шүтдэг бөөгийн ша­шин л есдүгээр сарын 22-нд цагаан сараа тэмдэглэдэг уламж­лалтай юм гэсэн. Ер нь цагаан сар хэзээ болох, хэр­хэн тэмдэглэх талаар байн­га л маргаан гардаг. Мон­голчуудын дунд тэнгэрийг за­хирдаг, од гаригийн тохиол хөдөлгөөнийг цаг алдалгүй мэдэрдэг “Тэнгэрийн хаан” хэч­нээн ч байгаа юм бүү мэд. Бүгд л өөрсдийнхөө харсан өнцгөөс асуудалд хандаж өөрийнхөө үзэл бодол, итгэл үнэмшлийг “Үнэн” хэмээн итгэж бусдад зааж зааварлаж байна. Хэнд нь итгэхээ хэлж мэдэхгүй юм.