Импортлогчид үнээ буулгах болоогүй гэнэ

Хуучирсан мэдээ: 2012.01.16-нд нийтлэгдсэн

Импортлогчид үнээ буулгах болоогүй гэнэ

Өнгөрсөн долооо хоногийн турш бүхний анхаарлын төвд, энгийн иргэнээс эхлээд эрх баригчдын төвшинд яригд­сан нэг асуудал бол шата­хууны үнийн өсөлт байлаа. Не­ф­ть импортлогчид  ам.дол­ларын ханшийн өсөлттэй холбоо­тойгоор шатахууны үнийг өсгөсөн нь  Засгийн газрыг түргэн авхуулж, Монголын эдийн засагт хямралын эхлэлийн тавьсан билээ. Учир нь бүхий л бараа бүтээгдэхүүний үнэ өсөх шалтгаан болдогоороо, суурь инфляцид нөлөөлдгөөрөө дотоодын зах зээлд зарагдаж буй жижиглэнгийн шатахууны үнэ өсч, буурах нь эдийн засгийг хямралд оруулдаг аюултай “зэвсэг” билээ. Тиймээс ам.дол­ларын ханшийн өсөлтөөр түрий барьсан шатахууны үнийн өсөлт бодит ба бодит бус эсэхийг шалгах үүргийг Зас­гийн газраас Шударга өрсөл­дөөн хэрэглэгчийн төлөө газарт даалгасан.  Өнгөрсөн долоо хоногийн баасан гаригт Засгийн газар ээлжит бус хуралдаан зарлаж, Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газраас үнийн өсөлтөөр хийсэн шалгалтын дүн хэлэлцсэн юм.  Энэхүү шалгалтын дүн Засгийн газрын хоёр ч хэрэгжүүлэгч агентлагийн дарга нарын аж­лаасаа халагдах  үндэслэл бол­­сон бөгөөд дээд төвшинд ярьж, хэлэлцэн хариуцлага тооц­сон этгээдүүд бол Шударга өрсөл­дөөн, хэрэглэгчийн тө­лөө газрын дарга Б.Мандах, Газрын тосны газрын дарга Д.Амарсайхан нар байв.

Ажлын хариуцлага алд­сан, импортлогчдын үгсэн хуйвал­даж үнээ нэмэхэд хүч өгсөн ч байж магадгүй тэдэнтэй ажлын хариуцлага тооцсоноор асуудал өөрчлөгдөнө гэдэг бас бэрх. Мэдээж, үүрэгт ажлаа хийж чадахгүй, үнийн өсөлтийг зохи­цуулж чадаагүй тэднийг аж­лаа­саа халагдсан гэдэг мэдээ тийм ч сонин зүйл байгаагүй. Тэр­­тээ тэргүй тэд буруутай гэдэг, буруу хүлээх ёстой гэдэг нь илэрхий байсан болохоор тэр.

Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газраас хийсэн шалгалтаар нефть импортлогчид  шатахууныхаа үнийг үгсэн хуйвалдаж нэмсэн нь нотлогдсон байна. Үүнээс гадна монополь байдлаараа далимдуулан ашиг олсон нь бас илэрчээ.  Ам.долларын ханшийн өөрчлөлтөөс болж шатахууны үнэ өслөө гэхэд 100-170 төгрөгөөр нэмж болох байсан нь шалгалтаар илэрсэн бөгөөд харин импортлогчид 270 төгрөгөөр нэмсэн нь  бодит бус үнийн өсөлт гэдгийг Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газрынхан мэдэгдэв. Тиймээс шатахуун импортлогчдод дор хаяж 10 тэрбум төгрөгийн торгууль ногдуулж, үнийг буулгах албан тоот хүргүүлж буйгаа дуулгав. Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрээр бол Эрдэс баялаг, эрчим хүчний дэд сайд Б.Ариунсан хүлээсэн үүргийнхээ дагуу ажиллаж чадаагүй гэж дүгнэжээ.

Учир нь 2009 онд Эрдэс баялаг, эрчим хүчний яамны харьяа нефтийн бүтээгдэхүүний үнийг зохицуулах комиссыг дэд сайд ахлахаар байгуулсан байна. Харин Б.Ариунсангийн хувьд хуульд зааснаар нефтийн бүтээгдэхүүний Онцгой албан татвар, Гаалийн татварыг хөдөлгөх эрхтэй. Гэтэл өнгөрсөн долоо хоногийн баасан гаригт ажлын хэсгийн хуралдааныг зарлаж нефтийн бүтээгдэхүүний үнийг литр тутамд нь 220-280 хүртэл төгрөгөөр өсгөх шийдвэрийг гаргаснаараа хууль зөрчсөн гэж үзжээ. Харамсалтай нь хамтарсан Засгийн газраас Ардчилсан намын сайд нар гараад, ажил албаа өгчихсөн болохоор Б.Ариунсан сайдад хариуцлага тооцох боломжгүй  болжээ.

Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газраас гаргасан шалгалтын дүнг импортлогчид хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаагаа дуулгаж, үүнд Засгийн газар буруутай гэдгийг онцлов. Яагаад гэвэл зүгээр мөрөөрөө явж байсан нефть импортлогчдыг Эрдэс баялаг, эрчим хүчний яаман дээр дуудаж ирээд үнэ нэмэх асуудлыг хэлэлцүүлсэн гэнэ. Өмнө нь үнэ нэмэх тухай яриа байсан боловч үүнийг Нефтийн бүтээгдэхүүний үнийг зохицуулах комисс хүлээн зөвшөөрөөгүй байсан бол шатахууны үнэ өсөөгүй байсан гэх гомдлыг импортлогчдын зүгээс тавьж байгаа бололтой. Өчигдөр шатахуун импортлогчид энэ талаар ярилцсан бөгөөд тэд үнийг бууруулах асуудлыг дахин нухацтай авч хэлэлцэхээр болжээ. Өөрөөр хэлбэл өндөр үнээр авсан шатахуунаа зарж дууссаны дараа үнийг бууруулахаар ярилцсан байна. Бас л нэг үгсэн хуйвалдаан явагдсан байж болохын илрэл л дээ.  Харин шатахууны үнийн өсөлтийн үндсэн шалтгаан болоод байгаа ам.долларын ханшийн өсөлтийг зохицуулж чадаагүй гэдэг шалтгаанаар Ардчилсан намын УИХ дахь бүлгийнхэн Монголбанкны ерөнхийлөгч Л.Пүрэвдоржийг аж­лаас халах саналаа УИХ-ын чуулганд тавиад байгаа. Төв банкны ерөнхийлөгч гадаад валютын хар зах зээлд болох үйл явдлыг урьдчилан хараагүй, ам.долларын өсөлтийг түр зуурын үзэгдэл хэмээн тайлбарлаж суусандаа хариуцлага хүлээж магадгүй болоод байгаа юм.

Импортлогчид бодит бусаар үнээ нэмсэнийг Шударга өрсөлдөөн хэрэглэгчийн төлөө газрынхан олж тогтоосон бөгөөд хэрвээ цаашид үнийг буулгахгүй бол дараагийн арга хэмжээ авна гэдгээ мэдэгдэв. Тэр дараагийнх нь хариуцлага тооцох зэвсэг нь дураараа дургиж, монополь байдлаараа далимдуулан ашиг олохоор, магадгүй эзэд нь сонгуулийнхаа мөнгийг ард иргэдийн халааснаас гаргахаар санаархсан нефть импортлогчдын тусгай зөвшөөрлийг нь цуцлах хүртэл арга хэмжээ авч, төр шиг төр байгаасай гэж хүсэх хүмүүс олон байгааг эрхбаригчдад дуулгахад илүүдэхгүй биз. Монгол Улс монополийг эсрэг хатуухан хуультай болох шаардлагатайн эхний илрэл энэ үзэгдэл болов. Үүнийг харин хууль тогтоогчид, эрх баригчид анхаараасай.

Ж.ЭРХЭС

NewsMN Гар утасны хувилбар Татах
NEWS.mn

Мэдээллийн эх сурвалж