Казахстаны парламентын доод танхимын сонгууль ирэх ням га­рагт болно. Энэ үеэр нэг намын тогтолцоотой тус улсын улс төрийн нөхцөл байдал өөрчлөгдөж магадгүй юм. Тус улс тусгаар тогтнолоо зарласнаасаа хойш Нур­султан Назарбаевын хязгааргүй их эрх   мэдэлд захирагдсаар ирсэн. Энэ нь ирэх ням гарагт болох парламентын сонгуулийн дүнгээр өөрчлөгдөнө гэсэн хүлээлт хэдийнэ бий болжээ. Шинжээчдийн дүгнэж байгаагаар парламентын доод танхимын сонгуулиар эрх баригч Нур Отан нам 100 хувийн санал авч чадахгүй бололтой. Казахстаны парламентад ядаж   нэгээс хоёр сөрөг хүчний нам орж ирэх магадлал өндөр байна. Гэхдээ ингэлээ гээд барууны хэв маягтай, олон ургалч үзлийг дэмжсэн ардчилсан тогтолцоотой болчихно гэсэн үг биш. Өнөөдрийн байдлаар Казахстаны хамгийн том сөрөг хүчин гэгддэг Ак Жол намын бодлого нь эрх баригч Нур Отаны үйл ажиллагааг дэмжихэд чиглэдэг. Өөрөөр хэлбэл, тус улсын жижиг намуудын хүч нөлөө сул. Байр суурин дээрээ тогтвортой байж чаддагүй. Энэ нь эрх баригч Нур Отан намд давуу талыг бий болгодог. Хэдий тийм боловч парламентын сонгуулийн товыг урагшуулах тухай зарлах үедээ Н.Назарбаев “Олон намын тогтолцоотой парламент байгуулах хэрэгтэй” хэмээн мэдэгдэж байсан юм.

Өдгөө 71 настай Н.Назарбаевын хувьд ойрын хугацаанд улс төрөөс гарах бодолгүй байгаагаа нэг бус удаа илэрхийлж байв. Тэрбээр 2016 онд болох Ерөнхийлөгчийн сонгуульд өр­сөлдөхөө мэдэгдсэн. Намаа пар­ла­ментын сонгуульд ялуу­лахын тулд хичээж ажиллахаа амласан. Ка­захстаны Үндсэн хуу­лийн Цэцээс онц байдал зарласан Жанаозены ард ир­гэдийг сонгуульд санал өгөхийг  хо­риглох шийдвэрийг саяхан гаргасан билээ. Жанаозен хотод төрийн бод­логыг шүүмжилсэн эсэргүүцлийн жагсаал гарч, тэднийг намжаахын оролдсон цагдаа нар 16 хүний аминд хүрсэн. Тиймээс Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэр нь Н.Назарбаев болгоомжилж байгааг харуулж байна хэмээн гадны ажиглагчид дүгнэж байсан юм. Гэвч Казахстаны Ерөнхийлөгч дээрх шийдвэрт хориг тавьж, “Жанаозены иргэд Үндсэн хуулиар олгогдсон санал өгөх эрхээ эдлэх ёстой” гэсэн юм. Түүнийг ийн хориг тавихад хүргэсэн нэг шалтгаан нь эсэргүүцлийн хөдөлгөөн Жа­наозенаас гадна Азтау зэрэг өөр хотуудад бий болсонтой холбоотой байж магадгүй. Ер нь өнгөрсөн онд казахууд эрх баригчдаа урьд өмнөхөөсөө илүү ихээр шүүмжлэх болсон юм.

Түүнээс гадна өнгөрсөн оны тавдугаар сараас хойш Казахстанд хэд хэдэн удаа гэмт этгээдүүд амиа золиослох оролдлого хийж, бөмбөг дэлбэлэн олон хүний аминд хүрсэн. Иймэрхүү хэрэг тэр бүр гардаггүй учраас Казахстаны эрх баригчид нэлээд сандарчээ. Гэхдээ энэхүү халдлага нь му­сульман шашинт бүлэглэлүүдтэй холбоотой. Түүнээс биш өнгөрсөн сард Жанаозенд гарсан ажилчдын үймээнтэй огт хамааралгүй юм. Гэсэн ч энэ бүхэн нь Н.Назарбаевын нэр хүндэд сөргөөр нөлөөлж байна.

Өнгөрсөн хавар Ойрхи Дорнодын орнуудад хувьсгал гарах үед зөвхөн арабууд гэлтгүй диктатур ноёрхсон Хятад, Хойд Солонгос, Орос, Ка­захстанд хүртэл эсэргүүцлийн хө­дөлгөөн гарч эхэлсэн. Тэр үед Н.На­зарбаев Ерөнхийлөгчийн сон­­гуулийг хугацаанаас нь өмнө нь явуу­лахаар гэнэтхэн шийдсэн юм. Сонгууль ч яах вэ, болдгоороо болсон. Үр дүнд нь өнгөрсөн оны дөрөвдүгээр сард Н.Назарбаев нийт сонгогчдын 96 хувийн саналыг авч байгуулан дахин Казахстаны Ерөнхийлөгч болсон билээ. Гэхдээ энэ бүхэн ард иргэдийнхээ сэтгэл санааг тайван байлгах гэсэн суртал ухуулгын шинжтэй үйл явдал байсан гэж дүгнэхэд буруудахгүй. Харин энэ удаад парламентын сонгуулийн тов ирэх наймдугаар сард байсныг урагшлуулан энэ сард болгосон юм. Мөн л үймээн самуун болохоос сэргийлсэн хэрэг. Гэхдээ энэ нь өнгөрсөн онд болсон Ерөнхийлөгчийн сонгуулиас өөр болох магадлалтай юм.

Ямартай ч энэ удаагийн пар­ламентын сонгуулиар Нур Отан нам олонхийн санал авахын тулд бүх хүчээ дайчилж байна. “Риа Новосты” агентлагийн мэдээлснээр олон улсын 695 шинжээч Казахтсанд очиж, сонгуулийн явцыг ажиглах юм. Ажиглагчдын дүгнэж байгаагаар Н.Назарбаевын нам ялалт байгуулна гэдэгт итгэлтэй байна. Түүнчлэн Казахстаны сонгуулийн ирц нэ­лээд өндөр байдаг. Урьдчилсан тоо­цоогоор тус улсын сонгуулийн насны  иргэдийн 90 гаруй хувь нь саналаа өгөх аж.

Н.Назарбаев Казахстаныг хөг­жүүлэхдээ ОХУ, Хятад болон ба­руун Европын орнуудын хөрөнгө оруулалтыг зэрэг татаж, тэдний ашиг сонирхлоо илэрхийлэх бо­­ломжийг эн тэнцүү хангаж өг­­сөн юм. Түүнээс гадна хүн амын дийлэнх нь нэг үндэстэн уч­раас дотооддоо харьцангуй тогт­вор­той. Гэхдээ авлигад их идэгд­сэн хэ­мээн шүүмжлүүлдэг. Түү­­хий эдийн экспортоос хэт ха­раат бай­хаас сэргийлэхийн тулд “Үйлд­вэр­лэлийг хурдасгах, инно­вацийг хөг­жүүлэх хөтөлбөр” гэгчийг бо­ловсруулсан. Энэ ту­хайгаа хэвлэл мэдээллийн хэ­рэгс­лээр дамжуулан хүчтэй суртал ухуулга хийж байна. Тиймээс Казахстаны Социал де­мократ Азал намын төлөөлөгчид “Сонгуулийн кампанит ажлаа хийх боломжийг эрх баригчид хааж, боож байна” хэмээн дургүйцсэн байна. Дашрамд дурьдахад, Казахстаны парламентын сонгуульд Монголын уугуул иргэн нэр дэвшихээр болжээ. Тэр нь Баян-Өлгий аймгийн Сагсай суманд амьдарч байгаад Казахстан руу шилжсэн Б.Кайрат юм.