-Сүүлийн үед валютын ханш нэлээд өсөөд байгаа. Тэр дундаа ам.доллар болон юанийн ханш нэлээд өссөн. Энэ нь дэлхийн эдийн засагт ам.долларын ханш нэлээд өссөнтэй холбоотой. Түүнээс биш бид валютын ханшийг албаар хөөрөгдөөд байгаа хэрэг биш. Шууд хэлэхэд Монголбанк маш муу ажиллаж байгаа. Долларын ханшийг бууруулах дорвитой арга хэмжээ авч ажиллаж чадахгүй байгаа нь үнэн шүү дээ. Юань ч мөн адил нэлээд өсөөд байна. Энэ нь Хятадын эдийн засгийн өөрчлөлт манайд маш хурдан нөлөөлдөгтэй холбоотой. Юань өсөхөөр өргөн хэрэглээний бараа, хүнсний бүтээгдэхүүний үнэ дагаад өсдөг. Ер нь нэмэгдээд эхэлчихсэн байсан гэсэн юм. Арилжааны банкуудыг бодвол арай бага өртгөөр валют худалдаж авдаг блохоор энэ төвөөр үйлчлүүэх сонирхолтой иргэд багагүй байдаг. Энд өдөртөө 30-40 тэрбум төгрөг, нэгээс 10 сая орчим ам.доллар, 4-5 тэрбум юань, 4-5 сая евро эргэлддэг гэсэн багцаа тоо байдаг. Замын хажуугаар эгнэн байрлах валют арилжааны төвүүдээр валют сурагласан, бас үнэ өссөнд бухимдсан иргэд нэлээд байсан юм. Эдгээр төвүүдээр хамгийн их үйлчлүүдэг иргэд нь “ганзагийн наймаачид” буюу урд хөршөөс өргөн хэрэглээний бараа оруулж ирдэг иргэд. Тэдний хувьд юанийн ханш өсөх нь санхүүгийн маш их эрсдэл дагуулдаг аж.
Нарантуул олон улсын худалдааны төвд гэр ахуйн бараа зардаг Б.Хангарьд гэгч залуу маргааш БНХАУ-ын Эрээн хот руу бараандаа явах гэж байгаа. Нэг сар гаруй зах дээр бараагаа зарж олсон эргэлтийн мөнгөөрөө юань худалдаж авч байгаа аж. Түүнээс юанийн ханш өссөн болохоор таны зардаг барааны үнэ ч бас нэмэгдэх үү гэж асуухад “Мэдээж хэрэг нэмэгдэнэ. Өндөр үнээр авсан бараагаа хямд зарах сонирхол хэнд ч байхгүй шүү дээ. Барааныхаа үнийг тодорхой хэмжээгээр нэмж байж л алдагдалаа нөхнө шүү дээ. Наймаа хийнэ гэдэг улам л хэцүү болоод байх юм. Юанийн ханш өсөөд байх юм бол барааны үнэ өснө, тэр хэрээрээ борлуулалт муудна л гэсэн үг шүү дээ” гэлээ. Манай улс хүнсний бүтээгдэхүүнээс гадна бүхий л өргөн хэрэглээний барааныхаа ихэнх хувийг урд хөшөөсөө оруулж ирдэг. Тэр ч утгаараа юанийн ханшийн хэлбэлзэл манай улсын эдийн засагт шууд нөлөөлнө гэж ойлгож болно. Америк болон зүүн Европын орнуудаас оруулж ирдэг импортын барааны үнэ ам.долларын өсөлтөөс болоод нэлээд нэмэгдээд байгаа. Урт цагааны ойролцоох тамхи бохь чихэр зэрэг жижиглэнгийн бараа зардаг хүнээс зарж буй барааныхаа үнийг нэмсэн эсэхийг асуухад:
-Тамхи чихэр гээд ер нь миний зардаг барааны бөөний үнэ нь нэмэгдсэн. Эгч нь нарийн учрыг нь сайн мэдэхгүй юм. Бензиний үнэ нэмэгдчихлээ. Дагаад махны үнэ ч гэсэн нэмэгдэж байна. Адилхан л амьдрах гэж зүтгэж яваа болохоор би ч бас юмныхаа үнийг нэмсэн гэсэн юм.
Хүнс өргөн хэрэглээний үнээс гадна авто машины үнэ ч бас нэлээд нэмэгдсэн нь ам.долларын ханштай тодорхой хэмжээгээр холбоотой гэж ченжүүд тайлбарлаж байгаа. Зогсолтгүй нэмэгдсээр байгаа ам.долларын ханшийг бууруулах төгрөгийн ханшийг унагаахгүй барьж байх үүднээс Монгол банкнаас өнгөрсөн долоо хоногт интервенц хийж арилжааны банкуудад дуудлага худалдаагаар 66.35 сая ам.долларыг 1414 төгрөгийн ханштайгаар нийлүүлсэн. Энэ нь төгрөгийн ам.доллартай харьцах харьцааг тогворжуулах, ам.долларын нөөцийг нэмэхэд нэлээд тус дэм болох учиртай гэж төвбанкныхан тайлбарлаж байгаа юм.
Өнгөрсөн долоо амралтын өдрүүдэд арилжааны банкууд валютын гүйлгээ хийхгүй зогсоочихсон ам.долларын хомсдолд орж байна гэсэн иргэдийн гомдол багагүй гарсан. Үүний дагуу Улсын их дэлгүүрт байрлах “ХААН” банкны салбараас тодруулахад:
-Өнгөрсөн долоо хоногийн ажлын өдрүүдэд бол валютын үйлчилгээг хэвийн явуулсан. Харин амралтын өдрүүдэд валютын нөөц дууссан учраас валютын гүйлгээ хийгээгүй. Даваа гаригт төв банкнаас валютын нөөцөө татаж авч байж хэвийн хэмжээнд ажиллана. Илүү нарийн мэдээллийг өгөх боломжгүй. Төв банкнаас хариулт авах боломжтой гэсэн хариултыг тус банкны ахлах теллер нь өгсөн юм.
Үнэхээр ченжүүд нь зохиомлоор үнийн хөөрөгдөл үүсгээд байна уу, аль эсвэл төрийн бодлого зохицуулалт дутагдаж байна уу. Дэлхийн зах зээл дээр ам.долларын ханш нэг хэсэг чангарсан ч, өнгөрсөн баасан гаригаас ам.долларын бусад валютынхтай харьцах харьцаа нь буурч тогтворжиж байна хэмээн Блүүмберг мэдээлсэн. Харин манайд ам.долларын ханш буурах эсэхийг нь харах л үлдлээ.