Энэ онд олон улсын хөрөнгө оруулалттай нийт таван төсөл хэрэгжиж дуусчээ. Тухайлбал дөрвөн аймгийн 20 сумын 80 гаруй малчдын бүлэг, нөхөрлөлийг хамарсан “Монгол Алтай Соёны эко бүс нутгийн биологийн төрөл зүйлийг ард иргэдийн оролцоотой хамгаалах төсөл” ихээхэн үр дүнтэй болсон талаар яамны мэргэжилтнүүд, төсөлд хамрагдсан иргэд ярьж байна. Анх 2005 онд эхэлсэн эдгээр төслийн хөрөнгийн зарцуулалт болоод биелэлт нь одоогоор тус бүр 90 хувьтай байгаа гэнэ. Эртний түүх дурсгалын арвин олдвор, ховордсон амьтан, ургамал ихтэй Алтайн бүс нутагт энэхүү төслийг хэрэгжүүлснээр байгалийн цогцолборт газрын талбайн хэмжээг хэвээр хадгалах, цаашлаад цогцолборт газрууд, дархан цаазат газрыг хамгаалах төсөл болон өргөжсөн аж. Тухайлбал, Тэнгэс, Шишгэдийн байгалийн цогцолборт газрын талбайг 830 мянган га газраар өргөтгөж, Улаан тайгын байгалийн цогцолборт газрын зэрэглэлийг дээшлүүлж дархан цаазат газар болгожээ. Уг дархан цаазат газрын талбай нь 326 мянга 250 га болжээ. Мөн Мянган угалзатын байгалийн цогцолборт газрын талбайг 230 мянган га газар нутгаар өргөтгөсөн байна. Хад асга ихтэй өндөр уулсаар хүрээлүүлсэн газар хот сууринаас тэр бүр очиж хяналт, шалгалт хийх нь ховор. Харин дээрх төслийн нүдээ олсон тал нь тухайн нутаг дэвсгэрт байнгын оршин суугаа иргэдээр амьтан, ургамлыг хамгаалуулах явдал бөгөөд энэ нь үр нөлөөгөө үзүүлж байгаа талаар тус яамнаас онцолж байсан. Одоогоос хэдэн жилийн өмнө ан амьтныг хамгаалах хууль тогтоомж маруухан байх үед гадныхан болоод манайхны гайгүй бэнчинтэйнүүд нь дуртай үедээ улаан номд орсон амьтдыг олноор устгадаг байсан. Гэвч сүүлийн дөрвөн жил олон улсын хандивлагч байгууллагуудын тусламж дэмжлэгээр Байгаль орчин, аялал, жуулчлалын яамныхан уг асуудлыг анхаарч ажилласны үр дүнд тэдгээр амьтны амиар хөрөнгөжигсдийг зогсоож чаджээ. Ан амьтныг хамгаалах тухай хуулийн төслийг өнгөрсөн есдүгээр сарын 21-нд УИХ-аар батлуулаад авсан.
Тус яамнаас хэрэгжүүлсэн дараагийн нэгэн онцлог төсөл нь 2008-2012 онд хэрэгжих “Нутгийн иргэдэд түшиглэсэн байгалийн нөөцийн менежментээр ядуурлыг бууруулах” ажил аж. Энэ төслийн хүрээнд төсөл хэрэгжиж буй долоон сум, Хэнтий аймгийн Онцгой байдлын алба зэрэг есөн газарт нийт 96.4 сая төгрөгийн үнэ бүхий ой, хээрийн түймэр унтраах 11 төрлийн 229 ширхэг тоног төхөөрөмж нийлүүлжээ. Мөн Онон Балжийн байгалийн цогцолборт газрын хилийн тэмдэгжүүлэлт хийж байна. Түүнчлэн Онон голын сав газрын сумдын төслийн зорилтот бүлгүүддээ зээлийн баталгаа гаргах ажлын бэлтгэл дуусч, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам ХААН банктай гэрээ байгуулсан нь иргэдэд банкны системээр түргэн шуурхай үйлчилгээ үзүүлэх боломж бүрдсэн гэнэ. Улаанбаатарын хэмжээнд өнөөдөр хамгийн их тулгамдаад байгаа асуудал бол агаарын бохирдол. Энэ хүрээнд тус яамнаас нэлээд идэвх санаачлагыг гарган ажиллаж байгаа. Тухайлбал, энэ чиглэлээр “Монгол Улсад Монреалын протоколыг хэгэгжүүлэх, удирдлага зохион байгуулалтыг бэхжүүлэх төсөл”-ийг хэрэгжүүлж байна. Энэ онд дуусаж буй уг төсөл одоогоор 90 хувийн биелэлттэй явж буй аж. Төслийн гол хэрэгжилт нь Монреалын протоколын хавсралт А-ийн I бүлгийн хлорт фторт нүүрстөрөгчийн бодисын импортыг 2010 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс эхлэн бүрмөсөн зогсоож, хилийн Мэргэжлийн хяналтын газар, гаалийн байгууллагаар хууль бус худалдаанаас урьдчилан сэргийлэх хяналт хийжээ. Мөн тус яамнаас хэрэгжүүлж буй төслүүд дотор эдийн засагт өндөр бүтээмж үзүүлж байгаа шонхор шувууны экспортыг дэмжих юм. Монгол оронд нийт 6830 идлэг шонхор шувуу байгаа гэсэн тоо гарчээ. Энэ нь дэлхий дээрх идлэг шонхорын 45 хувь нь юм байна. 2000-2010 онд нийт 2751 толгой шонхор шувуу импортолсон нь улсын төсөвт 18.4 сая ам.долларыг төвлөрүүлсэн аж. Байгаль орчин аялал, жуулчлалын яамнаас уг шувууг Кувейт, Катар, Саудын Араб, Арабын нэгдсэн Эмират зэрэг улс руу импортлохоор албан ёсны гэрээ байгуулан ажиллаж байгаа. Нэг идлэг шонхорыг 11 мянга 760 ам.доллараар худалдаалдаг. Энэ оны хувьд уг шувууг импортлох асуудлаар 10 гэрээ байгуулсан аж. Идлэг шонхорыг ийм олноор нь хил дамнуулан худалдаалж байгаад иргэд ихээхэн дургүй байдаг ч тус шувууг одоогоор тоо толгойн хувьд ховордож болзошгүй төрөлд хараахан ороогүй хэмээн амьтан судлаачид үздэг байна. Тийм ч учраас эдийн засагт өгч буй үр ашиг өндөртэй энэ төрлийн шувууг өсгөж үржүүлэх тал дээр Арабын орнуудаас нэлээд төсөл оруулж иржээ. Мөн Монгол орны нутаг дэвсгэр дээр идлэг шонхор амьдаар нь барих, тээвэрлэх, арчлах, экспортод гаргах үйл ажиллагаанд мөрдөх журам боловсруулан, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдын 2010 оны зургаадугаар сарын 30-ны өдрийн А-205 тоот тушаалаар батлуулсан байна.
"Улс төрийн тойм" сонин