МАН-ын хууччуулын сонирхол Сонгуулийн хуулийг гацаав

Хуучирсан мэдээ: 2011.12.05-нд нийтлэгдсэн

МАН-ын хууччуулын сонирхол Сонгуулийн хуулийг гацаав

УИХ-ын эрхэм гишүүдийг өнгөрсөн баасан гарагт Сон­гуулийн тухай хуулийг ба­талчих байх гэж мөн ч их хүлээлээ дээ. Харамсалтай нь тэд чадсангүй. Ерөөсөө ча­дахгүй ч байж магадгүй. Хэдийгээр УИХ-ын дэд дар­га энэ сарын 15-ны дотор баталчихна гэж буй ч итгэх арга алга. Яагаад гэвэл өн­гөрсөн долоо хоногт УИХ дахь Ардчилсан намын бүл­гийн дарга яг тэгж амлаад тохиролцоонд хүрч чадаагүй.  Тохиролцоонд хүрч чадахгүй байгаа цөөн асуудал бий гэж буй ч тэдгээр нь ерөөсөө энэ хуулийн шинэчлэлийн амин сүнс нь юм шүү дээ. Анхнаасаа 26 тойрогт 48 мандатыг хэрхэн хуваарилах вэ, мажоритари хувилбараар намуудын авсан саналыг пропорциональд яаж хувилж тооцохыг шийдэхгүй бол энэ хуульд гар хүрэх хэрэггүй юм.

Өнгөрсөн баасан гарагт эцсийн хэлэлцүүлгээ хийгээд дуусгах байсан Сонгуулийн тухай хуулийн төсөл дахиад гацаанд орсон шалтгаан нь дахиад л Ардын намынхантай холбоотой болж таарч бай­на. Тэд “Мажоритариар сон­гуульд ороод ялагдсан нэр дэвшигчдээ пропорциональ руу гулсуулна” гэсэн хачин са­нал оруулж ирснээр то­хи­ролцоог за­ваа­руулж эхэллээ. Энэ үеэр “Шууд гишүүн сонгох” гэ­дэг шинэ нэр томъёо оруулж ирсэн. Товчхондоо ма­жоритари ху­вилбараар ард түм­ний санал авч чадаагүй ялагдсан хэрнээ дархлагдсан хууччуулаа нам нь татаад гаргаад ирэх ху­вилбар юм. Үүгээрээ ч залуу улстөрчид болон парламентад цус сэлбэн шинээр орж ирэх залууст хаалт тавьж байгаа гэж хэлж болно. Ардын намынхан Удирдах зөвлөл дотроо намын нэрээр санал авах 28 хүнээ жагсаахаар өнөөх л Н.Багабанди, С.Баяр, Ц.Нямдорж, Ч.Улаан, Д.Дон­дог тэргүүтэн манлайл­на. Тэд­нийг ард түмэн сонгохгүй байсан ч нам нь “эрхийнхээ дагуу” /хуульд тэгж баталбал/ гаргаад ирнэ гээд бодохоор энэ сонгууль мөн үү гэж бодоход хүргэж байгаа биз. Тэр тусмаа энэхүү ху­вилбарыг яг дээрх нөхөд өөрсдөө санаачилсан гээд бо­дохоор Сонгуулийн тухай хуу­лийн шинэчилсэн найруулгын төслөөс шинэ зүйл хүсээд хэрэггүй бололтой. Ардчилсан намын бүлгийн гишүүд энэ хувилбарыг ихээхэн эсэр­гүү­цэж буй.

Арай­хийн хүрсэн ам­жилттай тохи­ролцооны да­раа ухралт болохуйц энэ өөрчлөлтийг яаж ч хүлээн зөвшөөрөх билээ. Тэр ч бай­тугай Ардын намын залуус  үүнийг сонсоод урам нь хугарч эхэлсэн аж. Сонгуулийн хуу­лийн төслийг хэлэлцэх үеэр УИХ дахь намын бүлгүүд 48:28 хувилбарыг зөвшилцсөн ч яаравчлан батлахгүй байсны цаана Ардын намынхан нэг л “хулхидах” гээд байгаа нь анзаарагдаад байсан. Гэтэл ингэх гээд байж л дээ. Өөртөө итгэлгүй болсон хэдэн өвгөчүүлээс болж хэзээ мөдгүй батлагдах гэж байсан хуулийн төслөө самрахыг хэн ч хүсэхгүй. Үүний дэргэд эмэгтэйчүүд нэр дэвшигчдийн квот тогтоох, намуудын босго хувь мэт нь ердөө л шалтаг юм шүү дээ. Гол нь “Бид ялагдчихвал яах юм бэ” гэсэн хууччуулын шантааж дахиад л ирэх сонгуульд сүүдэр унагаж эхлэх нь. Ардын намын ороо бусгаа, олонхиороо тү­­рэмгийлж, хүссэнээрээ асууд­­лыг шийддэг хуучинсаг сэт­­гэлгээ Сонгуулийн тухай хуулийг шинэчлэхэд дахин саад болж байна. Магадгүй цаг нөхцөөж байгаад хуулийг өөрчлөхгүй ч байж мэднэ.

Хэрэв ирэх сон­гууль хуу­чин хууль, тогтол­цоо­гоороо яв­бал тэдний төлөөх саналыг ухаантай машинаар хэчнээн тоолуулаад ч яах билээ. Нэгэнт Сонгуулийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг эцэслэн баталж чадаагүй нь УИХ, түүний гишүүд маш муу ажиллаж буйг харууллаа. Төсвийн тухай хуулийг бат­лахдаа эцсийн хугацаатай уралдан галзуу хүний өдрийн тэмдэглэл шиг ороо бусгаа төсөв батлуулсан. Нэг өдрийн дотор хэдэн тэрбумаар нь тас тас хяргаад хаячихсан тэрхүү төсвөө ирэх жилийн намар тодотгож байгаа нь энэ гэж баахан бужигнуулна. Сонгуулийн тухай хуулийг шинэчлэн баталсан ч сон­гогдох кандидатууд нь энэ хүмүүс хэвээрээ байвал ард түмэн дэмжихгүй л болов уу. Хэрэв заавал өөрсдөө эргэн сонгогдох гэсэн ганцхан ашиг сонирхлын үүднээс энэ хуу­­лийг шинэчлэн батлах гэж байгаа бол “Одоогийн УИХ-ыг тэр чигээр нь дахин сон­гох хууль” гэж нэрлээд ба­талчихмаар юм. “Муу нуу­хаар сайн илчил” гэдэг шүү дээ.

У.Оргилмаа

"Улс төрийн тойм" сонин

NewsMN Гар утасны хувилбар Татах
NEWS.mn

Мэдээллийн эх сурвалж