Ардын нам ба улстөрч Н.Энхбаярын нэг жил

Хуучирсан мэдээ: 2011.11.28-нд нийтлэгдсэн

Ардын нам ба улстөрч Н.Энхбаярын нэг жил

Эрх баригчид МАХН хэмээх нэрээ Ардын нам бол­гон өөрчилснөөс хойш яг нэг жил өнгөрлөө. 2010 оны арваннэгдүгээр сар. Мон­голын улс төрийн тавцан дахь хамгийн хүчирхэг нэг­дэл С.Батболдынхон ба Н.Энх­баярынхан хэмээх хоёр том блок болон задрав. Н.Ба­габанди, Н.Энхбаяр нар МАХН-ын даргын албан ту­шаалаас болж муудалцсан мө­чүүд, Н.Энхбаярын эрхт ёс улс төрд ноёрхсон он жилүүд, С.Бая­рыг барьц алдуулсан өд­рүүд, МАХН дахь “Элсний 13” М.Энхболдыг намын дар­га, Ерөнхий сайдын албан ту­шаа­лаас огцруулах операци зо­хион байгуулсан олон сар, С.Бая­рын эрин үе, УИХ-ын 2008 оны сонгуулийн өмнөхөн Н.Энхбаяр, С.Баяр нарын дунд үүссэн ан цав, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2009 оны сонгуульд Н.Энхбаяр ялаг­дал хүлээсэн явдал… Хаалттай хаалганы цаана бугш­сан өсөрхөл, хорсол, хор най­руулга, хуйвалдаан, хууран мэхлэлт, хов жив, бялдуучлал эцэс­тээ Н.Энхбаярыг ган­цаардуулж, “С.Батболдын нэг­дэл” хэмээх хиймэл дав­харгыг бий болгосон би­лээ. Экс Ерөнхийлөгчийн хувьд, тухайн үеийн МАХН-ын XXVI их хурлын үеэр С.Батболд, С.Баяр, Н.Ба­габанди, У.Хүрэлсүх, М.Энх­болд нартай зэрэгцэн сууж, МАХН хэмээх нэрийг Ардын нам болгон өөрчлөхийг эсэргүүцэж буйгаа их хурлын индрээс мэдэгдсэн нь олон жилийн туршид залуурдсан “завь”-наасаа буух сүүлчийн мөч нь байв. С.Батболдын багийнхан “Ардын нам, Ар­дын засаг мандтугай!” хэмээн Төрийн ордныг доргитол уухай­лах зуур нэгэн эрхэм “МАХН мандтугай!” хэмээн өөрөө өөртөө хэлээд гарч од­сон нь экс Ерөнхийлөгч Н.Энх­баяр байлаа. Ардын на­мынхан Н.Энхбаяргүйгээр, Н.Энх­баяр эрх баригч хүчний хүч, нөлөөгүйгээр ийнхүү нэг жи­лийг адал явдлаар дүүрэн үдэж байна.

Ардын намын Бага хурал өнөө­дөр буюу XXVI их хур­лаас хойш нэг жилийн дараа хуралдах гэж байна. Намын их хурлын 800 төлөөлөгч өнгөрсөн жил “С.Батболд, Ө.Энхтүвшин нарын чухам хэнийг нь намын даргаар сонгох вэ. Намын шинэчлэл дөнгөж эхэлж байхад хэн нэгнийг халах, солих операци явуулах нь зөв үү” хэмээн мэтгэлцэж байсан бол Бага хурлын гишүүд нь С.Батболдын багийнхан УИХ-ын 2012 оны сонгуульд ямар тактиктай оролцох талаар хэлэлцэнэ. Ардын намын Удирдах зөвлөл өнгөрсөн даваа гарагт хуралдах үеэр Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдорж тэргүүтэй хүмүүс “Нааш харж инээчихээд цааш хармагцаа намаа муулдаг нөхөд цөөнгүй байна. Тэд хэний хүчинд хэн болчихоод нам руугаа дайраад байгаа юм бэ. Ерөөс УИХ-ын 2012 оны сонгуулиас өмнө иймэрхүү нөхдөд арга хэмжээ авах хэрэгтэй. Намын гишүүдийн сахилга, хариуцлагын талаар нухацтай ярилцахгүй бол болохгүй нь байна шүү” хэмээн ширүүхэн дуугарсан. Үнэхээр ч Төрийн ордонд Б.Бат-Эрдэнэ, Д.Бал­дан-Очир, Ц.Батбаяр, Ц.Да­ваасүрэн нар Ардчилсан намынхантай хүч хавсран Ерөнхий сайдыг огцруулах ажиллагаа зохион байгуулах гэсэн биш Үндсэн хууль, УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд Ерөнхий сайдыг огцруулах эсэх талаар зөрүүтэй заалт тусгасныг илчилж орхисон билээ. Түүгээр ч зогсохгүй ирэх оны төсвийг цаг хугацаанд нь баталж чадахгүй сандарч суугаа гишүүдийг УИХ-ын тухай хуулийн 7.1.12 буюу “УИХ-аас сонгогдсон буюу томилогдсон албан тушаалтны илтгэл, сонсгол хэлэлцүүлэх, тэдгээрийг эгүүлэн татах, огцруулах санал гаргах” гэсэн утгатай заалтад нэмэлт, өөрчлөлт оруулах өөр нэгэн ажилтай болгочихоод байгаа. 

Муухай ааш нь хөдөлбөл Ерөнхий сайд С.Батболд, хамтарсан Засгийн газрын эсрэг бичиг цаас бариад гүйлдчихдэг гишүүдийн зан ийн дарагдахгүй байгаа бол авлигын хэрэгт нэр холбогддог Засаг дарга нар Ардын намд цөөнгүй бий. Тиймээс Говьсүмбэрийн За­саг дарга Ж.Баянмөнх, Хөвс­гөл аймгийн Засаг дарга Л.Цэрэнжав, Увс аймгийн За­саг дарга Э.Цасчихэр нарыг албан тушаалаас нь эгүүлэн татах талаар ч өнөөдөр хэлэлцэх бололтой. Гэвч аймгуудын Засаг дарга нарын асуудал зөвхөн авлига, албан ту­шаалын гэмт хэрэгтэй холбоотой биш юм. “МАХН-ын байгуулсан мянгатуудын армид аймаг, сумдаа эз­лүүл­сэн” гэх шалтгаанаар Хөвс­гөлийн Засаг дарга Л.Цэ­рэнжавыг огцруулах эсэхдээ тулсан нь энэ аж.

Ардын намынхан XXVI их хурлаараа С.Баяр, М.Энх­болд, Д.Лүндээжанцан, Я.Сод­баатар, Ц.Сүхбаатар нарыг на­рийн бичгийн даргаар сон­госон. Тэгвэл энэ удаад орон тооны хоёр, орон тооны бус нэг нарийн бичгийн даргыг нэмж сонгохоор болжээ. Ардын намын Удирдах зөвлөлийн гишүүн, TV5 телевизийн ерөнхий зөвлөх Д.Сарангэрэл, НАМЗХ-ны ерөнхийлөгч Л.Оюун-Эрдэнэ нарыг орон тооны, нийслэлийн Засаг даргын орлогч Ц.Цогзолмааг орон тооны бус зөвлөхөөр сонгохоо хэдийнэ шийдсэн байна. Ардын намын дарга С.Батболдын тухайд, на­мынх нь лидерүүдийн зү­гээс гаргасан саналын да­гуу ёс зүй, хариуцлагатай хол­боотой сэдвүүдийг улс тө­рийн илтгэлдээ хөндөх бол Хяналтын ерөнхий хо­рооны дарга Л.Дондог ч мөн адил. Өнгөрсөн жил “Ерөн­хийлөгчийн ээл­жит сонгуульд ялагдсан ми­нь С.Баярын хийсэн хуй­валдааны үр дагавар” гэж Н.Энхбаяр мэдэгдсэн. Энэ талаар хэлэлцэн нягталж өгнө үү” гэх утгатай өргөдлийг С.Баяраас хүлээн авсан ч хэн, хэнийх нь гомдлыг барагдуулалгүй дарж ор­хисон түүнд намынхаа гишүүдийг “ховлох” зүйл мундахгүй олон байгаа биз. Ямартай ч Ардын на­мынхан Бага хурлын ээл­жит хуралдаанаараа хү­ний, өөрийнхөнтэй хүч хавсарц­гаадаг нөхдөө авч хэлэлцэн 2007 онд баталсан Ёс зүйн дүрмээ шинэчлэхээр тохиролцжээ. Харин тэдний хувьд, УИХ-ын 2012 оны сонгуульд барьж орох “зэвсэг” нь Оюутолгой, Тавантолгой болон бүтээн байгуулалтын бусад хөтөлбөр байх нь С.Батболдын илтгэлээс тодорхой харагдана. Тэрбээр Бага хурлын гишүүдэд Монголын нийгэм, эдийн засгийн стратегийн ирэх 20 жилийн төлөвлөгөөний төслийг танилцуулна. 

“Ардын намынханд нууц төлөвлөгөөгөө алдсан” гэгдэх Н.Энхбаярын хувьд ч улс төрийн нэн шинэ түүх бүхий нэг жилийг ардаа орхиж байна. МАХН-ын онц их хурлыг хуралдуулж, намын дарга болсон. Ар­дын намынхан МАХН хэмээх товчлолыг олон хувилбараар copy-дож, өмнө нь хаалт босгосон. Үндсэн хуулийн Цэц өөрсдийнх нь эсрэг шийдвэр гаргасан ч Улсын дээд шүүхийнхнээр Н.Энхбаяр тэргүүтэй МАХН-ыг улс төрийн 18 дахь намаар бүртгүүлж чадсан. МАХН-ын дэд дарга Ц.Шинэбаяр, журмын нөхөр С.Молор-Эрдэнэ нар өөрөөс нь урвасан. Басхүү Монголын 15 олигархийг толгой дараалан нэр­лэж, Ц.Нямдоржийг “тайч­сан”, үүнийхээ шанд АТГ-т шалгуулж эхэлсэн, туслах залуу нь баривчлагдсан гэхмэтчилэн тоочиж ба­рамгүй олон явдалтай нүүр туллаа. Гэхдээ тэрбээр гартаа ганц сэлэм барьсан тулаанч шиг байхгүй нь тодорхой. М.Энхсайхан тэр­гүүтэй Монгол үндэсний ардчилсан нам, иргэний хөдөлгөөнийхөн, мянгат, зуутын цэргүүдийнхээ хү­чээр эрх баригчид руу дайрах тактикаа хэдийнэ  эхэлчихсэн. Харин улстөрч Н.Энхбаярын тулааны хоёр дахь жил хэрхэн үргэлжлэх нь сонирхол татна. Учир нь Н.Энхбаяргүй Ардын нам, Ардын намгүй Н.Энх­баярынхныг эвсэх, аль эсвэл эцсийн тулаанаа хийх хоёрхон гарц л 2012 онд хүлээж байна. 

С.Баттулга

"Улс төрийн тойм" сонин

NewsMN Гар утасны хувилбар Татах
NEWS.mn

Мэдээллийн эх сурвалж