Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамны харьяа Хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлд шинж­лэх ухааны ололт нэвтрүүлэх төвд өчигдөр “Худалдааны газруудад тавигдах шаардлага, шинэчлэх стандартын хэ­лэлцүүлэг” семинар амжилттай болж өнгөрлөө. Энэ ажлыг Монголын худалдаа, аж үйлдвэрийн танхим, Оюуны өмчийн газар, JICA зэрэг олон томоо­хон байгууллагууд хамтран зохион байгуулсан юм. Энэхүү семинарын гол зорилго нь өнөөгийн худалдаа үйлчилгээний ерөнхий стандарт түүнд тавигдах шаардлага, шинэчлэл хийх зэргийг тусгаж өгснөөрөө онцлогтой. Монгол Улсын  худалдааны бай­­гууллага нь 90 жилийн түүхэн хөгж­лийнхөө явцад дэлхийн хөгжлийн чиг хандлага, чөлөөт худалдааны нийтлэг зарчимд тулгуурлан гадаад, дотоод худалдааг хөгжүүлэх худал­дааны томоохон тогтвортой бүтэц бү­хий салбар болон хөгжиж байгаа. Өнөөгийн худалдаа эрхлэгчид тэд­гээрт тавигдах шаардлага, эрх зүйн таатай орчинг бий болгох зорилгоор төр засгаас тодорхой асуудлуудыг шийдвэрлэж дэмжин ажиллаж байгаа аж. Манай улсад анх 2001 онд чөлөөт худалдааны тогтолцоонд ний­цүүлэн “Худалдааны газрын үйлчил­гээ” MNS 5021:2001 стандартыг бо­­ловс­руулан мөрдөж эхэлсэн аж. Энэхүү стандартыг 2004, 2007 онуу­дад шинэчлэн боловсруулж хэрэг­жүүлсэн бөгөөд энэ нь худалдаа үйл­чилгээг шинэчлэх, хурдасгах хө­шүү­рэг болохгүй байгаа ажээ. Энэхүү 2007 оны MNS 5021:2004 нь дутаг­далтай бөгөөд зарим нэг заалтуудыг тусгаж өгч чадаагүй учраас худалдаа үйлчилгээний салбарт шинэчлэл зайлш­гүй шаардлагатайг харуулж байгаа юм. Зарим нэг зүйл дээр худалдааны стандарт оновчтой хэл­­бэрээр хэрэгжиж чадахгүй бай­­на. Монгол Улс худалдааны сал­барт шинэчлэл хийхэд зарим нэг хүндрэлтэй тал байдаг аж. Энэ нь манай улсын худалдааны ёс зан­шил, уламжлал болон Монголын өнөө­гийн байдалтай нягт холбоотой. Дээр дурьдсан 2007 оны стандартын шинэч­лэл нь худалдааны хэв маягт хэт ерөн­хийлсөн байдлаар тусгалаа олсон байсан гэдгийг мэргэжилтнүүд хэлж байна. Одоогоор стан­дартын шинэчлэл хийх ажлын хэсэг жилийн өмнөөс эхлэн ажил­­лаж эхэлсэн байгаа аж. Энэ ажлын явцад хүндрэл бэрхшээл их гардаг бай­на. Нэгдсэн стандартад нийц­сэн худалдааны эрүүл, аюулгүй, то­хилог орчинг бий болгохын тулд дан ганц Мэргэжлийн хяналтын ерөн­­хий газар, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөн­гөн үйлдвэрийн яам, Монголын үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн танхим, Стандартчилал хэмжилзүйн газар бус, худалдан авагчид ч хамтран ажиллах учиртай. Ингэснээр худалдаа үйлчилгээний стан­дарт сайжирч олон улсын тав­цанд нийцэх худалдааны салбартай болохыг зорин ажиллаж байгаа аж.   

-Энэхүү стандартын шинэч­лэл­тийг хийхээр жилийн өмнөөс ажлын хэсэг гарган нэлээд ахицтай ажиллаж байгаа. Зарим нэг хүндрэл бэрхшээл гарч байна. То­­дорхой стандартад нийцүүлж хуу­­лийн заалт гаргахад дан ганц Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын хүч хүрэлцэхгүй. Тий­мээс хувь хүн, албан байгууллага хамтран ажиллаж амжилтад хү­рэх учиртай. Иргэн өөрийн эрүүл мэнд аюулгүй байдлыг бодож стандартад нийцсэн худалдааны нэгжээр үйлчлүүлдэг байх нь бидний ажилд тус болж байгаагийн тод илрэл болно. Бид ажлын хэс­гээрээ дамжуулан тодорхой дүг­­­нэл­тэд хүрсэн. Тодорхой стан­­дартад нийцсэн аж ахуйн нэг­жид зөв­шөөрлийг 90-95 онооны хоо­ронд дүгнэж олго­хоор шийдвэрлэсэн. Энэ нь ху­далдааны салбарт нэг том шинэчлэл болж чадна гэж найдаж байна.   

-Аливаа  худалдааны бай­­гуулла­гын үйлдвэрлэл болон бүтээг­дэхүүнд хяналт шалгалт хийхэд хяналтын байгууллагын гаргасан шийдвэрийг ухам­сарлаж   хүлээн авах үгүй нь тухайн байгууллага, хувь хүний  асуудал. Бид хэчнээн шалгалт хийгээд хяналт тавьсан ч тухайн аж ахуйн нэгж стандартад нийцэхгүй бараа бүтээгдэхүүн гаргахгүй гэсэн ба­талгаа байхгүй. Нийслэлд одоо­гийн байдлаар нийт 37 ТҮЦ /Түргэн үйлчилгээний цэг/ байна. Эдгээр нь эрүүл ахуйн болон худалдааны стан­дартад нийцээгүй. Энэ тал дээр манай Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар арга хэмжээ авч хяналт шалгат хийж байгаа. Гэвч ТҮЦ-ээр үйлчлүүлэх эсэх нь хувь хүний асуудал. Үүнийг ухамсарлаж худалдаа хийхгүй байх нь бидний ажилд том дэмжлэг болж байна гэсэн үг. Ингэснээр бид олон улсын түвшинд хүрсэн стандарттай болж чадна.