Зовлон нэгтэй улстөрч­дийн уулзах цэг нэг ажээ. Унах, босох, уруудах, өгсөхийн алинд ч улстөрчийн тавилан гэх нэг л хэв маягт “барьцаалагдаж” ирсэн тэдний хоёрыг нь Монгол Улс өчигдөр золгууллаа. Тэд бол Герман улсын канцлер А.Меркель хийгээд манай улсын Ерөнхий сайд С.Батболд нар байв. Тэднийг зовлон нэгтэй хэмээн тодотгох учир нь сөрөг хүчин төдийгүй намынхаа улстөрчдийн өмнө буруутнаар тодорч, огцрох “ял” хүлээхдээ тулчихаад буй явдал. Дэлхийн өнцөг булан бүрт эрх мэдлийн төлөөх тулаан цаг, минут, хоромын давхцалтай өрнөж байдаг болохоор арга ч үгүй. Тиймээс ч хатагтай А.Меркелийг Германд эргэж очиход нь сөрөг хүчнийх нь огцруулах хүсэлттэй угтаж гэж буйтай адил Монголдоо үлдэх С.Батболдыг гүйцэтгэх тэргүүнийхээ албыг өгөхийг УИХ-ын нэр бүхий гишүүд ирэх долоо хоногт багтаан шаардах ажээ. Гэхдээ тэдний Ерөнхий сайдын хувь заяа хаашаа ч эргэлээ гэсэн хоёр орны харилцаанд түүхэн хэмээн тодорхойлогдох А.Мер­келийн айлчлал Мон­гол Улсын 2011 оны арав­дугаар сарын 12-13-ны өдрөөр бичигдэж үлдэх нь ойлгомжтой.

“Германы Канцлер А.Меркель С.Батболдын урилгаар Монголд айлчиллаа” гэх маягаар…

Тэгвэл огцрох гэдэг том са­нуулгын өмнө зогсч байгаа тэдний шүүмжлэлд өртөх болсон шалтгаан нь юу вэ. Үүнд А.Меркелийн хувьд Евро бүсийн эдийн засгийг аврах замаар Германы санхүүгийн чадавхийг хамгаалахыг хүссэн оролдлогууд нь багтаж буй. Энэ дундаас олны эсэргүүцэл, бухимдлыг хамгийн их төрүүлж байгаа арга хэмжээ нь Грекийг ивээх санаачилга нь. Тэрбээр тус улсын эдийн засгийг хөл дээр нь босгохын тулд олон нийт төдийгүй сөрөг хүчнийхний саналыг сөрөн байж хоёр ч удаа санхүүгийн дэмжлэг үзүүлсэн. Үүнийгээ Ерөнхий сайдынхаа хувьд “Бүс нутгийн хямралыг аврахын тулд” хэмээн тайлбарласан ч нутаг нэгтнүүд нь “Тусгаар тогтносон Грекийн төлөө бидний татварын мөнгийг үр дүнгүй зарцуулж бай­на. Бүс нутгийн чадавхийн төлөө бид татвар төлөхгүй” хэмээн эсэр­гүүцсээр. Энэ бол А.Меркелийн олон нийтэд таашаагдахгүй болсон   үндсэн шалтгаан. Тэр ч бүү хэл хамгийн сүүлчийн орон нутгийн сонгуульд гэхэд түүний тэргүүлдэг нам ялагдал хүлээсэн. Мөн 2009 оны сонгуулийн дараа байгуулсан эвслийн Засгийн газар задрах дээрээ тулж, өдгөө сөрөг хүчний улс төр эрчимжих болсон нь даарин дээр давс нэмжээ.

Тэр ч бүү хэл өөрийнх нь бай­гуулсан танхимынх нь гишүүн бо­лох Хууль зүйн сайд Сабине Леу­теуссер Скнарренбергер хүртэл “Ев­ро бүсийг аврах бодлого маш их эр­гэл­зээ дагуулж байна. Ялангуяа залуусын дунд. Түүнээс гадна Чө­­лөөт ардчилсан намынхан эрх ба­ригчид биш хэрнээ А.Меркелийн намыг дэмжих нь бүр ч зохисгүй” гэх мэдэгдэл хийсэн юм. Түүний байр суурь зөвхөн А.Меркель хийгээд түүний Христийн ардчилсан нам руу бус санал нэгтэй улстөрч, улс төрийн намууд руу чиглэснээр улс төрийн өргөн фронтыг хамарсан эсэргүүцэл цаашид улам бүр эрчимжинэ гэдгийг баталж буй.

Түүнчлэн зөвхөн германчууд ч дотооддоо А.Меркелийн Засгийн газрыг эсэргүүцсэнгүй. Хамгийн сүүлд гэхэд Америкийн санхүүч, тэрбумтан Жорж Сорос “Европын валютын хямралд Герман буруутай” хэмээн мэдэгдсэн байгаа. Тэрбээр үүнийгээ “Европын хямралыг зөвхөн нэг орныг тэтгэх маягаар бус бүс нутгийн хэмжээнд нэгдсэн бодлого явуулах замаар даван туулна” гэж тайлбарласан. Энэ мэтээр манай улстай газрын ховор элементийн тал­барт хамтарч ажиллахаа дэл­хий нийтэд зарлаж, нүүрснээс шин­гэн түлш гаргах арга ухаанаа “импортлох” үүрэг хүлээгээд буцаж байгаа Германы Канцлерыг эх нутагт нь огцрох шаардлага хүлээж байгаа нь энэ. Гэхдээ мэдээж асуудал хаашаа шийдэгдэх нь өнөөдөртөө тодорхой бус ажээ.

Харин өдгөө хатагтай А.Мерке­лийг гэрээ, хэлцлийн баялаг сангаар үдэж мордуулах Ерөнхий сайд С.Батболдын хувьд бүс нутгийн гэхээс илүүтэй улс орныхоо дотоод асуудалд гэм буруугаа хүлээхэд ойр­хон болчихоод байна. Мэдээж энэ асуудлыг УИХ-ын нэр бүхий 20 гишүүн одоогийнхоосоо илүү эр­чимтэй сөхөж тавибал түүнд гарц олж харахад хэцүү болох юм. Зөвхөн Ардын намын даргын талд л боломж бололцоо нээлттэй байдаггүй юм бол шүү дээ. Түүний хувьд    буруутгагдаж буй үндэс нь Оюутолгойн Хөрөнгө оруу­лалтын гэрээнд бүрэн утгаар нь өөрчлөлт оруулаагүй явдал. УИХ-аас Хөрөнгө оруулалтын гэрээнд өөрчлөлт оруу­лах үүрэг даалгавар өгч, хөрөнгө оруулалтаа нөхсөний дараа хугацаа хамаарахгүйгээр Монголын тал 51 хувийг эзэмших арга замыг ол хэмээн 57 дугаар тогтоол гэгчийг баталсан. Гэвч хам­тарсан Засгийн газар хууль тог­тоох дээд байгууллагынхаа үүрэг даалгаварыг үл ухамсарлаад зогсохгүй, хөрөнгө оруулагч талтай хамтарч мэдэгдэл гаргасан нь сөрөг хүчний байр суурь илэрхийлж буй 20 гишүүний эгдүү, зэвүү хоёрыг зэрэг хүргэсэн хэрэг.

Дээр нь А.Меркелийн танхимтай адил С.Батболдын Засгийн газрын сайдууд ч ёс суртахууны хувьд сөрөг байр суурьтай гишүүдийн санаанд нийцэхээ байгаад удаж буй. Гэхдээ Германы Батлан хамгаалахын сайд нь докторын ажлаа өөрөө бичээгүй гэдгээ хүлээн зөвшөөрснөөр огцор­сонтой адил шалтгаан хамтарсан Засгийн газрын сайдуудад байхгүй гэдэг нь ойлгомжтой. Зөвхөн ааш зан­гийн хувьд өөрчлөгдсөн, их зантай болсон, ажлаа буруу хийдэг гэх мэт үндэслэлийг УИХ-ын гишүүд сөхөж тавьсаар удсан. Өнөөдөр гэхэд Эр­дэс баялаг, эрчим хүчний сайд Д.Зо­ригтыг УИХ-ын гишүүдийн асуул­гад хэзээ хариулт өгөх вэ гэдэг нь тодорхойгүй л байгаа. Энэ нь бас л С.Батболдыг буруутгах шалтгаан. “Сай­дуудаа захирч чаддаггүй” гээд л…

Мөн 2012 оны төсвийн төслийн хэлэлцүүлгээс харахад л ирэх оны төсвийн алдагдлыг 230 тэрбум төгрөгөөр нэмж оруулж ирсэн нь Ч.Улаан гишүүн зэрэг намынх нь нөхдийг “Эдийн засаг бол улс төрийн бодлогын алдаа болох ёсгүй” гэх мэт шүүмжлэл өрнүүлэхэд хүргээд байгаа. Үүн дээр нэмэгдээд “Урагш нь хөдөлгөж чадлаа” гэж зарласан Тавантолгойг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах ажил зогсчихсон. Зогсох, зогсохдоо олон улсыг дамнасан гомдол, тунирхал төрүүлсээр удаж буй. Үүн дээр дөрөөлсөн улс төр өдрөөс өдөрт эрчимжиж, наад зах нь тун удахгүй төрийн өмчит “Эрдэнэс МГЛ” компанийн Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн гишүүн Ж.Батзандан гэ­хэд л гудамжинд жагсдаг зуршлаа сэргээхээр шийдсэнээ зарлаад байна.

Энэ бол Герман, Монгол хоёр улсын гүйцэтгэх засаглалын тэр­гүүнүүдийг ээрч буй адилхан бэрх­шээл. Тэдний хувь улс­төрчийнх нь карьер хаа хүрээд өн­дөрлөхийг мэдэхгүй ч Ерөнхий сайдын албыг нэгэн цагт хашиж байгаагийнх нь хувьд зүйрлэж бичихэд ийм ажээ.