Нүүрсний тээврийн үнийг нэмлээ, нүүрс яах бол

Хуучирсан мэдээ: 2011.08.19-нд нийтлэгдсэн

Нүүрсний тээврийн үнийг нэмлээ, нүүрс яах бол

Дахиад л үнийн өсөлт. Барааны үнэ өсч, хэрэглэгчийн хэтэвч нимгэр­сээр л. Автобус, унаа, түлээ нүүрс, мах төмсний үнэ өнгөрсөн жилтэй харьцуулалшгүй өсч, эрх баригчдын амласан хөтөлбөр удааширч, инфляци хоёр оронтой тоонд хүрч, байрны үнэ хөөсөрч, бараа бүтээгдэхүүний өртөг нэмэгдэж, шатахууны үнэ шалтаггүйгээр хөөрсөөр. Дээрээс нь нүүрсний үнэ ч өсч магадгүй байгаа. Улаанбаатар төмөр зам нийгэмлэг наймдугаар сарын 1-нээс дотоодын нүүрсний тээвэрлэлтийн үнийг 15 хувиар нэмэгдүүлэхээр болжээ. Харин бусад төрлийн ачааны тарифт өөрчлөлт ороогүй. Дотоодын нүүрс тээвэрлэлтийг тус нийгэмлэг ийнхүү 15 хувиар нэмэх шалтгаанаа өр шир, алдагдал зэргээр зовлон тоочиж тайлбарласан. Ялангуяа шатахууны үнэ өссөн нь тус газар дарамт болсон гэх. Дарга нарын үгээр бол Улаанбаатар төмөр зам ачаа тээвэрлэлтийн зардалаасаа 50 хувийн алдагдал хүлээдэг юм байх. Төмөр замын дотоодын нүүрсний тээврийн үнийг Төмөр замын тээврийн тухай хуулийн заалтыг үндэслэн нэмэх болсноо тус нийгэмлэгийнхэн мэдэгд­­сэн нь бий. Ингэснээр нэг тонн нүүрсний тээвэрлэлтийн өртөг кило­метр тутамд 18 төгрөг болох аж. Хамтарсан нийгэмлэгийн дарга нар нүүрс тээвэрлэлтийн үнийг нэмлээ гээд хэрэглэгчдэд ямар нэгэн дарамт ирэхгүй гэдэгт тун ч итгэлтэй байгаа даг. Харин бодит амьдрал дээрх үнийн өсөлт дарга нарын хэлсэнтэй нийлэхгүй л болов уу. Нүүрс тээвэрлэлтийг үнийг нэмлээ гээд гэрэл цахилгааны үнэ өсөхгүй байж болно. Өнгөрсөн хавар эрчим хүчний үнийг нэмэхдээ үүнийг ч тооцож шингээсэн нь тодорхой. Харин  өвлийн хүйтнийг нүүрсний илчгүйгээр өнгөрөөх аргагүй гэр хорооллынхонд л “гэнэтийн бэлэг” болох нь ойлгомжтой. Нүүрс тээвэрлэлтийн үнийг нэмсэн гэх шалтгаанаар нүүрсний ченжүүд үнийг хэд болгож өсгөх нь одоогоор тодорхойгүй байгаа. Хамгийн тодорхой байгаа нэг зүйл нь гадуур зарагдах нүүрсний үнэ ямар нэгэн хэмжээгээр өсөх нь мэдээж болжээ. Учир нь Улаанбаатар төмөр зам нийгэмлэгийн тээвэрлэлтийн үнийг нэмсэн сургаар хувиараа нүүрс тээвэрлэгч аж ахуйн нэгж, хувь хүмүүс ханшаа өсгөхөө мэднэ. Нүүрсний тээвэрлэлт хийх аж ахуйн нэгжийн тоо сүүлийн жилүүдэд эрс өссөн гэх мэдээлэл байна. Тодруулбал, энэ чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгж 2006 онд долоо байсан бол өнгөрсөн онд 87 болжээ.

Өнгөрсөн хаврын цаснаар нэг шуудай нүүрс 2500 төгрөгт хүрсэн. Шуудай ч гэж дээ, хэрэглэгчдийн хэлдгээр 100 төгрөгийн гялгар шар тор дүүрэхгүй нүүрс гээд бод доо.  Өнгөрсөн өвөл нэг портер машины тэвш нүүрс хаанахын гэдгээсээ шалтгаалаад 100-160 мянган төгрөг байсан. Харин зил 130 машины тэвш, таван тонн нүүрс 280-300 мянган төгрөгийн үнэтэй байв. Хэдийгээр хамтарсан нийгэмлэгийн дарга нар үнэд өөрчлөлт орохгүй гэж хэрэглэгчийг тайвшруулж буй ч иргэдийн нуруун дээрх ачаалал 15 хувиар нэмэгдэх нь илэрхий байна. Энэ өсөлтийг хүлээн зөвшөөрөгүй гэдгээ мэдэгдээд байсан Шударга өрсөлдөөн хэрэглэгчийн төлөө газар хэрхэн ажиллаж байна вэ. Хэрэглэгчийн авдаг цалин нь үнийн өсөлтийг хөөж дийлэлгүй өвдөг сөгдөхөд ойрхон байна. Оны эхэнд олон улсын валютын сангийн нөхдүүдийн инфляци 20 хувьд хүрнэ гэсэн анхааруулгын эсрэг инээж суусан төв банк өдгөө уйлах хэцүү, инээх хэцүүхэн суугаа гэх.

Тээвэрлэлийн зардалаасаа 50 хувийн алдагдалтай ажилладаг Улаанбаатар төмөр зам нийгэмлэгийг ашигтай ажиллуулья гэвэл 62 жилийн тэртээд үзэглэсэн гэрээг өнөөдөр өөрчлөхөөс өөр аргагүй болсон юм шиг.  1949 онд БНМАУ болон ЗХУ-ын Засгийн газар хооронд байгуулсан “Улаанбаатар төмөр зам”-ын тухай гэрээ өнөөдрийг хүртэл шинэчлэгдээгүй байгаа.  Дээрх гэрээнд зааснаар хоёр тал хувь, хувьцааг ижил тэгш эрхтэйгээр эзэмших ёстой. Дээрээс нь тус ний­гэм­лэгийн орлогоос Монгол Улсын төсөвт нэг ч төгрөгийн татвар орж ирдэггүй гэсэн. Тэгэхээр энэ гэрээг өөрчлөхгүйгээр алдагдлыг нь арилгахаар иргэдийн нуруун дээрх ачааг энэ мэтээр нэмээд байж боломгүй мэт. Нийгэмлэгийг үр ашигтай ажиллуулж, хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэхийн тулд Улаанбаатар төмөр замд олон улсын төсөл, тусламжийг хамруулах шаард­лагатай болчихоод байгаа бус уу. Оросуудын ая талыг харж, орлогын албан татвараа ч тус нийгэмлэгээс авч чадалгүй олон жилийн турш тэдний үгээр хөдөлсөн.Одоо тус нийгэмлэгийг ашигтай  ажиллуулья гэвэл хуучирсан гэрээг шинэчилж, шинэ төсөл, хөтөлбөрөөр л ажиллах хэрэгтэй болсон юм шиг ээ. Тэрхүү гэрээнээс болж  тус нийгэмлэг АНУ-аас хэрэгжүүлж буй Мянганы сорилтын сангийн тусламж, дэмж­лэгийг авч чадаагүй. Учир нь оросууд дургүйцсэн. Тэгэхээр дотоодын нүүрс тээвэрлэлтийн үнийг хэд дахин нэмээд ч Улаанбаатар төмөр замын алдагдлыг арилгах арга болж чадахгүй л болов уу. Хуучирсан гэрээг шинэчлэхгүйгээр алдагдлаа ард түмний нуруун дээр тохоод ч ашиг­тай ажиллаж чадахгүй л байх даа.

Ж.ЭРХЭС

"Ардын эрх" сонин


NewsMN Гар утасны хувилбар Татах
NEWS.mn

Мэдээллийн эх сурвалж