П.Дэлгэржаргал: Монголын түүх бол дэлхийн түүх

“Монголын эзэнт гүрний түүх” таван боть номын төсөл хэрэгжих гэж байна. Энэ талаар МУИС-ийн Түүхийн тэнхимийн эрхлэгч П.Дэлгэржаргалаас тодрууллаа.

-“Монголын эзэнт гүрний түүх” таван боть номын төслийн талаар тодруулахгүй юү?

-“Монголын эзэнт гүрний түүх” таван боть номын төсөл өнөөдөр /2018.3.7/албан ёсоор нээлтээ хийж байна. Төслийн хүрээнд Их Монгол Улс, Юань гүрэн, Алтан ордны Улс, Цагаадайн Улс, Ил хаант Улс гэсэн таван боть бүтээл гарах юм. “Степпе паблишинг” компани төслийн санхүүжилтийг хариуцан, хамтран ажиллах гэрээнд гарын үсэг зурлаа.

-“Монголын эзэнт гүрний түүх”-үүд хэзээ уншигчдын гар дээр очих вэ?

– 2019 оны хавар номын нээлтээ хийх төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна.

-Өнгөрсөн жил хэвлэгдсэн түүхийн таван боть ном шилдэг бүтээлээр шалгарч байсан. Энэ удаагийн таван боть ном өгүүлэх он цагийн хувьд өөр байхаас гадна өөр юугаараа ялгаатай байх вэ?

-МУИС-ийн Монгол судлалын хүрээлэн, Түүхийн тэнхим хамтран 2016 онд “Монголын эртний түүх” төслийг хэрэгжүүлсэн. Энэ хүрээнд 2017 оны хоёрдугаар сард таван боть ном нээлтээ хийж байсан. Тус номд Монголын эзэнт гүрнээс өмнөх, XIII зуунаас өмнөх түүхийг өгүүлдэг. Бидний энэ удаагийн таван боть бүтээл нь түүнээс хойших түүхийг өгүүлнэ.

-Монголын талаар өгүүлэх ном олон байдаг. Тэднээс юугаараа ялгарах вэ?

-Ер нь Монголын эзэнд гүрний түүхийн судалгаа дэлхийд өндөр төвшинд хөгжсөн. Монголчууд дэлхийн ихэнх газар нутгийг эзэлсэн. Тиймээс тэр олон орны сурвалжид тэмдэглэгдэн үлдсэн байдаг. Тухайлбал, перс, араб, армин, латин, орос, хятад зэрэг бүх л хэл, бичгээр тэмдэглэгдсэн байдаг. Тэр олон эх сурвалж дээрээс ашиглах эрдэмтэн судлаачдын баг бүрдсэн тохиолдолд Монголын эзэнт гүрний түүхийг цогцоор нь бичих боломжтой. Ийм баг бүрдсэн гэж хэлж болно. Мөн археологийн судалгаа сүүлийн үед хөгжиж байгаа. Дэлхийд Монголын эзэнт гүрний талаар судалгаа гүнзгийрч байна. Эдгээр судалгааг нэгтгэн дүгнэсэн, суурь судалгааны бүтээлийг цогцоор нь бичиж байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, Монголын эзэнт гүрний түүх улс төр, нийгэм, эдийн засаг, соёл зэрэг бүх хүрээг нэгтгэн дүгнэсэн бүтээл ирэх жил гарна. Энэ таван боть бүтээл төрснөөр Монголын эзэнд гүрний түүхийн судалгаа нэг шатаар ахина.

-Дэлхийд Монголын эзэнт гүрнийг судалж байгаа хэчнээн эрдэмтэн байдаг вэ?

-Тодорхой тоо хэлэх боломжгүй байна. Тэдгээр хүмүүс нь дотроо их олон төрөлд хуваагдан судалгаа хийдэг.

Р.Ренчиндулам

35 сэтгэгдэл

Хариулахаа болих

Өлзиихутаг 2018-03-07 202.21.106.146

Jin yavdgaaraa yavna j****r hutsaj l b g b** too and mine

Хариулах

Zochin 2018-03-07 119.40.99.2

Mongolchuudiin tuuh bol aguu tuuh. Aguu tuuhee delhiid huleen zuvshuuruuleh ni chuhal. Ene uurgee manai tuuhchid guitsetgej chadna gedegt itgej baina.

Зочин 2018-03-07 66.181.183.241

molor erdene materiallag oyunlag hoeroo hoorond holij nom bichsen baih yum

EDGEER TAVAN ULS MONGOLOOS UUSELTEI GESEN BODOL TORLOO

Zochin 2018-03-07 66.181.161.28

Mongoliin tuuh bol delhiin tuuh gene uu? Doctor hun ingrj yarih gej daanchdeee.

doktor 2018-03-07 202.21.106.151

doktor bolohooroo l tegj yrij chadaj baigaa yum, tiim gedgiig ni medej bga yum shuu dee, chi yugaa oilgohov dee, tuuh gej ch yu baidgiig medehgui hun l ingej heldiin

44 2018-03-07 103.57.95.162

Дэлгэржаргалын эрдэмтэнг мэдэхгүй юм бна. Монголчуудын угсаа гарлын асуудлаар докторын зэрэг хамгаалсан. Тэр ном нь ч гэж ном. Нэрт эрдэмтэн Г.Сүхбаатар гуайн бүтээлээс бүхэлд нь хуулсан ном байна лээ. Энэ яг л Монголын эртний түүхийг судалж харагдаач. Нэр төр, хэлбэр хөөсөн судлаач төдий этгээд. Энэ нөхөр Хятад сурвалж яг уншиж ойлгож харагдана ш дээ.

Mongol 2018-03-07 202.21.106.127

Ene huniig garaad ireheer l neg nuhur bainga iim setgegdel uldeeh yum. Huurhii tuuuniig guitsehguidee l shar ni gozoidog negen bololtoi. Shildeg buteel avch baihad ni bas l bichsen haragdsan. Mash oiriin, ataarhaj yvdag negen l bololtoi baigaa yum zailuul.

Боогий 2018-03-07 202.21.106.155

Монголчуудын угсаа гарлын асуудлаар зэрэг хамгаалах нь бүү хэл зориглоод бариад судалчих хүн өөр хэн байгааг нь эхлээд хэлчихээ.Сүхбаатар гэж хүнийхээ номыг энэ хүний номтой зэрэгцүүлж тавиадах даа үнэхээр хуулсан эсэхийг нь харъя. Судалчихлаа гээд л боож үхэх гээд байгаа юм бишүү өөрөө. Одоогийн нийгэмд Дээгий багш шиг нэр төр хөөдөггүй, хэлбэрдэж мэдэхгүй, хэнд ч атаархаж цамнадаггүй, ёстой л их мөрөн дөлгөөн, эрдэмтэй хүн даруу гэдгийг харуулж байгаа хүнийг бас олоод ирээчээ. Хятад хэлгүйгээр яаж Монголын түүхийг судлахав дээ. Энэ хүн чинь Хятадад очоод 2 жил яс сууж хэл сурсан хүн байна лээ ш дээ. Зүгээр л ажлаа хийж байгаа хүнийг мөрөөр нь ажлыг нь хийлгээчээ атаархагчаа.

Cool 2018-03-07 202.21.106.151

Ene commentiig bichdeg huniig olson shuu. Tuuh bol miniih, tuuhiin sudalgaa hiih, nom gargahdaa nadaas zuvshuurul avah estoi shuu ta nar muu gugugnuud mini! Tegehgui bol **** shuu gej hashgirdag ter hun baisan.

Bolor 2018-03-07 202.21.106.151

Odoo medeed avaa. Ertnii tuuhiin sudalgaa hiiseer ertnii tuuheeree 5 boti nom gargachihsan l hun dee.

Дундад зууны Монгол 2018-03-07

Эзэнт гүрэн л гээд байх юм. 800 жилийн эмнэх биш 2000 жилийн өмнөх түүхийг нэг тодорхой болгоод өгөөч. Бид нар Хүннүчүүдийн доторх нэг үндэстэн үү эсвэл үндсэн хэсэг нь үү бүүр хонийг нь хариулдаг барлагууд байв уу. Яагаад Монгол хэл Түрэг хэл Хятад хэл болж уусалгүй өнөөг хүртэл хадгалагдав. Бид нар анхнаасаа л энэ газар шороон дээрээ амьдарч ирсэн үү аль нэг газраас нүүж ирээд суурьшив уу. Түүхээ жаахан урагшлуулмаар байна. Монгол гэдэг нэрний утга учир хэзээнээс ингэж нэрлэх болсон гээд л ойлгомжтой тайлбар хэрэгтэй зүйл зөндөө л байна. гэтэл эзэнт гүрэн гээд л 200-аад жилийн хоорондох түүхийг л Монголын бүх түүх юм шиг яриад ойлгуулаад байх шиг санагдах юм.

Tuuhch 2018-03-07 71.231.80.95

Ali hediinee ter tuuhiig chn bichij uragshluulchihaad daraagiin hoich uyiig ni bichih gd bn. Unshij bga yumaa jaahan oilgoj unshaach arai ch dee

Bold 2018-03-07 202.21.106.155

Ertnii tuuhiin 5 boti nom ali 2016 ond garaad shinjleh uhaanii shildeg buteel bolchihsoon. Ehleed teriig olood unsh.

Unshigch 2018-03-07

Alivaa dain hogjliig udaashruuldag n togtoogdson baidag. Bid delhiin hogjliig heden jil hoish n tatsan bol?

Zochin 2018-03-07 103.57.95.132

Dundad zuund mongolchuud mundag baisan geh murtluu 5 boti buteel bichij baigaad bayralahgui muu yum bichdeg humuus boloh heregetei

Зочин 2018-03-07 150.129.140.89

нУг нь зөв л дөө. Гэхдээ сүүлийн үед мэргэжлийн биш. овсгоотой сэтгүүлч, зураач нар юуч мэдэхгүй, гадаад хэлгүй, уншсан юмгүй байж түүхч болсон шүүдээ. Одоо та нар ч гэсэн нарийн мэргэжсэн хүмүүсээбагтаалгүй, өөрснөө "нэр олох" гэж бүхнийг эзэгнэх гэсэний хэрэггүй гэдэгийг ухаарах цаг болсон шүү…

zochin 2018-03-07 202.21.106.127

end bas mergejilgui hun baigaa hereg uu hehehe saikhan avah yumaa

Биии 2018-03-07 66.181.161.106

Үнэхээр өмнөх судалгааг ахиулж чадах уу? Тэгж хоосон томорч байснаас гадны сайн судалгааны үр дүнг аятайхан тоймолж чадвал их юм биш үү.

Зураач 2018-03-07 202.9.43.193

Эрдэмтэн хуний уг биш л бн даа дэндуу томроод бн Грек Ром Перс Хятад Энэтхэг гээд Монгол гэж яривал бодит туух яригдах байх гудамжний нэгэн шиг омогдож болохгуйээ

Боогии 2018-03-07 150.129.143.182

Битгии тэнэгт худлаа мэдэмхийрсэн муж малаа

Bi 2018-03-07 202.21.106.127

Ehleed ydaj bichihgui yumaa gehed unshaad uzchih. Domog sonschood tuuh gej oilgood humuustei margaad yahav.

санаа 2018-03-07 112.72.8.90

Монгол гэдэг ийм улс байжээ гэдэг талаасаа бас бичнэ өөр арга байхгүй. Үгүй бол бид түүх гэх юмгүй үлдэх аюултай. Дан ганц зэвсгээр энэ дэлхийг эзлээгүй. Мөн ч их соёл бүтээснийг дэлхий дахин мэдэж байгаа. Тиймээс дэлхийг бүтээлцсэн гэсэн 100-д ороогүй ч дэлхийг тодорхой цаг хугацаанд бүтээсэн нь үнэн юм чинь хэн ч эргэлзэхгүй болтол сайн баримттайгаар бичих хэрэгтэй. Таван боть ч багадана даа үнэндээ. Амжилт хүсье.

зочин 2018-03-07 202.5.196.90

МУИС-ийн Түүхийн тэнхим л энэ зэргийн бүтээл бичиж чадна. ШУА бол чадах юм юу ч байхгүй

Ер нь ШУА одоо хэрэг байна уу? Академич нар нь бараг цөмөөрөө эрдэмийн бүтээлгүй, хэдэн тайлангаас өөр үзүүлэх юмгүй, эрдэм номтой хүмүүсээ цөмй нь элдэвлээд хөөчихсөн, булагнасан хэдэн архагууд "нэг баг" болсон ийм л газар болсон шүү дээ.

зочин 2018-03-07 122.201.22.100

Сайн байна. Монголчууд Монголоороо үлдэхийн тулд даяарчлал хэмээн худал хашгирч баялагийг зөөсөн эрлийзүүдэд ойлглтол нь бич . Дэмжижи байна.

Зочин 2018-03-07 27.123.212.138

Одоо та нарын энэ зүйлээс харахаар чинь гадаадын Монголчууд өөрсдийн хувь баялагаа авна гээд гадныхантай нийлж бинднийгээ хоослох юм бишүү

Та нар хамаагүй худлаа ярьж сонин бичиг баримт баталгаажуулаад байх юм одоо МОНГОЛ УЛС, УЛСЫН ГЭЖ ЯРЬЖ БИЧЭЭЧЭЭ МОНГОЛ гэж ямар ч эзэнгүй юм ярьж бичээд байх юм БНМУ юм шүү дээ хүмүүсээ тусгаар тогтнол энэ бичигт чинь байна. УЛС гэдэг үгээ авч яваачээ

Зочин 2018-03-07 64.119.25.241

Реклам

Ингээд солиорцгоогоод эхэлдэг юм 2018-03-07 64.119.18.71

8 тэрбум хүнтэй дэлхий дээр 3 сая хүнтэй монголчууд ингээд дэмийрээд унадаг юм. Дэлхийд нөлөөлсөн 100 ололт нээлт гэдэг дотор ганц ч юм байхгүй шүү дээ. Ганцхан дайн байлдаанаар түүхэнд үлдсэн үндэстэн биз дээ. Тэгэхэд иймэрхүү балай юм яриад л. Иймэрхүү юмнууд өнгөц харахад үндэстнээ мандуулж байгаа мэт боловч жинхэнэ хэрэг дээрээ улс орон, үндэстнээ баллаж байгаа юм шүү дээ. Монголчууд бүгд ийм ярьсан балай юмнууд болчихвол яанаа. Ингээд дэлхийн шинжлэх ухаанаас бүгд хоцорсон, ганцхан Чингис, аугаа түүх гэсэн. Яана даа, энэ үндэстэн. ер нь балардаг зам руугаа орчихсон юм байхаа даа.

Тэнэг мал үхэр чи дуугүй бай

Ахын дүү жаахан түүх унш. Дараа нь амаа билүүд. Ямар ч балай мэдэмхий юм. Юу ч мэдэхгүй юм байж.

Ингээд солиорцгоодог юм 2018-03-07 64.119.18.71

Монгоын түүх 2018-03-07 202.126.88.186

Монголын эзэнт гүрний түүх 5 боть ном гарчихсан байна. Уншаад үзээрэй! Монголчууд дэлхийд яаж түүхээ үлдээснийг үзэж Монгол хүн гэж өөрөөрөө бахархая.