Монгол Улс өвлийн олимпод

Монголд орчин цагийн биеийн тамир, спортын хөдөлгөөн 1930-аад онд Ардын биеийн тамирын удирдах зөвлөл байгуулагдснаар эхэлжээ. Улмаар 1956 оны 2 сарын 26-нд Монголын үндэсний олимпийн хороо (МҮОХ) байгуулагдаж, анхны даргаар нь тухайн үеийн СнЗ-ийн дэргэдэх Биеийн тамир, спортын хэрэг эрхлэх хорооны дарга Э.Дарьсүрэн томилогдож байжээ.

Э.Дарьсүрэн Монгол Улсын олон улсын олимпизмийн хөдөлгөөнд нэгдэн ороход идэвхи санаачлагатай ажиллаж байсан. Монгол Улсад Олимпийн хороо байгуулагдсны 3 жилийн дараа буюу 1959 онд ОУОХ-ны гишүүнээр элсэх өргөдлөө өгсөн. Тус өргөдлийг уулын спортын ОУХМ, спортын гавъяат багш Р.Зоригт бичиж байсан бөгөөд Монголын саналыг 1962 оны зургадугаар сарын 5-нд тухайн үеийн ЗХУ-ын Москва хотноо хуралдсан чуулганаар хэлэлцэн дэмжсэн байдаг. Ингэснээр Монгол Улс олимпизмийн их гэр бүлд нэгдэн орсон юм.

1962 онд ОУОХ-нд элсэн орсноос хойш Зуны 13 олимп, Өвлийн 13 олимпийн наадамд оролцоод байна.

Хамгийн анх удаа 1964 оны нэгдүгээр сарын 29-нөөс хоёрдугаар сарын 9-ний өдрүүдэд Австри улсын Инсбрук хотноо болсон өвлийн олимпийн IX наадамд оролцсноор Монголын олимпийн түүх эхэлсэн юм. Инсбрукийн өвлийн олимпоос найман сарын дараа буюу 1964 оны аравдугаар сарын 10-нд нээлтээ хийсэн Токиогийн зуны олимпийн наадамд 2 дахь удаагаа Монголын баг тамирчид оролцсон.

Монгол Улс түүхэндээ анх удаагаа буюу 1964 оны Инсбрукийн өвлийн IX наадамд эрэгтэй 10, эмэгтэй 3, нийт 13 хүний бүрэлдэхүүнтэй оролцож байжээ. Энэ бол Монгол улсын өвлийн олимпийн наадамд оролцсон хамгийн өргөн бүрэлдэхүүн байсан юм. Гүйлтийн тэшүүрийн төрөлд Ц.Лхамжав (МУГТ), Л.Цэнд (МУГТ), Л.Дашням (МУГТ) нар оролцсон бол Б.Дамдинжав, Б.Дашгай, Ц.Данзан, Т.Лхамсүрэн нар биатлоны төрөлд, Б.Дамдинжав, Б.Дашгай нар мөн Д.Баадай, Л.Дашдэмбэрэл, С.Нацагдорж, Б.Зундуй нар гүйлтийн цанын эрэгтэй төрөлд, Ж.Жавзандулам, Д.Пүрэвлоов нар гүйлтийн цанын эмэгтэй төрөлд оролцсон байдаг.

Монголын тамирчдаас өвлийн олимпийн наадамд хамгийн өндөр амжилтыг Инсбуркийн өвлийн олимпийн гүйлтийн тэшүүрийн эмэгтэйчүүдийн 3000 метрийн зайд өрсөлдсөн Ц.Лхамжав үзүүлж байжээ. Нийт 13 улсын 28 тамирчнаас 20-р байранд орж, ардаа Герман, АНУ, Канад, Нидерланд болон Польшийн тамирчдыг орхиж байсан. Энэ амжилт бол одоогоор Монголын өвлийн олимпийн наадамд үзүүлсэн хамгийн өндөр амжилт юм.

Инсбрук-1964 өвлийн олимпийн IX наадам

Гүйлтийн цана: Б.Дамдинжав, Б.Дашгай, Д.Баадай, Л.Дашдэмбэрэл, С.Нацагдорж, Б.Зундуй, Ж.Жавзандулам, Д.Пүрэвлоов
Биатлон: Б.Дамдинжав, Б.Дашгай, Ц.Данзан
Гүйлтийн тэшүүр: Л.Цэнд, Л.Дашням, Ц.Лхамжав

Гренобль-1968 өвлийн олимпийн X наадам