Сэлэнгэ аймгийн Зүүн хараа сумын нутаг дэвсгэрт орших Бороогийн уурхайн алтны нөөц шавхагдаж, үйлдвэр хаалгаа барих цаг ойртжээ. Хэрвээ Эрдэс баялаг эрчим хүчний яамнаас “Бороо гоулд” компанид нуруудан уусгалтын технологиор алтны шороон ордыг дахин ашиглах зөвшөөрөл олгодоггүй л юм бол ердөө зургаан сарын хугацаа үлдэж буй. Зөвшөөрөл олговол ашигласан шороогоо дээрх технологийн дагуу дахин боловсруулж, есөн тонн алт олборлох бололцоотой. Туршилтаар 1.2 тонн алтыг олборлосон, одоо харин үйлдвэрлэлийн эрх олгох шаардлагатай. Ингэвэл есөн тонн алт нэмж олборлох боломжтой гэнэ. Энэ асуудлыг өчигдөр УИХ-ын Байгаль орчин, хүнс хөдөө аж ахуйн байнгын хороогоор авч хэлэлцэн, УИХ-ын гишүүн Э.Бат-Үүл, Х.Наранхүү, Ж.Энхбаяр нар “Бороо гоулд” компанийн үйл ажиллагааг суга магтаж, сайшаалаа.

УИХ-ын гишүүн Э.Бат-Үүлийн хэлснээр бол монголчууд гуравдагч хөршдөө хатуурхаж ирсэн. Энэ ч үүднээс Канадын хөрөнгө оруулалттай “Бороо гоулд” компанийг нүд үзүүрлэн, элдэв гүтгэлгэнд оруулж улстөржүүлж иржээ. Буурай хөгжилтэй орнууд гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татаж,  хөгжлийнхөө хөшүүрэг болгож ирснээс биш,  байгаа баялагаа хав дарж суугаад хөгжилд хүрсэн удаагүй. Тиймээс “Бороо гоулд” компанид нуруулдан уусгалтын технологийг үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэхийг хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй гэсэн санал гаргасан юм. Энэ санааг УИХ-ын гишүүн Х.Наранхүү үргэлжлүүлж, “Эрдэнэт” үйлдвэр 1996 оноос хойш энэхүү технологийг ашиглаж байгаа тул ямар нэг хардлага сэрдлэгэд өртчих вий гэж хулчганан зөвшөөрөл олгохоо хойшлуулан цаг хугацаа алдаж болохгүй гэж хэлээд сайд Д.Зоригтыг чимхээд авна билээ.

Харин УИХ-ын гишүүн Н.Ганбямба “Бороо гоулд” компанийн үйл ажиллагаа нь Үндсэн хууль зөрчсөн гэж томъёолж, Үндсэн хуулийн хаагуур нь гараад өнгөрснийг хэлж мэдэхгүй гэсэн юм. Гэхдээ ирээдүй хойч хэзээ нэгэн цагт “Бороо гоулд” компани Үндсэн хууль зөрчсөн гэдгийг гаргаж ирнэ дээ хэмээн анхааруулна билээ.
 Ямартай ч “Бороо гоулд” компани нь 2004 оноос эхлэн үйлдвэрээ бүрэн хүчин чадлаар нь ажиллуулснаас хойшхи өнөөг хүртэлх хугацаанд 41.2 тонн алт олборложээ. Компанийн захирлын тэмдэглэснээр 2009 оны сүүл хүртэл 880 тэрбум төгрөгийн борлуулалт хийсэн. Үүнээс 190 тэрбум орчим төгрөгийг улсын төсөвт татвараар төвлөрүүлж, мөн нэмэгдсэн өртгийн албан татварын буцаан олголтоор 30 гаруй тэрбумыг дансандаа эргүүлэн татсан. Гэсэн ч Монгол Улсад үлдсэн ашиг 50 орчим хувьтай. Нөгөөтэйгүүр Монголын төрийн ивээлээр хөнгөлөлт чөлөөлөлтийг ч багагүй хүртэж. Тухайлбал, УИХ-аас 1998 онд баталсан Тогтвортой байдлын гэрээнд заасны дагуу Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвараас эхний гурван жилд 100 хувь чөлөөлөгдсөн. 2007 оноос бүх төрлийн татварыг 100 хувь төлж ирсэн. Харин “Эрдэнэт” үйлдвэрээс жил бүр сааж ирсэн Гэнэтийн ашгийн татварыг тус компанид ногдуулж байсан удаагүй. Гэхдээ Ус ашиглалтын төлбөрийг нэг шоо метрийг нь зургаахан төгрөгөөр тооцож байсныг компанийн удирдлагууд “Даварсан хэрэг болно” гэж үзэж, ухамсраараа 150 төгрөг болгон өсгөж, төлж иржээ.  
Нэг үгээр хэлбэл, “Бороо гоулд” компани өнгөрсөн хугацаанд Монгол Улсын хууль дүрмийг чандлан мөрдөж, зарим үед ойлгомжгүй хууль тогтоомжийг ойлгомжтой болгохыг чармайж хичээж ирсэн гэж байгаа, гишүүдийн хэлснээр бол шүү дээ. Бас тус компанийн үйл ажиллагаанд шалгалт хийсэн ажлын хэсгийн ахлагч Ж.Энхбаярын тодорхойлсноор “Бороо гоулд” компани хууль зөрчиж байсан удаагүй, хамаг хэрэг УИХ-аас баталсан хуулиудад л байж. Ийм нэгэн сонирхолтой дүгнэлтийг өчигдөр гишүүд хэлэлцэн, “Бороо гоулд” компанийн үйл ажиллагаанд онц дүн тавилаа.
Г.Дарь