Саяхан ерөнхий боловсролын сургуулиа төгссөн хүүхдүүд их, дээд сургууль хайн нэлээд хөл хөдөлгөөн болж байгаа. Харин энэ үед хувь болон улсын хэвшлийн сургуулиудад хяналт шалгалт хийж чанаргүй гэх тодорхойлолтод багтах найман сургуулийн үйл ажиллагаа явуулах эрхийг нь хасчээ. Ашгүй нэг юм, чанаргүй сургуулиудаас салж санаа амарлаа. Боловсрол эзэмшинэ гэдэг чухал асуудал. Гэтэл чанаргүй сургуулиудын тоо хэтэрхий олон байгаа нь маргаан дагуулсаар ирсэн юм. Үхэр далайтал сүх амар гэдэг шиг хэтэрхий олон “миа” сургуулийг төгсчихөөд ажил олж чадахгүй яваа хүмүүсийн тоо хэтэрхий олон болсны дараа л нэг юм ийм арга хэмжээ авлаа. Энэ мэтчилэн олон зүйл тоочоод байвал мундахгүй их байгаа шүү. Дан ганц чанаргүй сургууль бус чанаргүй хүнс, зам нь хүртэл чанаргүй хэрнээ мөнгө их зарцуулдаг. Хүлээж авсан ажлаа яг таг хийж байвал энэ “чанаргүй” байхгүй юмаа гэхэд багасах л байх. Хэн нэгэн нь дуртай зүйлээ хийж чанартай чанаргүйг нь хэрэглэх нь хүний хүсэл юм. Гэхдээ чанартай чансаатай байж л энэ олон бүтдэггүй болдоггүй зүйлс дуусах байх. Тавигдах ёстой шаардлагуудаа цаг тухайд нь шалгаж хэн хүний гар харалгүй хийсэн ажил хэрэгжүүлж буй зүйлдээ нямбай хандвал сайн л байлтай. Сургуульд ч тэр ер нь юу ч хийсэн чанарыг харж байвал алдахгүй л байх.Ийм олон “чанаргүй” дунд амьдарч байгаа юм чинь нэг нэгнээ хардах сэрдэх нь ихсэх л байхдаа. Юутай ч юм бүхэн улирч солигддогтой адил зарим нэг чанаргүй зүйлсээ устгаж чанартай болгоддоггүй юмаа гэхэд зааж сургаад ч тэр чанаржуулбал энэ нийгмийн бухимдал арилдаггүй юмаа гэхэд багасана даа. “Ажил хийвэл дуустал давс хийвэл уустал” гэдэг шиг нэгэнт л чанар шалгаж эхэлсэн юм чинь чанаргүй байж болох бүх хардалтаа арилгаж шалгавал сайн л байна. Сургуульд ороход одоо айлтгүй боллоо. Нөгөө хэдэн чанаргүй нь устаж, чанартай чансаатай хэд нь үлдсэн гэж ойлгож болно шүү. Гэхдээ сайн юманд саар гэгчээр дутуу дульмаг байдаг хойно сонголтоо зөв хийвэл чанаргүй гэдэг ёгтлолд өртөхгүй байлтай. Хөөрхийс минь сургуулиас нь чанаргүй гэдэг нь гараад байхад юуны чинь Кембриджийн боловсролыг Монголдоо эзэмших вэ дээ.
Э.БАЯСГАЛАН
"Улс төрийн тойм" сонин