Монголбанкны захирлуудын зөвлөл уржигдар хуралджээ. Хуралдаанаар “Бодлогын хүүг өөрчлөх шаардлагагүй” гэсэн шийдвэр гаргасан байна. Хэрэглээний үнийн индексээр тооцсон инфляци нь өнгөрсөн тавдугаар сарын гүйцэтгэлээр Улаанбаатар хотод жилийн 2.8 хувь, улсын хэмжээнд 4.2 хувьтай гарчээ. Энэ үзүүлэлт сүүлийн дөрвөн сарын турш тасралтгүй үргэлжилж буй. Гэвч цаашид мөнгөний бодлогын хэрэгслийг ашиглан арга хэмжээ авахгүй авахгүй бол энэ байдал удаан үргэлжлэх боломжгүй болж байна хэмээн Мөнгөний бодлого судалгааны газраас мэдээллээ. Энэ оны сүүлч гэхэд инфляци хоёр оронтой тоонд хүрч болзошгүй гэж тэд үзэж байгаа аж. Учир нь макро эдийн засгийн гол үзүүлэлтүүдийн төлвөөр гаднаас орж ирж буй валютын урсгал мөнгөний нийлүүлэлтийг их хэмжээгээр нэмэгдүүлж байна. Мөн төсвийн хэт тэлэх бодлого хэрэгжиж байгаагаас зээлийн хэмжээ маш хурдацтай өсөж, хамгийн сүүлийн тооцоо мэдээллээс харахад 66 хувьд хүртлээ өсчихөөд байгаа аж. Мэдээж үүнд шатахууны нийлүүлэлтийн хомсдол болон үнийн өсөлтийн дам нөлөөгөөр өргөн хэрэглээний барааны үнэ нэмэгдсэн нь ч нөлөөлжээ. Инфляци өсөж болзошгүй гэсэн дүгнэлтэд хүргэсэн нэг гол нөхцөл нь суурь инфляцийн хэмжээ өссөөр байгаа явдал юм.
Суурь инфляци гэдэг нь хэрэглээний сагснаас хүнсний гол нэрийн бараа болох мах, сүү, хүнсний ногооны үнийг хасч тооцсоныг хэлдэг. Энэ үзүүлэлт буюу суурь инфляцийн хэмжээ нь өнгөрсөн тавдугаар сарын байдлаар огцом өсөж, арван хувьд хэдийнэ хүрчихээд байна. Тиймээс Монголбанкны захирлуудын зөвлөгөөний хурлаар дээрх байдлыг харгалзан үзэж мөнгөний бодлогыг чангаруулах шаардлагатай гэж үзжээ. “Гэхдээ заавал мөнгөний бодлогын хүүг нэмэх бус макро эдийн засгийн зохистой бодлогын аргаар инфляцийг бууруулах нь зүйтэй. Тиймээс сүүлийн үед макро эдийн засгийн зохистой бодлогын арга хэмжээний талаар нарийн тооцоо судалгаа хийж эхэлсэн” гэж Монголбанкны Мөнгөний бодлого, судалгааны газрын Мөнгөний бодлогын хэлтсийн захирал Р.Саранцэцэг хэлэв.
Хэрэв тэд одоо л хоёр дахь аргыг судалж эхэлж байгаа бол мөнгөний бодлогын хүүг нэмэхгүйгээр суурь инфляцийн хэмжээг бууруулна гэж итгэхэд бэрх. Ямартай ч эндээс Монголбанкны захирлуудын зөвлөлийн энэ сарын 22-ны хуралдаанаар инфляцийн талаар бодитой дүгнэлт гаргажээ гэж хэлж болно. Хэдийгээр цочирдом буурч буй инфляци “сэжиг” төрүүлээд байсан ч Монголбанкныхан инфляцийг бууруулж чадаж байгаа гэдэгтээ бат итгэлтэйгээр мэдээлэл хийгээд байсан билээ. Үүнд баярлахгүй хэн байх вэ. Гэтэл Олон улсын валютын сан ч, банкны салбарын зарим эдийн засагч “Наад огцом бууралтын чинь цаана юу нуугдаад байна вэ. Магадгүй, цаашид огцом өсөхийн шалтгаан нуугдаж байж болох шүү дээ” хэмээн анхааруулсаар байв. Жишээ нь ОУВС-ийн Монголыг хариуцсан ажлын хэсгийн ахлагч Пармешвар Рамлоган өнгөрсөн тавдугаар сарын 30-нд хэвлэлд бичсэн нийтлэлдээ “Үнэндээ суурь инфляцийн дарамтын үндэс нь байсаар, махны үнийн бууралтын ард нуугдсаар байна” хэмээсэн нь сэртхийлгэсэн билээ. Харин өчигдөр Монголбанкнаас хийлгэсэн хэвлэлийн бага хурлын үеэр энэхүү хардлага улам баталгаажсан юм.
Мэдээж Засгийн газар нөөцийн махыг их хэмжээгээр худалдаалах замаар инфляцийн хэмжээг наанаа ч болов бага, тогтвортой байгаа мэт харагдуулж чадсаны хувьд талархал хүлээх эрхтэй. Харамсалтай нь энэ арга хэмжээний инфляцид үзүүлэх нөлөөлөл нь түр зуурын шинжтэй байв. Үүнийг батлахад амархан. Хүнсний үнэ болон Засгийн газрын зохицуулалттай холбоотой бусад бараа үйлчилгээний үнийг хасаад үзэхээр өнөөх суурь инфляци нь дахиад л 10 гаруй хувьтай, бүр инерцээрээ өсөөд байгаа нь харагдаж байгаа юм. Уг нь Монголбанк түр зуурын арга хэмжээ авах бус инфляцийн аюулаас улсынхаа эдийн засгийг бүрэн ангижруулчихаад “Ажлаа сайн хийж байна” гэж ам бардам хэлэх учиртай.
Хэрэв одоогийн аргаар нэр төрөө хамгаалчихаж болдог юм бол хямралын үед инфляци 34 хувьд хүрч байсан тэр хэмжүүрийг ч эргэн харах хэрэгтэй. Тэр үед суурь инфляцийг хасч тооцоод “гоё” харагдуулж, мөнгөний бодлогыг чангалж, элдэв муу нэр зүүлгүйгээр албан тушаалдаа үлдэх боломж Монголбанкны тухайн үеийн удирдлагуудад байсан. Гэвч нэр хүндийг бус аюулаас бүрэн ангижрах арга замыг тэргүүнд тавьж, “аянга зайлуулах” арга хэмжээгээ авчихаад ажлаа өгсөн төрийн албаны шударга дүр төрхийг түүхэнд үлдээчихээд явсныг олон нийт санаж байгаа байх. Тэр үед Монголбанкныхан бодлогоор төсвийн хэт тэлэлтийг хэд дахин бууруулчих санаатай тархиа гашилгаж байв. Гэтэл одоо Засгийн газар арга хэмжээ аваад, түүний дүнд гарч ирж буй эерэг нөлөөллийг өөрсдийн хийсэн ажил мэтээр тайлбарлан ярьдаг болжээ.
Монголбанкныхан “Мөнгөний бодлогоо чангаруулах хэрэгтэй” гэцгээх мөртлөө яагаад үүнийгээ хэрэгжүүлдэггүй юм бэ. Хэрэгтэй бүх арга хэмжээг авах хараат бус эрх чөлөөг тэд хуулиар олж авсан биз дээ. Засгийн газартай хүзүү, сээрээрээ холбогдоод, гоё тоо хэлээд, мэргэжлийн үүднээс авах ёстой арга хэмжээгээ авч болдоггүй ямар шалтгаан тэдэнд байдаг юм бол гэдэг асуудал анхаарал татсан хэвээр үлдэв.
Монголбанкнаас зарласан хэвлэлийн бага хурлын үеэр төгрөгийн ханшийн талаар мэдээлсэн. Оны эхнээс өнөөдрийг хүртэл төгрөгийн ханш 0.6 хувиар суларсан байна. Одоогоор ханш харьцангуй тогтвортой байгаад нөлөөлж буй гол хүчин зүйл нь гадаад худалдааны тэнцвэртэй байдал аж. Түүнчлэн гадаад валютын урсгал эргэлт өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 68 хувиар нэмэгдсэн. Валютын цэвэр орлого нь зарлагаасаа 257 гаруй сая ам.доллараар өссөн байна. Төгрөгийн ханшийг сулруулахад гол дарамт үүсгэсэн нөхцөл нь урсгал тэнцлийн алдагдал байсан гэнэ. Урсгал тэнцлийн алдагдал нь оны эхний таван сарын байдлыг өнгөрсөн оны мөн үеийнхтэй харьцуулахад 2.8 дахин өссөн аж. Энэ нь төгрөгийн ханшийг сулруулахад нөлөөлсөн байна. Тэгэхээр нэг талаас төгрөгийн ханшийг чангатгахад валютын урсгал эргэлт эерэгээр нөлөөлж буй ч макро эдийн засгийн суурь хүчин зүйл нь сулруулах чиглэлд үйлчилж байгааг зах зээлд оролцогчид хаана, хаанаа анхаарах хэрэгтэй хэмээн Монголбанкны Валют, эдийн засгийн газрын захирал Г.Дэлгэрмаа ярилаа.
Зохиогчийн эрх: "Улс төрийн тойм" сонин