Үргэлжийн бүрхэг тэнгэр дор Хонконг улс хөгжин цэцэглэ­сээр. Бүр тэгэхээс тэгэх гэж тэнгэрт цойлсон барилгуу­даараа тэрхүү бүрхэг тэнгэ­рийг цоо хатгах гээд байна уу даа гэлтэй. Бүрхэг тэнгэ­рийн дундаас хааяахан гял­тайх нар нь шатаах шахах тул Хонконгийн оршин сууг­чид “Тэнгэр цэлмээсэй” гэж тэгтлээ их хүсдэггүй болол­той. Шөнийн тэнгэрийн оддыг оюун ухаанаасаа арчин, сур­тал­чил­гааны самбаруудын гэр­лээр нүд баясгах нь амьдрал хуу­рамч гэдгийг сануулах мэт. Нөгөөтэйгүүр, хэрэв  тэнгэ­рээс Хонконгийг харвал ямар ч одноос гоёхон харагдах нь ээ хэмээн фантастик бодолд ум­бан зугаалах таатай байв.

“Хүүхэд насанд хүргэж өгдөг галт тэрэг” чинь тэнд бай­на. Энэ бол Хонконг дахь Дисней Ланд. Ердөө 350 хон­конг доллар буюу 60 орчим мян­ган төгрөгийн үнэтэй таксыг нь авсан л бол бүх тог­лоом үнэгүй. Оройны 22 цаг хүр­тэл хэдэн ч удаа тоглож болох бөгөөд тэр хотхоноос гартлаа та хүүхэд хэвээрээ байх тэр орчинг бүрдүүлж чад­жээ. “Дисней Ланд”-ын үү­дээр ормогц орчин, дуу чи­мээ, дэлгүүр, зоогийн газар нь хүртэл үлгэрийн оронд бай­гаа мэт сэтгэгдэл төрүүлж байв.

Хамгийн эхлээд Микки хул­гана, аварга загас Дельфинийг дээрэлхээд уначихсан, хамтдаа үсэрч наадаж буйтай таарав. Энэхүү усан оргилуур өдрийн цагаар зочдыг сэрүүцүүлж, шө­нийн цагаар гоёмсог байд­лаа­раа нүд баясгана. Яг үнэн­дээ манай “Шангрилла”-ийн өмнөх усан оргилуурын эргэн тойронд ийм гэрлүүдээр чимэг­лээд, хүүхдүүдийн хайр­тай хүүхэлдэйн киноны баат­руулыг хөдөлгөөнт дүрсэд оруул­чихсан хэрэг л дээ. Тоолж үзэхэд 50 гаруй гэрэл байна билээ. Тусгалын өнцөг буланг нь л олж тохируулж чадсан болохоос байдаг л гэрэл, ус шүү дээ.

Дараа нь усан завинд суу­лаа. Жинхэнэ балчир насных­ны тоглоом байна даа хэмээн чамла­саар бяцхан завинд орж багтаж ядан суутал ямар их эндүүрсэн байв аа. Тив, тивээр, орон орноор аялуу­лан тухайн үндэстний хувцас­тай хүүхэлдэйнүүд дундуур аялсаар ёстой л дэлхийг тойроод ирлээ. Дуучин Анугийн дуулаад байдагчлан “хөөрхөн” ч дэлхий юм аа даа. Монгол хүүхэлдэйгээ нүдээрээ хайлаа. Бортогон малгайтай бяцхан “Мандухай”-нууд намба­лаг гэгч нь алхаж буй эрхэмсэг гэж яана. Оро­сын талх, давс барьсан мат­рёшканууд дэргэд нь гэнэн хараг­даж инээд хүргэв.

Тэндээс асар том салаар хөлөг­лөн Тарзаны арал дээр очлоо. Аварга том модны мөчирт өлгөсөн сүлжмэл саг­сан дунд гэнэт хүүхэд уйла­хаар нь “сүнс” энэ тэр бодог­дон цочин харвал мань Тар­зан дөнгөж төрчихөөд бай­гаа нь тэр юмсанж. Балчир, бага, идэр залуу нас гээд бүх үеэр нь аялав. Эдэлж хэрэг­лэж байсан зүйлсийг нь барьж үзэж, зориулалтынх нь дагуу хэрэглэж болно. Хуудас нь шарласан номоос үлгэ­рийг нь уншина. “Жунгл”-ийн ертөнцөөс гараад хүсэн мөрөөдсөөр байсан “Галзуу хулгана” дээрээ ирлээ дээ.

Ёстой гайхамшигтай. Нөгөө од мэдэхгүй гээд бай­сан нөхөд чинь тэнд одод тэнгэ­рийг төсөөллөөрөө бүтээжээ. Бод­вол кинон дээрээс үзсэн байх л даа. Тоглоом эхлэхэд фантас­тик аянд уяран санс­рын уудмын “хаалгаар” алгуур­хан өгсч байсан хөлөг маань гэнэт ая догшрохын хэ­рээр хязгааргүй огторгуйн гүн рүү аваад шидчих шахав. Замд “сүг, сүнс”-үүд ч юм уу, аймшигтай дүрсүүд “заналхийл­нэ”. Юун сансар, ёроолгүй нүхэнд унах шиг болох­доо эсэн мэнд буудаг л бай­гаа даа гэж бодмоор. Гэтэл улаан гал дүрэлзэх цагариг дундуур нэвт зүсэн гарлаа. Айдсаас таашаал авч буй хүүхэд залуусын орилоон тоглогчдыг ертөнцөөс тусгаар­лаж чадаж байна аа. Нуулгүй хэлэхэд айдсаас таашаал аваад ханаагүйдээ дахин, дахин дугаар­лаж тоглосон шүү. “Хүсэн хүлээсэн цочрол айдас хүнд их эрч хүч өгдөг” гэсэн шинж­лэх ухааны дүгнэлт бай­даг бол би лав эргэлзэхгүй итгэнэ. Яг одоо ч энэ мэдрэм­жийг дахин амсахаас татгал­заж чадашгүй нь.

Тэнд нэг сонин хүнтэй тааралдсан. “Алиса гайхамш­гийн оронд” кино, санаж байна уу. Үе үеийн хүүхдүүдийн хайрыг татсан Алиса маань яг л кинонд гардаг шигээ. “Хөөр­хөн”, “сайхан”-ы ялгаа гээд л ярьдаг даа. Тэр бол хөөрхөн юм билээ. Ямар ч хүй­сийн, ямар ч насны хүн түү­нийг хүлээн зөвшөөрч байв. Алисад “Дисней Лэнд”-ээс цалин өгдөг гэж сонссон. Харин тэрбээр хүссэн хүн бүхнийг тэвэрч байгаад зургаа авахуулан баярлуулж байв. Жич: Байсхийгээд хацар, эрүүн­дээ иллэг хийж амрааж байгаа­гаас харвал инээж зурагаа авахуулдаг түүний хөдөлмөр чамлахааргүй хүнд бололтой.

Бусад тоглоомыг нь очоод үзэх тул тоочихоо больё. Хэрэв хэн нэгэн хүүхдийг насан­даа мартахааргүй баяр­луулъя гэвэл “Дисней Ланд”-ийг заавал зориорой.  Ажил хэрэгч яриагаар бол ямартай ч “Дисней Ланд” маш цэвэр бизнес юм байна. Хэдийгээр гэрэл­түүлэг, тохижилтоос эхлээд сая сая ам.долларын хөрөн­гөөр энэ бүтээн байгуулалтыг буй болгосон ч өнөөдөр ашгийн төлөө бус гэдэг нь харагдав. Хүссэн, хүсээгүй дотоод, гадаадын мянга мянган хүн зорин очиж байна. Тэдэнд таксын 350 хон­конг доллараас илүү түм буман хүүхдийг баярлуулан, томчуудад бага насыг нь эргэн сануулж, инээд хөөр, эерэг цэнэг бэлэглэж буй нь аугаа бүтээн байгуулалтад зарцуулсан хүч хөдөлмөр, сэтгэл зүтгэлийнх нь үнэ цэнэ болж байдаг ажээ.

Хүний нутгийн сайхныг л түүж харахын зэрэгцээ хөгжилд нь атаархахын эрхэнд саар талыг нь сэм хайж үзлээ. Гудамжинд хөнжил гудсаа засан тухтайхан суниасаар хувцсаа тайчин гэрийн эзэн мэт орондоо шургах Хонконгийн ядуус. Хуруугаа цэврүүттэл ятга тоглон зоос горьдох хэрмэл хөгжимчид. Хамгийн аймаар нь шүдэнзний хайрцгийн дайтай том жоо­мууд гүйлдэх аж. Гишгэх гэхээр өөдөөс цовхчин, нисэх ша­хам бачимдан уурлаж, хоолны газар бараадан амьд­рах гэж гүйлдэх азгүй тэр амьтдыг хараад “Энэ өчүүхэн амьтан­тай тэмцэж чадсангүй гэж үү” гэхээс  хөгжлөөрөө гайхуулах тэр орныхныг шоолох ч шиг.

Хонконгод орон орны баячууд хурааж хуримт­луулсан мөнгөө үрэх гэж л ирдэг. Хэдийгээр аялж жуулчлах нэрээр ирж буй ч “брэндизм”-ээр өвчлөн, шоо­пин­гийн  синдром нь хүнд хэлбэр­­тээ орчихсон тэднийг хара­хад зугаатай. Тэндхийн хам­гийн өндөр, зэрэглэл өндөртэй барилгуудыг нь оюу­ны хөдөлмөр эрхлэгчид  түрээс­лэн эзэмшдэг юм би­лээ. Тэр тусмаа  бидний хувьд танил үг хэллэг болоод байгаа IPO хийхэд олон улсын стандартад  нийцсэн зөвлөх үйлчилгээ хийдэг  хуульчид  хамгийн их мөнгийг олдог. Их мөнгөний урсгал цутгасан Хонконгийн Хөрөнгийн бир­жид Амарзаяа гэдэг монгол эмэгтэй ажилладаг нь тэнд­хийн монголчуудын ганц бахархал ажээ.

Мөн тэндээс Монгол руу  машин ачуулж мөнгө олдог залуус байдаг юм байна. Сэлбэгээр тордож “босгосон” тэдний илгээсэн машин яг л цоо шинэ мэт. Бас бүх марк, өнгө, загварынх байдаг болохоор эрэлт ихтэй байдаг гэнэ. Биеэ үнэлдэг монгол бүсгүйчүүд байдаг гэх боловч азаар тэр харламаруудтай нь таарсангүй. Жирийн мон­гол залуус Хонконгт очиж ажиллаад мөнгө олно гэвэл түүн шиг худлаа юм байхгүй. Барилга, замын ажил нь тэр чигээрээ автоматжсан цөөн тооны иргэдээ л ажил­луулдаг. Бизнес хийнэ гэвэл өрсөлдөх чадвар, бэл бэнчин­гээ бодохоор үлгэр гэлтэй. Брэндийн дэлгүүрээс хулгай хийж нааш явуулдагаа л бизнес эрхэлж байгаа гээд залчихдаг болохоос монголчууд байту­гайг нь багтаах зай тэнд алга.