Монгол, БНХАУ хоёр элсний нүүдэл, шар шороон шуургатай хамтран тэмцэхээр төсөл хэрэгжүүлэх гэж байна. Уг төсөл энэ оны 5 дугаар сараас эхлэн хоёр жилийн хугацаатай үргэлжилнэ.

Төсөл хэрэгжих хугацаанд Замын-Үүд сумыг услалтыг системтэй болгох, элсний нүүдлийн хамгаалалт бий болгох, үндэсний хэмжээний мэргэжилтнүүдийн чадавхийг бэхжүүлэх, Замын-Үүд суманд 30 га талбайд 10-15 мянган мод тарих зэрэг ажлыг хийж гүйцэтгэх юм байна.

Ер нь Монгол, Хятад хоёрт элсний нүүдэл, шар шорооны шуурга байгаль орчинд муугаар нөлөөлж, эдийн засагт ихээхэн хохирол учруулж байгаа. Хятад эдийн засагт гэхэд л, 2008 оны тооцоогоор, жилд 6.5 тэрбум гаруй ам.долларын хохирол учруулсан ажээ. Манай улсын хувьд бол цөлжилтийн төлөв байдал их ноцтой байгаа. БОАЖЯ-ны гаргасан судалгаагаар бол Монгол орны нутаг дэвсгэрийн 90 гаруй хувийг цөлжилтөд өртөмтгий эмзэг хэт хуурай, хуурай болон хагас хуурай бүс нутаг эзэлдэг ажээ.

Сүүлийн 65 жилд манай орны агаарын дундаж хэм 2.10С-ээр нэмэгдсэнээр усан гадаргын талбай 36 хувь, мөнх цас 31 хувь, хуурай хээрийн талбай 28 хувь, ой бүхий талбай 8 хувиар хорогдсон байна. Харин элсэн гадаргын талбай 46 хувь, цөлөрхөг хээрийн талбай 68 хувиар тус тус нэмэгджээ. Дэлхийн уур амьсгалын дулаарлын нөлөөгөөр Монгол орны Алтай нуруу, Хөвсгөлийн уулс гэх мэт уул нуруудын мөнх цэвдэг, мөсөн голууд хайлах үзэгдэл эрчимжих хандлагатай болсон байна.

Эрдэмтэн судлаачдын хамгийн сүүлийн үеийн судалгаагаар манай орны нийт газар нутгийн 71,2 хувь нь цөлжилтөд ямар нэгэн зэрэглэлээр өртсөн байна. Цөлжилтөд хамгийн ихээр өртсөн бүс нутагт Дундговь, Дорноговь, Ховд, Увс, Баян-Өлгий, Баянхонгор, Говь-Алтай, Өвөрхангай аймгууд оржээ. Шороон шуурга, хүчтэй салхитай өдрийн тоо 1960 онтой харьцуулахад 4-5 дахин нэмэгдэж элсний нүүдэл тэлж, эх хөрс элэгдсэн. Цаг агаар хуурайшиж, ган их болдог болсон. Царцаа, үлийн цагаан оготно зэрэг бэлчээрийн хөнөөлт амьтад олширсон. Мал сүргийн бүтцийн зохистой харьцаа алдагдаж, бэлчээр талхлагдсан. Ой, хээрийн түймэр их гарч, ойн хөнөөлт шавьж хэт олширсон. Ой ашиглалтын хууль бус ажиллагааны улмаас нөөц хомсдсон. Газар тариаланг хоцрогдсон арга технологоор эрхэлснээс төвийн бүсийн хөрсний бүтэц эвдэрч, үржил шим нь алдагдсан. Мөн уул уурхайн салбарынхан нөхөн сэргээлт хийлгүй газраа орхидог зэрэг нь Монгол орны цөлжилтөд нөлөөлсөн хүчин зүйлсүүд ажээ.
Цөлжилтийн эсрэг авч байгаа зарим арга хэмжээнүүд

Монгол Улс цөлжилттэй тэмцэхийн тулд 1996 онд НҮБ-ын Цөлжилттэй тэмцэх конвенцэд нэгдэн орсон бөгөөд Конвенцийн гишүүн орны хүлээсэн үүргийн дагуу 1997, 2003 онд Цөлжилттэй тэмцэх хөтөлбөр боловсруулан Засгийн газрын тогтоолоор батлан, үйл ажиллагааг төлөвлөгөөний дагуу хэрэгжүүлсэн байна. Түүнчлэн цөлжилттэй тэмцэх ажлын эрх зүйг боловсронгуй болгох зорилгоор Хөрс хамгаалах, цөлжилттэй тэмцэх хуулийн төсөл боловсруулан УИХ-аар батлуулахаар ажиллаж байна. Мөн цөлжилтийн төлөв байдлыг үнэлэх арга зүйг боловсронгуй болгох тодорхой ажлууд хийгдэж байна. Тухайлбал, “Газрын элэгдэл, /эвдрэл/, цөлжилтийн төлөв байдлыг үнэлэх, тайлан гаргах үйл ажиллагааг зохицуулах түр журам” болон “Цөлжилтийн төлөв байдлын үнэлгээ хийх түр аргачлал”-ыг БОАЖ-ын сайдын тушаалаар батлан туршиж байгаа ажээ.

2008 онд 1 тэрбум төгрөг, 2009 онд нийт 900 сая төгрөг, 2010 онд нийт 900 сая төгрөгийг БОАЖ-ын сайдын багцаас гарган булаг хамгаалах, хөв цөөрөм байгуулах, иргэд, аж ахуйн нэгжийн ирүүлсэн төсөлд дэмжлэг үзүүлэх, сургалт сурталчилгаа явуулах, судалгааны ажлын бааз суурийг бэхжүүлэх зэрэг ажилд зарцуулсан аж.

Цөлжилттэй тэмцэх ажилд олон улсын байгууллага, донор орнууд тусламж дэмжлэгээ үзүүлсээр байна. Тухайлбал НҮБХХ-ийн “Бэлчээрийн тогтвортой менежмент”, “Цөлжилттэй тэмцэх, газрын тогтвортой менежмент” төсөл, Швейцарийн хөгжлийн агентлагийн “Цөлжилтийг сааруулах төсөл”, Японы “J-Green” байгууллагаас хэрэгжүүлж буй “Шар шороон шуурганы эх үүсвэртэй тэмцэх төсөл”, БНСУ-ын Засгийн газрын санхүүжилтээр хэрэгжиж буй “Ногоон хэрэм” зэрэг төслийг нэрлэж болно гэж БОАЖЯ мэдээллээ.