Нийгмийн хамгаалал, хөдөл­мө­рийн сайд Т.Ганди өчигдөр за­рим албан тушаалтнуудын хамт сэт­гүүлч­дэд өөрийн салбарын яам, агетлагаас хэрэгжүүлж буй бодлого, арга хэм­жээний  талаар мэдээлэл хийлээ. Энэ удаа­гийн гол сэдэв нь гадаадад ажил­лах хүч илгээх болон тэтгэвэр, тэт­гэм­жийн хэмжээг нэмэгдүүлэх, “Хө­дөл­мөр эрхлэлтийг дэмжих жил”-ийн хүрээнд хийж буй ажлын ту­хай байлаа.

Өмнөд Солонгост хууль ёсоор, бо­лохгүй бол хараар ч болтугай ажил­лах сонирхолтой монгол хүн олон. Ямартай  ч одоогийн байдлаар тус улсад албан ёсоор 19 мянга 500, хараар 10 гаруй мянган хүн хөдөлмөр эрхэлж байгаа гэдгийг Нийгмийн хам­гаалал, хөдөлмөрийн яамнаас та­­нилцууллаа. Жил бүр Өмнөд Со­лонгост ажиллах сонирхолтой за­луу­сыг бүртгэж, Солонгос хэл­ний түвшин тогтоох шалгалт, эрүүл мэндийн үзлэгт хамруулдаг. Өн­гөр­сөн оны хувьд хэлний түвшин тогтоох шалгалтад 3105 хүн тэнцсэн. Гэсэн ч тэднээс 2134 хүнийх нь нэр  Өмнөд Солонгосын Хөдөлмөрийн бирж дээр байршсан аж. Хөдөлмөр, ха­ламж үйлчилгээний газрын дэд дар­га Ж.Эрдэнэбаатарын хэлж буй­гаар хэлний шалгалтад тэнцсэн хэр­нээ нэр нь одоог хүртэл тус улсын хөдөлмөрийн бирж рүү шилжээгүй 866 иргэний зарим нь эрүүл мэндийн үзлэгт тэнцээгүй аж. Мөн бичиг, баримтын зөрчилтэй хүн ч байгаа гэнэ. Бас холбогдох мэ­дээл­­лээ авч чадаагүй,  өөрийн хариуц­ла­гагүйгээс болоод явж чадаагүй хүн олон байгаа ажээ. Хөдөлмөр, халамж үйлчилгээний газар, Хөдөлмөрийн төв бирж зэрэг байгууллагаас эдгээр иргэдтэй холбоо барьж нэрийг нь Өмнөд Солонгосын хөдөлмөрийн бирж дээр байршуулах ажлыг зохион байгуулж байгаа гэдгээ өчигдөр танилцуулсан юм.

Хэлний шалгалтад тэнцсэн хэрнээ бусад шалтгаанаар Өмнөд Солонгост ажиллах хууль ёсны боломжийг авч чадаагүй хүний тоо ийнхүү олон байна. Тэгвэл өнгөрсөн жил Солонгос хэлний шалгалтын босго оноо ч авсан 3105 хүний тоонд орж чадаагүй иргэд “Явж чадахгүй, эрүүл мэндийн үзлэгт тэнцээгүй хүний оронд дараагийн хүнийг явуулах боломжтой юу” хэмээх асуудлыг тавьж, зарим нь эсэргүүцэл илэрхийлж байсан билээ. Т.Ганди сайдаас ийм боломж бий эсэхийг тодруулахад “Өмнөд Солонгосын холбогдох хүмүүстэй уулзах үедээ энэ саналыг удаа дараа тавьсан. Гэсэн ч маш товчхон “Боломжгүй” гэсэн хариултыг өгдөг” гэсэн юм. Энэ жилийн хувьд Өмнөд Солонгост ажиллах сонирхолтой ердөө 5000 хүнийг л бүртгэнэ гэдгийг тэрбээр онцолсон. Өнгөрсөн онд хэлний шалгалтад орохоор 14 мянга гаруй иргэн бүртгүүлж байсан юм. Улмаар энэ онд бүртгүүлсэн иргэдийн тал нь тус улсад ажиллах боломжтой болох ажээ. Ерөнхийдөө манай талаас Өм­нөд Солонгост гэрээгээр ажиллах иргэдийн тоог бууруулах бодлого баримталж байгаа гэдгийг салбарын сайд нь онцоллоо.

Манай улсад 1995 оноос өм­нө тэтгэвэртээ гарсан иргэн, 2000 оноос хойш гарсан иргэний авдаг мөнгөний хэмжээ ихээхэн зө­рүү­тэй. Энэ нь тухайн үеийн хө­дөл­мөрийн хөлс, цалингийн үнэ­лэмж, төгрөгийн ханшаас шууд хамаа­ралтай. Нийгмийн хамгаалал, хөдөл­мөрийн яамнаас 2001 оноос өнөөг хүртэлх хугацаанд тэтгэврийн нэ­мэгд­лийг 21 удаа их, бага хэмжээгээр хийсэн гэдгийг танилцуулсан юм. Гэсэн ч олонхи хүн бага хэм­жээний тэтгэвэр авдаг хэвээр байна. Нийгмийн даатгалын сангаас энэ онд 302.3 мянган хүнд 360 орчим тэр­бум төгрөгийн тэтгэвэр олгохоор тө­сөвлөсөн. Тэгвэл тэтгэвэр авдаг ир­гэдийн 181.4 мянга буюу 60 орчим хувь нь хамгийн доод хэмжээгээр нь тэтгэвэр авч байгаа ажээ. Тий­мээс тэтгэврийн зөрүүг арилгах явдал зайлшгүй тулгарчээ. Монгол Ул­сын Засгийн газар 2008-2012 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөртөө тэт­гэвэр, тэтгэмжийн гурав дахин нэ­мэг­дүүлэх зорилт дэвшүүлснээ та­нил­­цуулж байв. Ямартай ч  уг асууд­лыг ойрын хугацаанд Засгийн газрын хуралдаанаар оруулж, шийд­вэр­лүүлнэ гэдгийг хурлын үеэр он­цоллоо.

Энэ жилийн хувьд Нийгмийн хам­гаалал, хөдөлмөрийн яам “Хөдөлмөр эрх­лэлтийг дэмжих жил”-ийн хү­рээнд төлөвлөсөн ажлын байрыг нэ­мэгдүүлэх, мэргэжилтэй боловсон хүчин бэлтгэх зэрэг ажилд голлох үүр­гийг хүлээсэн. Мэдээж үр дүн нь аж­лын байрны тоо өнгөрсөн онд хэд байсан, энэ онд хэдээр нэмэгдсэн гэдгээр хэмжигдэнэ. Ямартай ч сал­барын яамнаас  шинээр 15 мянга 700 хүн байнгын ажлын байртай болсон гэсэн тоог одоогийн байдлаар гар­гаад байгаа юм билээ. Харин түр аж­лын байраар 12 мянга гаруй хүнийг хангаад байгаа аж. Гэхдээ улирлын чанартай ажлын байрны тоо үүнд ороо­гүй гэдгийг онцолж байсан юм. Нэг ёсондоо  уул уурхай, аялал жуулчлал, газар тариалан, хө­дөө аж ахуйн салбарт авсан арга хэм­жээ, нэмэгдсэн ажлын байрны мэдээллийг нэгтгэхээр энэ тоо тодорхой хэмжээгээр нэ­мэгдэнэ гэсэн үг.  Хөдөлмөрийн төв бир­жийн захирал А.Зангадын хэлж буйгаар  ажилгүй, ажил идэвхитэй хайж байгаа хүмүүсийн олонхи нь бо­ловсрол, ажлын туршлагаар гологд­дог аж. Тиймээс боловсон хүчний ча­давхигүй байдал ажлын байрыг нэмэгдүүлэх ажилд гол чөдөр болсон хэвээр байна.