Файнэншэл таймс сонины мэ­дээлж байгаагаар бол дэлхий дахинд бай­галийн баялгийн нөөцөөс авах тат­варын хэмжээг нэмэгдүүлэх ээлжит давал­гаа бий болж байгаа гэнэ. Саях­наас байгалийн баялгийн ихээхэн нөө­цөө ашиглуулж байгаа хэд хэдэн орон нэгэн зэрэг ашигт малтмалын сал­барт ноогдуулж байгаа татвараа нэмж эхэлсэн нь ийм дүгнэлтэд хүр­гэж байгаа гэнэ. Энэ үзэгдлийг “баял­гийн үндсэрхэг бодлого” хэмээн нэр­лэж байгаа бөгөөд эхний давалгаа нь дэлхийн хэмжээнд эдийн засгийн хям­рал гарч байх үеэр буюу 2003-2008 онд үүсч олон орныг хамарч байсан байна.

Тухайн үед ийм бодлого баримталж байсан орны ашигт малтмалын сал­барынхан татварын огцом өсөлттэй тулгарч байсан аж. Тэдгээр орнуудын засгийн газрууд нь ашигт малтмалын салбарт оногдуулж байгаа татвараа нэмэх замаар энэ салбарт үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа дэлхийн зах зээл дээрхи үнийн хөөрөгдлийн далимаар толгой эргэм орлого олж байсан компаниудын ашгаас ахиу хувийг хүртэх бодлого явуулж байсан байна.

Харин эцэст нь санхүүгийн хям­ралын улмаас үнэ эргээд унах үеэр тэдгээр орнуудын төр засгийн зүгээс ашигт малтмалын салбарт ноогдуулсан татварыг эргэн харж зохицуулах болсон байна. Харин энэ удаагийн “хоёрдахь давалгаа” нь бизнесийнхний хувьд өмнөхөөсөө ч илүү хэцүү нөхцөл үүсгэж болзошгүй гэж шинжээчид үзэж байгаа юм. Файнэншэл таймс сонинд мэдээлснээс үзэхэд ашигт малтмалын нөөцөө ашиглуулж байгаа улс орнуудын засаглалын зүгээс зөвхөн татвараа нэмээд зогсохгүй улмаар лиценз олгох нөхцөлөө чангаруулах, эргэн өөрчлөх, төрийн зүгээс гадаадын болон хувийн компаниудын хэрэгжүүлж байгаа төслөөс аль болох их хувь авах, тэр ч байтугай төрийн мэдэлд шилжүүлэх оролдлогуудыг ч хийж болох гэнэ.

Ямар ч байсан одоогоор ашигт малт­малын салбарт ноогдуулж байгаа тат­варын хэмжээгээ нэмсэн гэдгээ Авст­рали, Их Британи болон Перу ул­сууд зарлаад байгаа юм байна. Тэгвэл дэлхийн хэмжээнд улам бүр үнэ цэнэтэй болж байгаа байгалийн баялаг нөөцтэй Африкийн орнууд болох Нигери, Ал­жир, ӨАБНУ болон Конго зэрэг орон нефь­тийн олборлолтод ноогдох татвараа нэмээд байгаа юм байна. Харин ОХУ байгалийн хийн салбар дахь татвараа нэ­мэх, Казахстан улс өөрийн газра ну­таг дээр байгаа газрын тосны орд газруудад явуулж байгаа олборлолтын ашгаас авах хувиа нэмэхийг оролдож байгаа аж.