Яруу найрагч, зохиолч, нууцлаг, халдашгүй, стандарт бус сэтгэлгээтэй гэх мэт олон тодорхойлолтыг түүнд өгч болно. Тэдгээрийн аль нь түүнд хамгийн их зохидгийг гагцхүү Л.Өлзийтөгс өөрөө л мэдэх биз ээ. Гэвч хэн ч байлаа гэсэн, эцсийн дүндээ тэр бол эмэгтэй хүн. Тиймээс бид түүний бүсгүй хүний, өөрийнх нь тодорхойлсоноор “нууцлаг бус” ертөнц рүү өнгийлөө.

-Таны шүлгүүд шиг намар цаг ирлээ. Энэ намар танд юу шивнэв?

-“Айраг уу, сайн ууж ав!” гээд л шивнээд байна. (инээв)

-Мод сонирхдог хэвээрээ биз дээ. Хашаан дотроо мод тарьдаг уу?

-Үхрийн нүдний бяцхан бут ургаж эхэлж байгаа.

-Хүмүүс ямар нэгэн зүйлээр хөглөгд­дөг гэж ярьдаг. Таны хөг төрөлхөөс заяасан уу, эсвэл амьдралаас олж авсан уу?

-Аль аль нь л.

-Уран бүтээл тань өнгөний арвин баялагтай. Гэвч амьдрал дээрээ хэрэглэдэг зүйлс тань өнгөний хувьд хязгаарлагдмал харагддаг. Шүүгээнд тань час улаан өнгийн даашинз болон шаахай байдаг уу?

-Хориод насандаа улаан өнгийн хувцас цөөнгүй хэрэглэдэг байсан. Миний нэг улаан пальтоны тухай Аюурын шүлэгт хүртэл бий. Гэхдээ одоо улаан өнгийн хувцас өмсөхдөө нэг их дуртай биш болсон. Өнгөний хувьд хязгаарлагдмал зүйлс хэрэглэдэг мэт чамд санагдсан гэдэг бол би олны нүдэнд цөөхөн л үзэгдсэн гэсэн үг. Түүнээс биш надад бүх өнгийн хувцас бий.

-Та өөрөө ямар өнгө вэ?

-Цагаан, эсвэл хар. Эсвэл улаан, эсвэл цэв цэнхэр. Магадгүй гүн хөх. Харин яавч саарал юм уу, бор биш.

-Нэгэн ярилцлагадаа амьдралынхаа хэв маягийг өөрчлөх гэж байгаа тухайгаа дурдсан байсан. Өөрчилж чадсан уу?

-Өөрчилсөн.

-Өөрийгөө нийгмээс тусгаарлахаа больчих­сон гэсэн үг үү?

-Би хэзээ ч өөрийгөө нийг­­мээс тусгаарлаж байгаагүй. Үргэлж зурагтаар гарах гэж гүйдэггүй болохоор нийгмээс тусгаарлагдсан мэт харагддаг юм болов уу даа.

-Та халдашгүй эрхэмсэг, харьшгүй зоригтон мэт харагдах хэрнээ хамгийн энгийн бүсгүй мэт. Ихэнх хүмүүс таныг их нууцлаг эмэгтэй гэж боддог байх?

-Бас л санал нийлэхгүй нь. Би өөрийгөө нууцлаг гэж боддоггүй. Зохиолч хүний бусдад үзүүлэх гол зүйл нь царай төрх биш оюун тархи шүү дээ. Тархи даанч харагдахгүй нь харамсалтай. (инээв)

-Хамгийн сүүлд олон нийтийн ямар арга хэмжээнд оролцсон бэ?

-Юу билээ… Үнэхээр санадаггүй ээ.

-Юунаас хамгийн их айдаг вэ?

-Тэнэг хүнээс. Тэнэг хүн гэдэг бол галзуурсан, сохор зөгий л гэсэн үг.

-Хүмүүс өөрөөс тань эмээдэг байгаасай гэх хүсэл төрдөг үү?

-Ховч, жөтөөч, чалчаа хүүхнүүдийг бол надаас айгаад холхон яваасай гэж боддог юм байна.

-Өөрөөсөө айх, өөр­­ийгөө танихгүй болох үе тохиолдож байв уу?

-Үгүй. Харин өөртөө уур хүрэх үе зөндөө л гардаг.

-Эмэгтэй хүн бүрт байдаг шунал гэгч зүйлд танд ч бас байдаг л байлгүй?

-За, байнга л “гоё ном” гээд яриад байхаар үнэмшилгүй санагддаг шиг байгаа юм. Амттаны шуналтай гээд биччих. Ходоод өвтгөдөгийг нь мэдсээр байж элдэв амттан, шоколад энэ тэр харахаараа тэсэлгүй идчихээд дараа нь дандаа харамсдаг юм.

-Хэзээ ч хүрч чадахгүй зүйлдээ тэмүүлж байв уу. Зарим хүмүүс “би бол мөрөөдлөө гүйцсэн хүн” гэх юм билээ?

-Хүрч чадахгүй зүйлээ хүсч байсан удаа үгүй. Ер нь шүлэг бичихээс өөр зүйл дээр бол өөрийгөө нэг их үнэлж, сайшааж яваагүй тул юуг чадах, юуг чадахгүйгээ багцаална. Тиймээс том том юм мөрөөддөггүй дээ.

-Таныг өнгөцхөн харахад эрээн бараантай, элдэв асуудалтай энэ амьдралын гадна талд, ёстой л мөрөөдөл дундаа амьдардаг юм шиг санагддаг?

-Амьдралаас гадна амьдардаг хүн энэ хорвоо дээр нэг ч үгүй шүү дээ.

-Хүмүүс хүсдэг хэрнээ яагаад хүсдэг шигээ амьдарч чаддаггүй юм бол?

-Бидний “хүсэл”, “өгөгдөл” хоёр зөрдөг учраас тэр байх.

-Та ямагт хүссэнээрээ байж чаддаг бололтой. Гэхдээ хүсэл заримдаа буруу ч байх тохиолдол бий?

-Цаг үргэлж зөв юм хийдэг хүн гэж хаана байх вэ дээ. Би өдөр болгон л нэг алдаа хийчихээд байх шиг санагддаг юм.

-Шүлэг, найраг сонирх­­дог залуусын дийлэнх нь таны ертөнцөд автчихсан байдаг юм шиг. Тэд өөрсдөө ерөөсөө тодорч харагддаггүй?

-Эхлэн бичиж байгаа хүн бүр хэн нэгний ертөнцөөр дамжиж яруу найргийг ойлгоод, дараагийн шатанд бусдыг ойлгоод, эцэст нь өөрийгөө олдог. Надад ч бас тийм үе байсан биз дээ, бодвол.

-Хэн нэгний шүлгэн дотор таны шүлгийн мөр, бадаг “давхиж” явахад юу бодогддог вэ?

-Юу ч бодогдохоо больсон доо, одоо. Тэр бол тэр хүний л хэрэг. Миний “хэрэг” бол сайн шүлэг л бичих.

-Амьдралдаа сонсож байсан хамгийн сайхан магтаалаасаа хуваалцаач?

-Манай ээжийн хааяа надад хэлээд үнсдэг нэг үг байдаг юм. “Миний муу бор охин овоо доо!”.

-Та хэр сайн ээж вэ?

-Аль талаас нь харах вэ гэдгээс л болох байх. Тогоочийн хувьд, жишээлбэл, муу. Янз янзын хоол, нарийн боов хийж сурья гээд хэд хэдэн удаа хоолны номууд авсан, тэгээд л таг. Харин хүүхдүүдээ дэмжих, санаа бодлыг нь хуваалцах, хайрлан эрхлүүлэх тал дээр бол бусад ээжээс дутахгүй.

-Та ингэхэд хаанаас хүнсээ цуглуулдаг вэ?

-Бид хоёр ихэнхдээ хамт явж хүнсээ цуглуулдаг шүү дээ. Би машин барьдаггүй тул Аюурыг дайчлахаас өөр аргагүй байдаг юм л даа. Хүнсээ хаанаас л бол хаанаас цуглуулна. Супермаркетуудаас ч, хүнсний захуудаас ч.

-Сайн ээж, сайн зохиолч, сайн хань, сайн эмэгтэй байхын аль нь илүү хэцүү вэ?

-Сайн ээж байх нь хэцүү. Хүүхэд тус бүрийнхээ ааш аягийг олно гэдэг, хүүхэд бүрийнхээ хувь тавиланг, элдэв сонголтыг нь хүлээн зөвшөөрнө гэдэг төвөгтэй.

-Үнэнийг хэлэхэд та сайн эмэгтэй, сайхан эмэгтэй байхаас илүүтэйгээр сайн зохиолч байхын тулд амьдардаг юм шиг?

-Сайн зохиолч байхын тулд л амьдрах нь уйтгартай шүү дээ. Тэгээд ч надад лав зохиолч байхын тулд тэгтэл хичээх хэрэг гардаггүй юм аа. Хөдөлгөөнгүй олон цаг суухаар нуруу өвдөж, чилдгийг эс тооцвол, би маш жаргалтай, бас онгодтой байж, зовлонгүйгээр бичдэг. Бичих цаг гарах л юм бол гацалгүйгээр хичнээн ч цаг бичиж чаддаг. Даанч, ширээнийхээ ард тайван суух зав боломж үнэхээр бага гарах юм.

-Бүсгүйчүүд цаг ямагт сайхан харагдахыг хүсдэг. Хамгаас сайхан харагдах хүсэл танд хэзээ төрдөг вэ?

-Хамгаас сайхан харагдъя гэх хүсэл хэзээ ч төрж байгаагүй. Бас “цаг ямагт сайхан харагдахсан” гэсэн хачин бодол ч миний дотор лав төрж байгаагүй.

-Таныг найзууд чинь “хүүхэд шиг” гэдэг юм билээ. Та өөрөө “хүүхэд байх”-ыг хэр хүсдэг вэ?

-Буцаад тэнэг болно гээд бодохоор юундаа ч хүсэх билээ дээ. (инээв)

-“Үзэхийн хязгаар” ном таны хайр­­тай хүм­­үүст зориулагдсан. мэт. Гэвч нөхрөө орхиг­­дуулчихсан ч юм уу гэмээр. Магадгүй, хүмүүсийн энэ яриа­­наас болоод “Толинд туссан будда”-г Г.Аюурзанадаа зориуллаа гэчихэв үү гэмээр?

-Өрөөл бусдад зориулсан бүтээл эгчид нь бараг байдаггүй шүү дээ. Бусад яруу найрагчтай харьцуулвал маш цөөхөн. Бас “Нөхрийнхөө тухай огт бичихгүй юм” гэж намайг шүүмжилсэн нэг ч тохиолдлыг санахгүй байна. Тэгээд ч бусдын шүүмжлэлээс болоод өөрийн хүсээгүйг хийдэг уран бүтээлч гэж хаа байх вэ… Их олон жилийн өмнөөс л өөрт нь хамгийн их таалагдсан номыг нь л Аюуртаа зориулъя гэж бодоод явсан юм.

-Таны хийж чадах хамгийн этгээд үйлдэл юу вэ?

-Би өөрөө ч мэдэхгүй байна. Тиймэр­­хүү, өөрөө ч мэдэхгүй байгаа, огт төлөвлөөгүй зүйлээ ч гэнэтхэн хийчихэж мэднэ. Тэр нь л юм болов уу даа.

-Яг одоо та юу “урлаж” байна?

-Өдөр тутмын аар саархан ажилд дарагдаад л гүйж явна даа. Уран бүтээл рүүгээ орох зав ойрд гарсангүй ээ.

-Нүдэнд тань тусч буй маргаашийг бидэнд зураглаж үзүүлээч?

-“Маргаашийг бол төсөө­лөхөд ч хайран” гэж Аюурын нэг шүлгэнд байдаг байх шүү. Тийм сайхан юм аа юу гэж хэлэх вэ. (инээв)

Эх сурвалж: "ӨГЛӨӨНИЙ СОНИН"