УИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцан: Асуудлыг шийдвэрлэхдээ яаж хор хөнөөлгүй байх вэ гэдэг асуудал болоод байна. Стратегийн орд газрын асуудлыг зөв гольдрилд нь оруулчих юмсан гэдэг бодол байна. Булш бунханг хөндөхгүй гэдэг хар хайрцагны бодлоготой явж ирсэн. Үүнд санаа зовж байгаа учраас энэ дурсгалыг хөндөхгүй аюулгүй байлгана гэдэг баталгааг сонсмоор байна.
Уул уурхайн сайд Р.Жигжид: Гишүүний асуулт орд газрын ойр орчимд байгаа түүх соёлын дурсгалыг хамгаалах тухай байна. нийтдээ ноён уул орчмыг хамгаалалтад авах гишүүдийн санаачлага байгаа. энэ бүс нутагт түүх соёлын дурсгалт зүйл байгаа эсэхийг судлах Ажлын хэсэг Засгийн газраас гарч ажилласан.
Дэд сайд А.Тулга: 2015 оны тав, зургадугаар сард 180 км квадрат талбайг хамарсан газарт судалгааны ажил хийлээ. Судалгааны үр дүнгээр 9 дурсгал шинээр олсноос Гацууртын орд дотор 5-ыг олсон. Ордоос илэрсэн чулуун байгууламж нь эвдэрсэн, он цагийг тогтоох боломжгүй байсан. Хойд хэсгээр хийгдсэн тул хадгалалт хамгаалалттай уялдуулах шаардлагатай гэж үзсэн.
УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү: Өргөдлийн байнгын хороонд 20 мянган иргэнээс өргөдөл ирсэн. Өргөдлийн дагуу мэргэжлийн байгууллагад хандахад ажлын хэсэг гараад дулаарахаар ажиллаж байгаа гэсэн. Одоо 20 мянган өргөдлийг Байгаль орчин, хүнс хөдөө аж ахуйн байнгын хороо авсан. Хэлбэр дүрсийг нь тодорхойлж чадахгүй олон амьтны яс гараад байгаа юм байна. Гэтэл наадмын өмнө бөөнддөг байдалдаа ороод байна уу. Орон нутгийн тусгай хэрэгцээнд байсан газрыг тусгай хэрэгцээнээсээ гараагүй байхад яагаад энд хэлэлцэх гээд байна вэ?
Уул уурхайн сайд Р.Жигжид: Энэ төсөл Засгийн газраас оруулж ирсэн хувилбараар явбал хэрэгжсэнээр Засгийн газарт оногдох ашиг нь 265.6 сая доллар, төслөөс шууд болон шууд бусаар 451.6 сая долларын татвар авна. УИХ 1-р сард энэ ордыг стратегийн ордод хамруулсан. Одоо Засгийн газраас төрийн эзэмшлийн хувийг 34 хувь байхаар буюу одоогийн хуулиар хамгийн дээд хэмжээгээр санал болгож байгаа. Мөн стратегийн ордын нөөц ашигласны төлбөр 3 хувь дээр тогтоод байгаа. хөрөнгө оруулагчаас 1.7 хувь байх санал оруулсныг Ажлын хэсэг ажиллаад ингэж нэмсэн. Ингэж ашиглавал эдийн засагт шууд нөлөө үзүүлнэ.
УИХ-ын гишүүн Д.Дэмбэрэл: 34 хувийг Монголын төрд 34 хувийг үнэгүй эзэмшүүлнэ гэж байгаад стратегийн ордод хамааруулчихаж байгаа юм. энэ компани ямар учиртай юм бэ. Ингэж залилдаг компанитай гэрээ хийх шаардлагатай юм уу. Бид Бороо гоулд компанид эсвэл өртэй юм уу. Мэдээж 10 жил ашиглахгүй. Наад 70 тонн алтыг чинь 4-5 жилд ухаад авчихна. Ийм ойлгомжтой байхад 34 хувиа яагаад бид худалдаж авах талаар яриад байгаа юм. Төр 34 хувьдаа хяналт тавихгүй болохоор хэдэн тонн алт ухаж байгааг яаж мэдэх юм. ийм зүйлийг ажиглахгүй байна уу.
Уул уурхайн сайд Р.Жигжид: Энэ асуудал өмнө нь хоёр удаа УИХ-аар хэлэлцсэн. Үүнээс хойш дахин хөрөнгө оруулагч талтай хоёр сар хэлэлцээ хийж өнөөдрийн саналыг оруулсан. Ажлын хэсэг ямар нэг барьцаанд орж ийм хувилбар гаргаагүй гэдгийг хэлье.
Уул уурхайн дэд сайд Г.Тэмүүлэн: Энэ удаагийн хэлэлцээрээр төслийн явцад гарч болох зардлын эрсдлээс үл хамаарч үр өгөөжөө өнөөгийн үнэ цэнээр хүртэхээр оруулж ирсэн. Татвараар 451 ам доллар, 153 сая ам. доллар нь цалингийн урсгалаар орж ирнэ. Дээрээс нь нэг их наяд төгрөгийн борлуулалт хийгдэнэ.
Ажлын хэсгийн зүгээс Сангийн яам, Хууль зүйн яам, Татварын ерөнхий газар, Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар, Ашигт малтмалын газартай хамтран санхүү, татварын тооцоо судалгаа болон холбогдох санал, дүгнэлт боловсруулан ажиллажээ. Яриа хэлэлцээний явцад хөрөнгө оруулагч талаас өмнөх онд хийсэн хэлэлцээрээр хүрсэн үр дүнд үндэслэн аливаа үр өгөөж, зардалд өөрчлөлт оруулахгүйгээр төрийн эзэмшлийн хувь хэмжээг 34 хувиар тогтоох, энэ хувь хэмжээг ашигтмалтмалын нөөц ашигласны тусгай төлбөрөөр орлуулах тохиолдолд 1.7 хувийг тусгай төлбөрт өгөх боломжтойгоо илэрхийлсэн байна.
Ажлын хэсгийн зүгээс төрийн эзэмшлийн хувь хэмжээг 34 хувиар тогтоох, энэ хувь хэмжээг ашигт малтмалын нөөц ашигласны тусгай төлбөрөөр орлуулах тохиолдолд алтны үнээс хамаарч ашигт малтмалын нөөц ашигласны тусгай төлбөрийн хувь, хэмжээ өөрчлөгдөх саналыг эдийн засгийн тооцоо, үндэслэлийн хүрээнд хөрөнгө оруулагч талд тавьж урьдчилсан тохиролцоонд хүрээд байгаа.
Төсөл нийт 9 жил уурхайн олборлолт, 10 жил үйлдвэрлэл явагдаж, 3,361 тэрбум төгрөгийн борлуулалт хийж, татварын дараах цэвэр ашиг 340.5 тэрбум төгрөг, төр 70 орчим тэрбум төгрөгийн ногдол ашиг авах гэнэ. рдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлөөр батлуулсан техник, эдийн засгийн үндэслэл /ТЭЗҮ/ дээр үндэслэн алтны үнийг өнөөгийн ханш буюу ойролцоогоор 1,300 ам.доллараар тооцож /долларын ханшийг 1,900 төгрөгөөр тооцсон/ үзэхэд тухайн төсөл нь оруулсан хөрөнгө оруулалтаа бүрэн нөхөж, татварын дараах ашгаас тооцон төр ноогдол ашиг авахаар байгаа аж.
С.ОТГОН
