Энэ онд цалин, тэтгэврийг нэмэгдүүлэхэд зориулж улсын төсөвт 103 тэрбум төгрөг нэмж суулгах болсон байна. Тодруулбал, төрийн албан хаагчдын цалинг нэмэгдүүлэхэд 90 тэрбум, тэтгэвэр, тэтгэмжийг нэмэгдүүлэхэд 13 тэрбум төгрөг тус бүр суулгах аж. Ингэснээр энэ онд цалин, тэтгэвэр 10 орчим хувиар өснө. Харин хэзээ цалин, тэтгэврийг нэмэх вэ, аль салбарынхныг хамгийн тэргүүнд нэмэгдүүлэх вэ гэдгийг УИХ-аас 2015 оны төсвийн тодотголыг баталсны дараа дахин ярих юм байна.

Хөдөлмөр нийгмийн зөвшилцлийн гурван талт хэлэлцээрийн дүнд шийдсэн бас нэгэн чухал асуудал нь Хувь хүний орлогын албан татварын хөнгөлөлтийг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр чөлөөлж, иргэдийн бодит орлогыг нэмэгдүүлэх арга хэмжээ аж.

Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ 192500 төгрөг байгаа, энэ нь ойролцоогоор сар бүр 12 мянган төгрөг чөлөөлөгдөж, хөдөлмөр эрхэлж байгаа иргэн бүрийн халаасанд үлдэнэ гэсэн үг юм байна.

Гурав дахь шийдэл нь, хувийн хэвшлүүд аль болох ажлын байрыг хадгалах, хэрэв аж ахуйн нэгж татан буугдах, дампуурах, ажилтныг цөөрүүлэхтэй холбоотой шийдвэр гаргах бол өмнө нь Ажил олгогч нь ажилтны төлөөллийн байгууллагатай зөвшилцөж, ажлын байр хадгалахад чиглэсэн арга хэмжээ авах. Ингэхдээ ажилтны нийгмийн хамгааллын асуудлыг хууль тогтоомжийн дагуу шийдвэрлэх ёстой гэж үзжээ. Энэ талаарх мэдээллийг өнөөдөр Хөдөлмөрийн сайд С.Чинзориг, Монголын Үйлдвэрчний эвлэлүүдийн холбооны ерөнхийлөгч Х.Амгаланбаатар, Ажил олгогч эздийн нэгдсэн холбооны тэргүүн н.Ганбаатар нар сэтгүүлчдэд мэдээллээ.

Дээрх асуудалтай холбогдуулж дараах тодруулгыг хийлээ.

-Засгийн газар 2014 онд цалин, тэтгэврийг нэмэгдүүлэхэд 250 тэрбум төгрөг зарцуулж байсан. Тэгэхэд тэтгэвэр дунджаар 20 мянга орчим төгрөгөөр өсч байсан. Энэ онд 103 тэрбум төгрөгийг цалин, тэтгэврийн нэмэгдэлд зарцуулахаар хэдэн хувиар өснө гэсэн үг бэ. Үнэхээр цалин, тэтгэврийг нэмэх бодитой шаардлага үүссэн юм уу.

Хоёрдугаарт, Өмнөх Засгийн газар цалин, тэтгэвэр нэмэхэд зориулж 2015 оны төсөвт 500 тэрбум төгрөг суулгасан ч төсвийг тодотгох шатанд Шийдлийн Засгийн газар танасан. Энэ нь ямар учиртай вэ. Мөн цалин нэмэхэд хөдөлмөрийн бүтээмж чухал ч харгалзаж үзэхгүй юм. Хэзээнээс хөдөлмөрийн бүтээмжид анхаардаг болох вэ?

С.Чинзориг:-Цалин, тэтгэвэр нэмэгдүүлэх шаардлага байна уу гэвэл байна. Инфляцийнхаа өсөлтийг цалингийн өсөлт гүйцэхгүй байгаа. Монголбанкнаас авсан судалгаагаар үйлдвэрлэлийн салбарт 1.2 сая иргэн ажиллаж байна, тэдний 35 хувь нь 1.2 их наяд төгрөгийн цалингийн зээлтэй. Тэтгэвэр авагчдын 65 хувь нь тэтгэврийн зээлтэй. Тийм учраас цалингаас цалин, тэтгэврээс тэтгэврийн хооронд амьдрах шаардлагатай болдог. Инфляци өндөр байна.

Цаашдаа бид цалинг бүтээмж, үнийн өсөлттэй уялдуулан нэмдэг эрх зүйн орчинг яаралтай бий болгох шаардлага байгаа. Үндэсний статистикийн хорооноос гаргасан судалгаагаар цалингийн өсөлт бүтээмжийн өсөлттэй уялддаггүй, түрүүлж байдаг. Нөгөө талдаа цалингийн өсөлт нь үнийн өсөлтөө гүйцдэггүй урвуу хамаарал бий.

Өмнөх Засгийн газар цалин, тэтгэврийн нэмэгдүүлэхэд зориулж 500 тэрбум төгрөг суулгасан байсан. Гэхдээ энэ 500 тэрбум төгрөг нь цалин, тэтгэврийг бодитой нэмэх эх үүсвэр биш гэж үзсэн. Ямар учиртай вэ гэвэл, 2014 онд Засгийн газар цалин, тэтгэврийг нэмэгдүүлсэн, энэ нэмэгдэл нь 2015 онд бүтэн жилээрээ төсөвт ирэх ачаалал нь 200 тэрбум орчим төгрөг болж байгаа. Тэгэхээр 2015 онд цалин, тэтгэвэр нэмэгдүүлэх эх үүсвэрийг 2014 оныхоос хоёр дахин нэмэгдүүллээ гэсэн нь явуургүй улстөр байсан болох нь харагдаж байгаа.

Х.Амгаланбаатар:– Цалин гэдэг хүний байнгын орлогын эх үүсвэрүүд байдаг. Харин халамжийн чиглэлийн арга хэмжээ бол хуримтлагдаж очдог. Тийм учраас цалин, тэтгэврийг 1 хувиар нэмэх алхмыг байнга хийж байх ёстой.

Г.ДАРЬ