Өмнө өгүүлсэн номын өөр нэг маш сонирхолтой зүйлийг (параграф) толилуулж байна. Энд Оросын ардчилагчид эдийн засгаараа яаж тоглож, улс орноо хэрхэн сөнөөсөн талаар маш ойлгомжтой өгүүлсэн юм. Манайтай яг адил үйл явдал учраас Монголтой шууд дүйцүүлэн ойлгоход нэг их эндүүрэл болохгүй гэж бодож байна. Орос орон “бүдүүлэг залуусаас” салаад удаж байгаа нэг л ялгаа байгаа байх…

Оросын анхны Ерөнхийлөгч эдийн засгийг босгох талаар хэзээ ч оролдож байгаагүй юм. Ельцин цаг ямагт хэн нэгэнтэй байлдаж байв. Эхлээд Горбачев болон түүний дагалдагсадтай. Дараа нь Хасбулатов, Руцкой хоёртой. Дараа нь коммунистууд, губернаторууд, мэрүүд, саяхны хамтран зүтгэгч нартайгаа тасралтгүй дайтав, тэр дайснуудыг тогтмол төрүүлж байв.

Гэхдээ анхны Ерөнхийлөгч архитай хамгийн хатуу “тэмцсэн” юм. Тэр архийг хязгааргүй хэмжээгээр устгаж байв. Засаглалын эхний жилүүддээ Ельцин бараг өдөр болгон ууж байв. Өглөө шууд ууж эхлээд Кремльд согтуу ирдэг байв. Орой нь хөдөлж чадахаа байсан түүнийг гэрт нь Коржаков хүргэж өгдөг байлаа.

Ингэхээр эдийн засаг хаа нь байхийм…
Ельцин хүн гайхмаар боловсрол муутай хүн байлаа. Ном ерөөсөө уншдаггүй гэж ярьдаг байсан юм. Театрт бол зөвхөн протоколын дагуу л очно. Шинжлэх ухааныг гадарлаж ч байгаагүй.
Эдийн засгийн шинэчлэлийн тухай түүний төсөөлөл шидэт савааны тухай хүүхдийн итгэлтэй төстэй байлаа. Дургүй хүргэсэн Горбачевийн дарлалаас салаад авбал амьдралын түлхүүр гэнэт онгойж, жимсэн эрэгтэй сүүн гол урсана.
Ельцин сунжирсан олон жилийн тэмцэлд бэлтгэж байтал түүнд эрх мэдэл хэтэрхий амархан олдов. Гэхдээ Горбачев тоо томшгүй алдаа, илт тэнэглэл, тасралтгүй чалчаа яриагаараа өөрөө өөрийгөө устгасан юм. Чухам үүнд л анхны ерөнхийлөгчийн гай зовлон байсан юм.

Эрх мэдэл аваад ардчилагчид зүгээр л түүгээрээ юу хийхээ мэдэхгүй байсан юм. Ельцинд зүтгүүлчих тулхтай эдийн засгийн номлол үзээд өгье гэсэн ч байхгүй байв. Түүний бүх бодлого байгаа дэглэмийг шүүмжлэхэд шүүмжлэхэд л оршиж байлаа. Гэхдээ шүүмжлэх нэг хэрэг, ажиллах бол огт өөр хэрэг байлаа.
Ельцин Борис Николаевич (1931-2007) Оросын Холбооны Улсын анхны Ерөнхийлөгч. Москвад түүний хөшөөг барихаар шийдвэл Борис Николаевичийг танкан дээр дүрслэх хэрэгтэй нь мэдээжийн хэрэг. Үүнийг Лениний хуягт тэргэн дээр байгаа муу зүйлтэй хутгах хэрэггүй. Өчигдрийн намын аппаратчин Ельцин 1991 оны 8 дугаар сард хуягт техник дээр гарахдаа хэнийг хожим санахыг сайхан харуулсан юм. Тэр зарим талаар ленинч ёсоор ажилласан юм: гарам ч мэдэхгүй ус руу орж, эргэж хөрвөж, төөрөлдөж байсан, түүний эдийн засгийн бодлого эмх замбараагүй, олон түмнийг бөөнөөр нь гуйранчлалд хүргэсэн юм.

Үүний нотолгоо олон. Жишээ нь тэр үеийн нэрт ардчилагчийн нэг, хожим Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга болсон Сергей Филатов: “Ельцинд Оросыг хувирган өөрчлөх өөрийн гэсэн хөтөлбөр байгаагүй” гэсэн үгийг хэлсэн.

Ерөнхийлөгчийн өөр нэг хамтрагч Михаил Полторанин үүнийг залган авч:”Ельцинд хэзээ ч өөрийн гэсэн санаа байгаагүй. Бүс хоорондын Депутатуудын Бүлэг дээр түүнийг ирснийг санаж байна, анх хэлсэн үг нь намын боссын хэвшмэл үг байлаа. Тэр нь олон хүнд таалагдаагүй. Тэнд чинь Попов байлаа, эдийн засагч, толгойтой эр шүү дээ. Афанасьев, Пальм, Бочаров бүгдээрээ байлаа. Ельцин угаадаг резин шиг бүгдийг нь сорж аваад, дараа нь эдгээр санаагаар үгээ хэлдэг байлаа. Түүний хөтөлбөр бол цэвэр бидний ажил байсан юм. Юра Афанасьев түүнтэй ажиллаж байв. Гавриил Попов, бас би тусалж байв. Гэхдээ бусдын юм бол бусдын л юм шүү дээ, зохидоггүй юм. Өнөөдөр толгойд сууна, харин маргааш бол өөрийгөө явцуу болгож эхлээд, хийсээд алга болчихдог юм…” гэсэн байдаг.

Өчигдрийн “Правда” сонины хэлтсийн эрхлэгч байсан Гайдар шиг тийм хүн зөвхөн Ельциний дэргэд л бий болж чадах юм, түүнийг Ерөнхийлөгчтэй танилцуулахаар шууд банны өрөөнд дагуулж ирсэн бөгөөд ерөнхийлөгч түүний макро эдийн засгийн лекцээс тун бага зүйл ойлгосон юм, гэхдээ эелдэг бус гэж үзэгдэхээс айж зөвшөөрөн урьжээ.
Тэр үед оросын төр засагт үйлчлэх саналаа эдийн засгийн Нобелийн шагналт, орос гаралт, паспортоороо америк Василий Леонтьев бас тавьсан юм.

үргэлжлэл: ganaa.mn