– Сүүлийн хоёр жилд та бүхэн ангийнхаа хүүхэд бүрийг жигд хөгжүүлэх зорилго тавиад ажиллаж  байгаа. Хүүхэд бүрийг хөгжүүлж чадаж байна уу? Тийм боломж байна уу?

– Хүүхэд бүрийг хөгжүүлэх боломжтой. Бид сургалтын арга барилаа өөрчлөөд үзэхэд хүүхдүүдэд маань маш их ахиц дэвшил гарч байгаа. Ганц багш гэлтгүй сургууль тэр аяараа хүүхэд бүрийн авьяасыг нээж хөгжүүлэх, бүгдийг нь жигд хөгжүүлэхэд анхаарч ажиллаж байна. Үр дүн ч гарч байгаа.

– Жишээ нь ямар ахиц гарч байна гэж?

– Өмнө нь багш ярьж, хүүхэд сонсдог байсан бол одоо сурагч өөрөө мэдлэгээ бие даан бүтээдэг. Багш харин түүнд нь дэмжлэг, туслалцаа үзүүлдэг болж хувирсан. Жишээ нь Монгол хэлний хичээл дээр хүүхдүүдийн ярих, унших чадвар, математикийн хичээл дээр хүүхдүүдийн сэтгэн бодох чадвар илт сайжирсан. Хүүхдүүдийн өөрийгөө илэрхийлэх чадвар, багаар ажиллах чадвар нэмэгдсэн. Өмнө нь бол идэвх сул, дийлэнх нь өөрийгөө илэрхийлэх, өөртөө итгэх итгэл зэрэг нь сул байсан шүү дээ.

– Сургалтын арга барилаа өөрчилсөнөөр дээрх сайн үр дүнгүүд гарч эхэлсэн гэлээ. Та сургалтынхаа арга барилыг яаж өөрчилсөн юм бэ?

– Хүүхдүүд маань өөр өөрийн гэсэн зорилгоо дэвшүүлдэг болсон. Хүүхэд бүрийн зорилго дээр тулгуурлаад ангийн зорилго тодорхой болно. Өөрөөр хэлбэл хүүхдүүд өөрсдийнхөө юу мэдэх шаардлагатай байгаагаа мэдээд түүндээ дүн шинжилгээ хийгээд, түүн рүүгээ зорьж байна гэсэн үг. Жишээ нь, би энэ улиралд ямар ч алдаагүй бичдэг болно. Үүний тулд би ийм ийм юм хийнэ…гэх мэт. Багш харин хүүхдийнхээ зорилгоо биелүүлэхэд нь туслах үүрэгтэй хүн болсон. Мөн дээр нь шинэчилсэн хөтөлбөрийн дагуу энэ жилээс ёс суртахууны хичээл гэж ордог болсон. Энэ хичээл  цагаа олсон алхам болсон. Энэ хичээлээр хүүхдүүд маш их зүйлийг сурч, ойлгож авдаг. Жишээ нь хүүхдүүд ямар нэг эхээс ойлгож авсан зүйлээ амьдрал дээр хэрэгжүүлэх, үлгэр дуурайл авах, бусдад  сайн санаж, туслах гэх мэт хүмүүжил төлөвшлийн маш их зүйлийг сурдаг. 

– Танай анги 36 хүүхэдтэй юм байна. Бүх хүүхдүүд тань сурлагын хувьд жигд байж чадаж байна уу?

– Мэдээж бүгд сурлагын хувьд жигд биш. Гэхдээ энэ хичээлийн жилээс шинэчилсэн хөтөлбөрийг туршиж эхэлсэнээс хойш хүүхдүүдийн маань сурлагад ахиц гарч байгаа. Ер нь жигдрэх хандлагатай болж, их урамтай байгаа. Энэ хурдаараа бол тун удахгүй бүгд ижил түвшинд ирж, хангалттай амжилт үзүүлнэ гэдэгт итгэлтэй байна

– Таны бодлоор хүүхэд бүрийг хөгжүүлэхийн тулд багш хүн ямар байх ёстой вэ?

– Хамгийн гол нь багш хүүхэд бүртэй тулж ажиллах, хүүхэдтэйгээ ярилцдаг, үзэл бодлыг нь сонсдог байх хэрэгтэй. Арга зүйн хувьд багаар нь ажиллуулах, хосоор нь ажиллуулах гэх мэтээр аль болох чөлөөтэй ажиллах боломжийг нь олгодог. Хүүхдийг яг энд, ингээд зөв суу, үүнийг хий гэхээс илүү өөрийнх нь юу сурхыг хүсч байгааг харгалзаж үздэг. Хүүхэд аливаа баригдмал байдлаас гарахаараа илүү чөлөөтэй сурдаг юм билээ.

– Хүүхэд өөрөө зорилгоо тодорхойлж сурах, багшийн даалгавраар сурах хоёрын хооронд үр дүнгийн ямар ялгаа гарч байна?

– Маш том ялгаатай. Өмнө нь бол хүүхдийн ямар мөрөөдөл, зорилготой байгааг анхааралгүй багш эсвэл сургуулийн зорилгоор л хичээллэдэг. Яг үүнийг л биелүүлэхийн тулд ажиллах ёстой гээд хүүхдийн хүсэл, сонирхлыг анхаарч үздэггүй байсан. Одоо бол хүүхэд бүрийнхээ зорилго дээр тулгуурлаж сургалтаа явуулж эхэлсэн болохоор хичээл илүү нээлттэй сонирхолтой явдаг болсон. Тэгэхээр хүүхдүүд маань хичээлдээ дуртай, маш их идэвхтэй болж эхэлсэн.

– Жишээлбэл хичнээн хүүхдэд яг ямар ахиц гарав?

– Маш их байна. Хүүхдүүд маань өөрсдөө чөлөөт сэтгэлгээгээрээ илтгэл бичдэг боллоо. Хичээлээс гадуур гар урлалын эд зүйлс хийж чаддаг боллоо. Яг тэр энэ сурагч гэхээсээ илүү бүгд л өөр өөрийн төвшиндөө тодорхой ахиц гаргаж амжилттай сурч байна. Би энэ ангийг нэгдүгээр ангиас нь эхэлж дааж ажиллаж байна. Өмнөх гурван жилтэйгээ харьцуулахад манай ангийн хүүхдүүдийн амжилт жигдрэх хандлагатай байна. Энэ бол маш том амжилт гэж бодож байна. Үүнээс үүдээд манай эцэг эхчүүдийн оролцоо ч нэмэгдэж байна. Манай сургууль ер нь л эцэг эхийн оролцоог нэмэгдүүлэх, хүүхдийн хөгжилийн асуудалд эцэг эхийг татан оролцуулах тал дээр илүү анхаардаг болсон. Ээж аавууд ч их идэвхтэй байгаа.

– За ингээд багш нар арга барилаа өөрчлөөд эхэлхээр сайн үр дүн их гарч байгаа юм байна. Гэхдээ танд өмнөхөөсөө энэ нь тааруу юм даа, эсвэл хуучнаараа явсан нь дээр байж дээ гэж ч юм уу бодогддог үе байна уу?

– Хуучин бол багш нэг хичээл заадаг. Дараа нь шалгалт аваад л дүнгээ тавьчихдаг. Хичээлийн явц, хөтөлбөр, хуваарь гээд бүх л зүйл их баригдмал, чөлөөтэй биш байсан. Энэ нь ганц хүүхдүүдэд ч биш багш бидэнд ч үр өгөөж муутай байсан. Одоо бол яг эсрэгээрээ. Онц сурдаг хэдийгээ л улам тордоод явах биш хүүхэд бүр дээр тодорхой ахиц гаргахын тулд ажиллаж байна. Тэгэхээр бүх зүйлээрээ хуучнаасаа урагшилсан бодлого болсон гэж бодож байна.

– Тэгэхээр яг галын шугаман дээр ажиллаж байгаа багш хүний хувьд хүүхэд бүрийг хөгжүүлэх боломжтой гэдэгт бүрэн итгэлтэй байгаа юм байна. Тийм үү?

– Багш, сургууль бүр өөрт нь олгосон эрхийн дагуу сургалтын төлөвлөгөө, арга барилаа илүү сайжруулаад, сэтгэл гаргаад ажиллавал хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэх бүрэн боломжтой.

– Энэ жилээс бага ангийн хүүхдүүдэд A,B,C,D,F дүн тавихгүй. Үгэн үнэлгээгээр үнэлдэг болж байгаа. Энэ нь танд ямар санагдаж байна вэ?

– Үнэлгээний хувьд боломжийн гэж санагдаж байгаа. Бид хуучин хүүхэд хийх ёстой юмныхаа 50 хувийг хийчихээд байхад энэ бол муу гээд шууд л “F” гэж үнэлдэг байсан. Харин энэ шинэ үнэлгээ бол тухайн хүүхэд нэг хувийн амжилт гаргасан ч түүнийг нь олж харж, урамшуулж, дэмжих цаашлаад багш хүүхдээ зөв тодорхойлж оношлох, түүнээсээ улбаалаад тухайн хүүхэддээ аль талаар нь дэмжлэг үзүүлэх вэ гэдэг нь маш нарийн тодорхой болгож өгч байгаагаараа онцлогтой.

– Бас багшийн ажлыг үнэлэх дүгнэх журмыг шинэчилж батлаад мөрдүүлж байгаа. Хүүхдээ сайн хөгжүүлж чадаж байгаа багш л сайн цалин авдаг болгож байгаа гэж яамны зүгээс мэдээлээд байгаа. Яг үнэхээр хүүхдийн ахицаар үнэлдэг болсон юм уу?

– Цэвэр хүүхэд рүү чиглэсэн журам болсон байна билээ. Эцэг эхийн оролцоо, хүүхдийн эрүүл мэнд гэх мэтчилэн багшийн анхаарч болох тал бүрийг дүгнэхээр болсон. Хамгийн гол нь эцсийн дүндээ хүүхэд тэр бүх талаараа хөгжиж, тодорхой хэмжээнд ахиц гарсан байх ёстой. Түүн дээр нь л тулгуурлаж дүгнэж, үнэлнэ. Хэрвээ би ангийнхаа хүүхдүүдийг энэ мэтчилэн ахиулаад явбал, ур чадварын урамшуулал гэх мэт цалин дээрээ нэмэгдэл авч эхэлнэ. Хуучин бол багш юу хийснээ өөрөө дээшээ тайлагнаад, тэр тайланг харж байгаад л дүгнэлт хийж цалин өгдөг байлаа шүү дээ.

– Тэгвэл багшийн ажил өмнөхийгөө бодвол илүү эрх чөлөөтэй, сонирхолтой, шударга үнэлгээтэй, илүү хөнгөрсөн гэж ойлгож болох нь ээ?

– Хөнгөрсөн гэдэг дээр бага зэрэг санал нийлэхгүй байна. Багш хүүхдийг хөнгөхөөн хөгжүүлчихнэ гэж байхгүй шүү дээ. Багшийн ажил оюуны болоод биеийн асар их хөдөлмөр шаарддаг. Харин тайлан конспект гаргахад биш цэвэр хүүхдээ хөгжүүлэхэд цагаа зарцуулдаг болгоно гэж Л.Гантөмөр сайд хэлсэндээ хүрсэн. Ер нь энэ шинэчлэлийн хөтөлбөрт багш нарын сэтгэгдэл их өндөр байгаа гэж бодож байна. Манай сургуулийн багш нар лав их дэмжиж ажиллаж байгаа.