“Дэлхийн шилдэг баритон хоолойтой залуу” Монгол Улсын гавьяат жүжигчин Э.Амартүвшин арванхоёрдугаар сарын 6-нд ОХУ-ын Санкт-Петербург хотын Д.Д.Шостаковичийн нэрэмжит филармонийн бага танхимд тоглолтоо хийлээ. Тоглолт хоёр хэсгээс бүрдлээ.

Тоглолтод “Трубадур”, “Риголетта”, “Евгений Онегин”, “Аида” зэрэг операгийн Леонора, Риголетта, Айдагийн зэрэг ариг Э.Амартүвшин, харин дуэтийг Москвагийн “Новоя Опера” театрын олон улсын тэмцээний шагналт дуучин Марина Нерабееватай хамтран дууллаа. Ялангуяа тоглолтын хоёр дахь хэсэгт түүний дуулсан Рахманиновын ая “О, долго буду я …”, Чайковскийгийн ая “Слеза дрожит”, “Кабыла знала я, кабы ведала” дуунууд Оросын үзэгчдийн сэтгэлийг ихэд хөндсөн билээ. Түүнтэй ярилцлаа.

-Оросын эртний нийслэл Санкт-Петербург хотноо сайхан концерт тоглосон танд баяр хүргэе. Тоглолтын дараа сэтгэгдэл ямар байна даа?

-Маш сайхан байна. Монголоос өндөр сэтгэл өвөртөлж гарсан. Зорилго маань бүтэж хоёр тоглолт амжилттай боллоо. Москвад эхний тоглолтоо хийсэн. Дэлхийд акустикаараа тэргүүлдэг, алдартай энэ концертын танхимд авьяас чадвар, мэдлэг, ур ухаанаа сорилоо. Дуучнаас бас мэдрэмж, хяналт эл бүхнийг шаарддаг гайхамшигтай танхим байна. Жинхэнэ нөгөө дэлхийн одод тооцогддог хүмүүс чинь энд л дуулж, хүч чадлаа сорьж, дуучин болсныхоо ид хавыг үздэг юм байна. Ийм сайхан газар уригдаж Оросын ард түмэн болон энд ажиллаж амьдарч, сурч байгаа Монголынхоо үзэгчдийн сэтгэл зүрхэнд хүрсэн сайхан тоглолт хийсэндээ баяртай байна.

-Манай уншигчдад танхимын акустикийн талаар товчхон мэдээлэл өгнө үү?

-Танхимын хамгийн гол үзүүлэлт нь акустик байдаг. Хүний чихэнд хүрч байгаа дуу авиа маш хурдацтай, цэврээрээ, ямар нэгэн гадны нөлөөгүй хэр зэрэг хүчтэй очиж байгаагаар танхимын акустикийг тодорхойлдог. Энэ нь маш сайн сонсогддог гэсэн үг шүү дээ. Тийм хэтэрхий “аймаар” акустиктай танхимд зарим дуулж сураагүй эсвэл урьд нь тэр танхимд дуулж байгаагүй, жишээлбэл над шиг дуучид дуугаа хэтэрхий нам юм уу, эсвэл хэт чанга дуулдаг.

Тиймээс энэ танхимд орж ирээд өөрийгөө сонсож байж чанга сулын хэмжээгээ тааруулахгүй бол “хамаг юм” сарниад алга болчихдог. Тэрнээс үүдэж хөгжмөө сонсохгүй хөнгөсөх ч юм уу буурах ч юм уу янз бүрийн бэрхшээл гарч ирдэг. Тийм учраас дуучдаас нарийн мэдрэмж, өндөр ур чадварыг шаарддаг.

-Та чухам яагаад Орос орныг тэр тусмаа Москва, Санкт-Петербург хотыг зорих болсон бэ?

-Олон шалтгаан бий. Нэгдүгээрт, миний менежер орос хүн байдаг. Сергей Молчанов гэдэг. “Smolart” агентлагийн захирал. Орос хүн учраас нутагтаа тоглолтыг зохион байгуулахад арай хялбар, дөт. Дээрээс нь Орос орон өөрөө сонгодог урлагийн гол цөм.

Хоёрдугаарт, миний анх оролцсон олон улсын, дэлхийн чанартай уралдаан бол Чайковскийн нэрэмжит дуурийн дуу дуулаачдын олон улсын уралдаан байсан. Чайковскийн нэрэмжит уралдааныг Санкт-Петербургт зохиогдож байхад нь би ирж хоёрдугаар байрын, бас үзэгчдийн таашаал хүртсэн гэсэн хоёр шагнал авч байлаа. Тэр ч утгаараа Петербургийн үзэгчид тодорхой хэмжээнд намайг мэддэг, сонссон хүмүүс байх. Тэр үзэгчид маань өнөөдөр их сайхан сэтгэл гаргаж ирлээ.

-Оросын дуурийн дуулаачидтай хамтын ажиллагааны талаар хэр холбоотой байдаг вэ?

-Холбоо гэх юм байхгүй. Таньдаг мэддэг, үе тэнгийн дэлхийд гарч ирж байгаа найз нөхөд сайн дуучид бий. Яг одоохондоо хамтраад ажилласан юм алга.

-Дэлхийд данстай болсон олон улсын дуурийн дуучдад томоохон орны алдартай театруудаас хамтран ажиллах санал тавьдаг. Танд иймэрхүү саналууд ирж байна уу?

-Ирж байна, ирж байна. Саяхан би Сингапурын театрт тэдний симфони найрал хөгжимтэй, Оросын гурав, Солонгосын нэг дуучинтай “Риголетта” дуурийн хоёр, гуравдугаар актыг бүтэн дуулсан. Удахгүй хоёрдугаар сард Америкт Пан Азийн фестивальд явах гэж байна. Дөрөвдүгээр сард “Богема” дуурийн Марчеллод есөн удаа тоглох гэрээ байгуулахаар яригдаж байна. Одоохондоо ийм ажлууд л байна даа.

-Олон улсын театруудад дуулж байхад аль орны театр, үзэгчид таны сэтгэлд мартагдахгүй дурсамж үлдээж чадсан бэ?

-Ер нь бүх л газар сайхан даа. Оросоос эхлээд Европын бүх орнуудад театр, урлаг, сонгодог хөгжим гэдэг агуу хөгжсөн. Ялангуяа Франц орон бол жинхэнэ уран барилгын цогц бүтээл, театрын гоо үзэмжийг харуулсан жинхэнэ тансаг театруудтай даа. Италид ч мөн адил. Орос бас л мөн ч сайхан байна даа. Европын орнуудаар явж байхад үзэгчид бүгд л халуун дотно хүлээж авдаг. Тэр тусмаа Оросын үзэгчид бол ялангуяа оросын бүтээлүүдийг дуулахад маш өндөр сэтгэгдэлтэй хүлээж авдаг. Жишээлбэл өнөөдөр, ялангуяа сүүлийн хоёр бүтээл дээр үзэгчдийн танхимд зарим хүн уйлж байхыг хараад сэтгэл их хөдөллөө. Тэгэхээр оросууд бусдаас арай л илүү хүлээж авдаг юм шүү.

-Олны танил болсон нь таны амьдрал, уран бүтээлд өөрчлөлт үзүүлэв үү?

– Нэг их айхтар өөрчлөлт гараагүй. Бид чинь ер нь маш зав чөлөөгүй ажилладаг. Телевиз радиогоор байнга гарч, ярилцлага өгөөд явах зав байхгүй. Дуурийн театртаа дууриа дуулдаг, гадны тайзуудаар явдаг. Тийм болохоор байдаг л хэв маягаараа л амьдарч байна даа. Уран бүтээлийг дэмжих, ивээн тэтгэх тал дээр ч нэг их айхтар өөрчлөлт гараагүй дээ. Хүн болгоны хүндлэлийг хүлээж итгэл найдварыг дааж явна гэдэг л сайхан даа. Тэр утгаараа л жаахан өөрчлөгдсөн байх.

-“Дуурийн дуугаар амжилтад хүрнэ гэдэг бол их удаан хугацаа, тэвчээр шаарддаг. Тийм болохоор олонх дуучин хурдан хугацаанд олны танил болж, ашигтай ажиллах боломж өндөр байдгаар нь дуурийн дуунаас бусад чиглэл рүү орцгоодог” гэж Оросын нэгэн алдартай дуурийн дуучин ярилцлагадаа өгүүлснийг би уншиж байлаа. Энэ талаар таны бодол ямар байдаг вэ?

-Тэр үнэн. Хамгийн хэцүү, хамгийн ховор заяадаг мэргэжил. Тэр болгон дуурийн гоцлол дуучин болоод байдаггүй шүү дээ. Гоцлол дуучин болсон хойноо манлайлагч, олон нийтэд танигдсан дуучин болно гэдэг бол маш ховор тохиолдол. Дээрээс нь асар их авьяас, ухаан мэдлэг заяасан байх ёстой. Түүнийг нарийн мэдрэмжээр олж авч цааш нь хөгжүүлэх нь чухал.

Хамгийн гол нь хөдөлмөр шүү дээ. Дуурийн дуучин хүн гэдэг өндөрлөгт маш удаан хүрдэг. Ийм өндөрлөгт удаан хүрэхдээ харин ч том далайцтай, даацтай хүрдэг. Эргээд хэзээ ч бөхөж алга болдоггүй. Тэр хүн “баатар” болсон тэр чигээрээ л мөнхөрдөг. Тэр хүн агуу дуучин байсан, агуу хүн байсан гэдгээрээ л үлдэнэ.

-Одоо таныг дэлхийн хэмжээний дуурийн алдартай дуучдын нэг гэж хэлж болох уу?

-Үгүй, үгүй. Тийм болтол нэлээд хугацаа байна даа.

-Дуурь бүжгийн эрдмийн театрын зүгээс таныг хэр анхаарч дэмжиж байна вэ?

-Дэмжинэ. Би чинь орон тооных нь ажилчин. Энэ улаан театр чинь л биднийг тэжээж байгаа ганц байгууллага шүү дээ. Бид байнга тэндээ ажиллаж, дуулж, дасгал сургуулиа хийж байж форумтай байна.

-Амжилт бүтээлээр дүүрэн явж байгаа залуу хүний хувьд залуустаа хандаж юу хэлэхийг хүсч байна?

-Нэг л зорьсоноо тууштай л байх хэрэгтэй. Гэхдээ бүтэхгүй юмны хойноос насаараа дагаад хэрэг байхгүй. Хүн болгонд ямарваа нэгэн чаддаг юм, нэг авьяас байж л байгаа. Тийм учраас тэрийгээ маш мэдрэмжтэй олж авах хэрэгтэй. Тэгээд тэрнийхээ үзүүрээс нэг атгаад авсан бол хойноос нь хөдөлмөрлөж, зүрх сэтгэл, цаг хором алдахгүй зарцуулж зүтгэвэл ямар ч л байсан тодорхой амжилтад хүрнэ.

-Ярилцлага өгсөн танд баярлалаа. Уран бүтээлийн тань ажилд амжилт хүсье.

-Баярлалаа.