Генийн
инженерчлэл гэж юу вэ?
Генийн
инженерчлэл бол генетикийн болон биохимийн аргуудыг ашиглан генvvдийн
байгаль дээр угаасаа огт байдаггvй шинэ нэгдлvvдийг тодорхой зорилгоор гарган авахтай
холбоотой молекулын биологийн шинжлэх ухааны нэг чиглэл юм.
ГЄАБ
буюу трансген таримал гэж юу вэ?
Энэ
бол гербицидууд ба пестицидvvдэд тэсвэртэй болгох, хортон шавьжуудыг эсэргvvцэх
чадварыг нь дээшлvvлэх, ургацыг нэмэгдvvлэх
гэсэн одоо нэгэнт эргэлзээтэй болох нь тодорхой болсон зорилгуудыг анх тавьж
дотоод генийн бvтцэд нь огт єєр биологийн тєрєл зvйлийн
генvvд
/заавал єєр ургамлын тєрєл зvйл байх албагvй, бактерууд, вирусууд,шавьж хорхойнууд эсвэл
хэвлээр явагчид, загаснууд тэрбайтугай хvний ген хvртэл донор нь болдог байна/ оруулж суулгасан
“эрлийз” ургамлууд юм.
Ийм
ургамлуудын тvvхий
эдээр vйлдвэрлэсэн
хvнсний
бvтээгдэхvvнvvдийг
ГЄАБ буюу трансгентэй хvнс гэдэг . Жишээлбэл, трансген тємсєнд
колорадийн цох хорхойг алж устгадаг аалзнаас генийг нь авч суулгасан ба мєн хvйтэнд
тэсвэртэй улаан лоолийг гаргаж авахдаа генийн бvтцэд нь Хойд Америкийн далайн камбала загасны
генийг шилжvvлэн
суулгасан байна. Ган гачигт тэсвэртэй гэх улаан буудайн сортыг гаргаж авахын
тулд тvvнд
хилэнц хорхойн генийг ашигласан байна.
Хэн,
хэзээ генийн єєрчлєлтэй амьд биетуудыг анх гаргаж авсан бэ?
Хамгийн анхны генийн єєрчлєлтэй хvнсний
ургамлуудыг АНУ-ын “Монсанто” корпораци гаргаж ирсэн байна. Анхны трансген
арвайг 1988 онд суулгасан бєгєєд 1993 оноос анх генийн єєрчлєлттэй хvнсний
бvтээгдэхvvнvvд
худалдаанд гарч эхэлсэн юм.
Генийн
єєрчлєлттэй амьд биетvvд/ГЄАБ/ хvний эрvvл мэндэд юугаараа аюултай вэ?
Хvний
идсэн хоол хvнс хоол боловсруулах замд орсноор ферментvvдийн vйлчлэлд орж эцэст
нь амин хvчлvvд ба генvvд болж задардаг байна. Аминхvчлvvд
нь хvний
бие организмд хvч чадал єгєхєд харин генvvд
нь бие организмыг нєхєн бvтээхэд оролцдог. Энэ vйл
явц нь ходоод шулуун гэдэсний хананд эдгээр генvvд шимэгдэж орохоос эхлэнэ. Тэгвэл одоо аалзны
ген таны ходоод гэдэсний хананд шимэгдэж байрласан гээд тєсєєлєєрэй. Энэ урьд
ємнє хэзээ ч “таарч” байгаагvй генvvдийг хvний ходоод “таньж боловсруулж чадахгvй”
учир дотор гаж хєгжил /мутаци/ эхэлдэг ба vvний эцэст хvмvvс бид нар бие организм дотор маань ямар харь
генvvд
байрлах болсонг мэдэх аргагvй юм.
Том
корпорациудаас хараат бус, бие даасан олон эрдэмтэн судлаачид ГЄАБ нь аюултай
харшлууд шинээр vvсэх, хvнсний хvнд хордлогууд, ємєн vvгийн нэг гол шалтгаан
болоод зогсохгvй хvний vр хєврєлийн болон бие эрхтний гаж хєгжил /мутаци/ vvсэх
шалтгаан, эрсдлийг нэмэгдvvлж байна гэж тvгшvvрийн харанга дэлдэж байгаа бєгєєд
мєн хvний организмыг антибиотикуудад мэдрэмжгvй болох явдлыг ихэсгэж байна гэж
vзэж байгаа ажээ.