Ниргэсэн хойно нь хашгирахаа боль

Хуучирсан мэдээ: 2013.09.02-нд нийтлэгдсэн

Ниргэсэн хойно нь хашгирахаа боль

Наймдугаар сар ерөнхийдөө галын түгшүүрээр дүүрэн өнгөрлөө. Хэдхэн хоногийн өмнө “Нарантуул”-ын хүнсний зах үнс нурам болтлоо шатсан. Тэгвэл өнгөрсөн бямба гаригт “Сандэй” худалдааны төв галд өртөж,  золоор түрээслэгчид  нь эд хөрөнгө, амь насаараа хохирсонгүй үлдлээ. Гэхдээ энэ бүхэн монголчуудад тулгарч буй олон асуултын хариулт болж чадсан болов уу. Дээрх явдлуудаас  харахад “Нарантуул”  болон “Сандэй”  худалдааны төвүүд үйл ажил­лагаа явуулах зөвшөөрөлгүй байсан гэх. Байгуулагдаад олон жил болсон томоохон зах дэлгүүрүүд үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөө­рөл­гүй байсан юм бол өнгөрсөн хугацаанд  Монголын төр засаг яагаад нүдэн балай, чихэн дүлий явав аа.  Энэ бүхэн мөнгөтэй, эрх мэдэлтэй хүмүүс Монголын хуулийг хэрэгжүүлдэггүйн тод жишээ болж байна. Хуулийг бүгдээрээ эрх тэгш хэрэгжүүлэх ёстой. Энэ утгаараа  зөвшөөрөлгүй үйл ажиллагаа явуулсан, олон хүнийг эд хөрөнгөөр нь хохироосон Ш.Сайхансамбуу, Б.Бат-Өлзий нарт хариуцлага хүлээлгэх нь шударга ёсонд тооцогдох биз ээ. Нөгөө талаас мөнгөтэй, эрх мэдэлтэй хүмүүст  үйлчилдэг хэсэг бүлэг нөхдүүд  төрд шургалсан нь гал гарах, хэн нэгэн амиа алдах, иргэд эд хөрөнгөөрөө хохирох нөхцөлийг бүрдүүлж байгаа юм. Тиймээс хуулийг гууль болгож, эрх мэдэл, өнгө мөнгөнд үйлчилдэг мэргэжлийн хяналтынхныг шалгаж, буруу­тан этгээдэд хариуцлага хү­лээл­­­гэх нь цааш, цаашдаа ийм асуу­­­дал гаргахгүй байхад нааштайгаар нөлөөлөх биз. 

Үйл ажиллагаа явуулах зөв­шөө­рөлгүй байгууллагуудын үүдийг хаах эрх зөвхөн мэргэжлийн хянал­тынханд байдаг.  Харамсалтай нь “нүгэл”-ийн өмнө нүдээ аниад өнгөрсөн  мэргэжлийн хяналтын байцаагч нарын ёс суртахуунгүй, ажилдаа хайнга хандсан үйлдлээс нь болж өнгөрсөн жилийн өдийд бетон зуурмаг шахагч нурсны улмаас 12-хон настай охин амиа алдсан бол,  үйл  ажиллагаа явуулах зөвшөөрөлгүй барилга дээрээс төмөр унаж  25-тай залуу хорвоогоос буцсан.  Энэ хэрэгт зөвхөн жолоочийг ч юм уу, барилгачинг шийтгэхээсээ илүү зүй нь нүднийх нь өмнө зөвшөөрөлгүй барилга баригдсаар буйг хараагүй юм шиг өнгөрөөсөн   мэргэжлийн хяналтын байцаагчид,  мөнгөөр хуулийг худалдан авдаг компанийн эзэдтэй хариуцлага тооцох ёстой байлаа.  Учир нь бусдын амиа алдах шалтгаан, нөхцөлийг бүрдүүлсний хариуцлагыг тооцох­гүйгээр асууд­лыг уг үндэсээр нь шийдвэрлэх боломж­гүй. Аливаа хорт ургамлыг үндсээр нь суга татахгүй л бол ургаж, цэцэглэсээр байх нь тодорхой шүү дээ. Тиймээс бусдын амиа алдах, эд хөрөнгөөрөө хохироход хүргэсэн алдааныхаа төлөө ажлын сануулга өгсөн, авсан төдийхнөөр асуудлыг шийдвэрлээд өнгөр­вөл нийгэм улам л ялзрах нь мэдээж.

Монголд хууль бус үйл ажил­лагаа өнгөрсөн жилүүдэд цэцэглэж, заримынх нь бохирын сав дүүрээд эхнээсээ ийнхүү сад тавьж байна. Гал юунаас болж гарав, шалтгаан нь юу байв гэдгийг олж тогтоох нь чухал ч гэлээ бие биенээ хар­даж сэрдэхээс илүү хуулийг хэрэг­­­жүүлдэг  болохыг цаг хугацаа нөхцөл байдал биднээс шаардаж байна. Хуулийг хэрэгжүүлэх нөхцөлийг нь бүрдүүлж, хариуцлагын системийг чангаруулахгүй бол “зөвшөөрөлгүй байжээ” гэдэг хоёрхон үгээр асуудлыг тайлбарлаад, хэн нэгэн албан тушаалтныг хамгаалаад өнгөрөх ёсгүй юм.  Өөрөөр хэлбэл, үйл ажиллагаа нь  зөвшөөрөлгүй, галын аюулгүй байдлаа хангаагүйн төлөө нэг нь, хангахыг нь хатуу шаардаагүйн төлөө нөгөө нь хуулийн дагуу тохирсон шийтгэлийг хүлээлгэх ёстой.

Түүнээс ниргэсэн хойно нь хашгирах нь тийм ч сонин биш. Хамгийн гол нь  Монголын нийгэмд амь бөхтэй оршсоор байгаа  хуулийг мөнгөөр худалдаж авдаг гэсэн ойлголтыг устгах цаг болжээ. Эрүүл хөрсийг идсээр байгаа энэхүү хорт ургамлыг үндэсээр нь ховх татахгүйгээр нийгэм хэзээ ч цэвэршихгүй нь тодорхой.

Ж.НЯМСҮРЭН

Эх сурвалж: "NEWS WEEK" сонин №027

NewsMN Гар утасны хувилбар Татах
NEWS.mn

Мэдээллийн эх сурвалж