Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны яамнаас энэ оны хичээлийн жилд Засгийн газар хоорондын гэрээ, хэлэлцээрийн дагуу болон гадаадын их, дээд сургууль, коллежид суралцуулах ажлыг зохион байгуулан ажиллаж байна. Тухайлбал, өнгөрсөн 12 дугаар сард Чех, хоёрдугаар сард Энэтхэг, гуравдугаар сард Хятад, Польш, Украин, Румын, Хорват, Болгар зэрэг улсад тэтгэлэгт хөтөлбөрт хамрагдах шалгалтын эцсийн дүн гараад байгаа гэнэ. Харин өнөөдрөөс эхлэн ОХУ-д тэтгэлэгт хөтөлбөрт хамрагдах шалгалтын бүртгэл зарлаж байгаа аж. БСШУЯ-ны Мэргэжлийн боловсролын газрын мэргэжилтэн Ц.Шинэбаяраас тэтгэлэгт хөтөлбөрийн бүртгэл, шалгалтын явцын талаар тодрууллаа.

-Энэ хичээлийн жилийн Зас­гийн газар хоорондын тэтгэлэгт хөтөлбөрийн шалгалтууд явагдаж байна. Шалгалтын явц одоогоор ямар байгаа вэ?
-Ерөнхийдөө энэ хичээлийн жилд Чех, Энэтхэг, Хятад, Польш, Украин, Румын, Хорват, Болгар улсад суралцагчдыг шалгаруулсан. Яг одоогоор  БНХАУ-ын Өвөрмонголын Өөртөө засах оронд тэтгэлгээр суралцах оюутнуудыг бүртгэх ажил дуусч байна. Энэ амралтын өдрүүдэд БНХАУ-ын Элчин сайдын яам шалгалт авна. Харин өнөөдрөөс ОХУ-ын тэтгэлэгт хөтөлбөрт 300 оюутан элсүүлэх шалгалтын бүртгэл зарлаж байгаа. Япон, Өмнөд Солонгос, Хятад, Чех улсад суралцах хүмүүсийн шалгалтыг Элчин сайдын яам нь бие даан зохион байгуулж байна. Бусад оронд суралцах хүмүүсийн сонгон шалгаруулалтыг манай яам тухайн орноос манай оронд суугаа Элчин сайдын яамтай хамтран зохион байгуулдаг.
-Шалгалтын комиссыг хаанаас яаж бүрдүүлдэг вэ?
-Шалгаруулалтыг сургалт, эр­дэм шинжилгээний байгууллагын төлөөллөөс бүрдсэн комисс ярилцлага авах, реферат хамгаалуулах хэл­бэрээр зохион байгуулна. Шалгалтын агуулга нь бакалаврын төвшинд шал­гуулагчийн мэргэжлийн ерөнхий мэд­лэгийн шалгалт, хэлний ур чад­варт үнэлгээ өгнө. Харин магистр, докторын төвшинд мэргэжлийн ерөн­хий мэдлэгээс гадна судалгааны ажил, нийтлүүлсэн бү­тээл, судалгааны ажлын онолын болон практикийн ач холбогдол, суралцаж ирээд хийх ажлын талаар үнэлгээ өгдөг. Шалгуулагчийн оноог мэр­гэжлийн чиглэл тус бүрээр хамгийн өндөр оноо авсан шалгуулагчийг хяналтын тоонд багтаан шалгаруулна.
-Энэ хичээлийн жилд хичнээн оюутан тэтгэлэгт хөтөлбөрөөр гадаад орнуудад суралцах вэ?
-2010-2011 оны хичээлийн жилд ОХУ-д 232, БНХАУ-д 253 /үүнээс 180 нь ӨМӨЗО-д/, Японд 65, Туркт 64, Энэтхэгт 30, Польшид 19, Вьетнамд 18, Өмнөд Солонгост 17, Чехэд 11, Лаост найм, Унгарт тав, Казакстанд дөрөв, Украинд гурав, Болгар, Кубад тус бүр хоёр хүнийг хоёр улсын Засгийн газар болон яамд хоорондын гэрээ, хэлэлцээрийн дагуу сургалтад хамруулахаар шалгаруулсан. Нийт 733 хүний 541 нь бакалавр, 192 нь магистр, докторын төвшинд суралцах юм.
-Тэтгэлэгт хөтөлбөрийн шал­галт өгөхийн тулд оюутан ямар шалгуур үзүүлэлтийг хангасан байх ёстой вэ?
-БСШУ-ы сайдын баталсан журмын дагуу магадлан итгэмжлэгд­сэн их, дээд сургуульд суралцдаг байх, сурлагын голч оноо 3.0 ба түүнээс дээш байгаа тохиолдолд өөрийн эзэмшиж буй мэргэжлээр тэтгэлэгт хөтөлбөрийн шалгалтад хамрагдах эрхтэй. Гэхдээ сургуульд бүрд тодорхой квот гаргаж өгч байгаа. Өөрөөр хэлбэл, тухайн сургуулиудын суралцагчдын тоонд харьцуулан гаргасан. Тухайлбал, эдийн засгийн чиглэлээр Хүмүүнлэгийн их сургуулиас гурван хүүхэд бүртгэнэ гэх мэтээр бүртгэл бүрд тодорхой хязгаар тогтоосон.
-Тэтгэлэгт хөтөлбөрт хамрагдах эрхээ авлаа гэхэд сургалтын төлбөрөөс гадна өөр хөнгөлөлт урамшуулал эдлэх үү?
-Суралцуулах тухай эцсийн шийд­­вэр хү­лээн авсан суралцагч нь сургуульдаа үнэ төлбөргүй сурал­цахаас гадна тухайн улсын Засгийн газраас амьжиргааны тэтгэлэг авах эрхтэй.
-ОХУ болон бусад оронд хэл­ний бэлтгэлд суралцаж байгаа оюутнууд тэтгэлэгт хөтөлбөрт хамрагдаж болох уу?
-Болно. ОХУ болон бусад оронд хэлний бэлтгэлд суралцаж байгаа, төгссөн оюутнууд, мөн орос хэлний гүнзгийрүүлсэн Улсын тэргүүний нэгдүгээр  сургууль, Плехановын нэ­рэм­­жит гуравдугаар сургуулийг төг­сөгчид бакалаврын шатны мэргэжил эзэмшихээр тэтгэлэгт хөтөлбөрт хам­рагдахдаа тухайн орнуудаас тодорхой нэмэлт шалгуур нөхцөлийг шалгалтын явцад авдаг. Тухайн сургуулийнх нь хүсэлтээр.

Д.ДОЛГОР