Хятадууд Монголын алтны салбарт хөрөнгө оруулахаа мэдэгдээд байна. Тус улсын “Синьхуа” агентлагаас энэхүү мэдээг цацсанаас үзвэл энэ мэдээлэл оргүй хоосноос ниссэн “мессеж” биш бололтой. Хаанахын ямар ордыг хятадуудад эрх баригчид бэлэглэхээр болчихов оо гэсэн хартай бодол ч монголчуудыг тойрсонгүй.  Хятадын алтны салбартаа “акул”  болох “China Gold International” /CGI/ компани хөрш орнуудынхаа зах зээлд хөрөнгө оруулалт хийхээр шийдсэнээ “Синьхуа”-гаар дамжуулжээ. Тус улсын дотоо­дын зах зээлд алтны эрэлт хэрэгцээ өдрөөс өдөрт өсөн нэмэгдэж, энэхүү хэрэгцээг дагаад шар металлын үнэ хөөрөгдөх болсон нь Хятад гүрэн хөрш орнуудаас алт олборлох хүсэл шуналыг нь өдөөх шалтгаан нь болжээ. Улсынхаа дотоодын зах зээл дэх эрэлт хэрэгцээг дагаад үүсэх нийлүүлэлтийг хангахын тулд ОХУ болон Монголын алтны ордуудад 2,5 тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийхээр ярилцсан гэсэн мэдээлэл байгаа. Тиймээс хятадууд хэзээ хэнтэй энэ тухайгаа ярилцав гэсэн сониучхан асуултыг эрхгүй төрүүлээд байна. Эрхбаригчидтай юу эсвэл алтныхантай ярилцав уу гэдэг нь өдгөө тодорхойгүй.

Ойн болон усны сав газарт үйл ажиллагаа явуулж буй алтны жижиг компаниудыг хуулийн дагуу цэгцлэх бодлогыг  хэрэгжүүлэхээ Засгийн газраас өнгөрсөн онд мэдэгдсэн. 2009 онд УИХ-аас баталсан Гол мөрний урсац бүрэлдэх эх, усны сан бүхий газрын хамгаалалтын бүс, ойн сан бүхий газарт ашигт малтмал хайх, ашиглахыг хориглох тухай хуулийн дагуу 1700 гаруй аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг зогсооход хүрээд байгаа. Хэл халтирам хэтэрхий урт нэртэй энэхүү хуулийн дагуу тусгай зөвшөөрлөө хураалгахад хүрээд байгаа алтны компаниуд нэгдэж “Уул уурхайгаа аваръя” хөдөлгөөнийг байгуулж, УИХ-д санал хүргүүлсэн. Уурхайнхнаас гаргасан сана­лыг УИХ-ын хаврын чуулганаар хэлэлцэж, нааш­тайгаар шийдвэрлэх байх гэсэн горьдлогыг ч тэд тавьж байгаа юм.

Нөхөн сэргээлт хийдэг­гүй гэсэн шалтгаанаар ӨМӨЗО-ны нүүрсний уур­хай­нууд үүд хаалгаа бариу­лахад хүрээд бай­гаа бол Монголын алт­ны компаниудад ч ийм арга хэмжээ учирч бол­зошгүй байна. Учир нь  Улсын мэргэжлийн хянал­тын ерөнхий газраас жил бүр хийдэг нөхөн сэргээлтийн талаарх шал­галтад алтныхан байнга хангалтгүй үнэлгээ ав­даг. Эдийн засгийн өгөөж багатай, эрсдэл ихтэй, сөрөг үр дагавар олонтой алтны олон жижиг ордуудыг цэгцлэх хэрэгтэйг байгаль хамгааллын салбарынхан сануулж, уул уурхайнхан лицензээ алдахгүйн тулд уриа лоо­зон болцгоож, УИХ-ынхан баталсан хуулиа эргэн харахад хүрч буй Монголын нөхцөл байдлыг хятадууд овжин ашиглахаар шийдсэн байж  ч болох юм. Харин Эрдэс баялаг, эрчим хүчний яам болон Ашигт малтмалын газрын зүгээс алтны салбарт хятадуудтай хөрөнгө оруулалтын гэрээ хэлэлцээр хийж буй, хийхээр зэхэж байгаа   гэх яриа байхгүй хэмээн байр сууриа илэрхийлж байна.  Урт нэртэй, ужиг ихтэй хуулиас болж алтныхныг хэрхэн ший­дэхээ мэдэхгүй  гацчихаад байгаа Засгийн газар хятадуудтай алт олборлоход түншлэхээр  гэрээ хэлэлцээр хийсэн тохиолдолд өөрсдийгөө  том асуудалд унагах нь тодорхой гэдгийг салбарынхны зүгээс сануулж буй. Одоогоор үйл ажиллагаа явуулж буй алтны ордуудын тусгай зөвшөөрлийн олонх нь хувийнхны мэдэлд байгаа.

Монголын Засгийн газар хийгээд, алтны салбарынхан ам хэлээ үл ойлголцох болсон нөхцөл байдлын үеэр өмнөд хөршийн зүгээс Монголоос алт олборлох мессежийг яагаад нисгэх болов гэсэн асуулт хариултгүй үлдэж байна.

Монгол Улсын засгийн газрын зүгээс хята­дуудтай иймэрхүү яриа хэлэлцээр өрнүүлээгүй гэж байгаа. Тэгвэл тэд алтны ордын лизенз эзэмшиж буй Монголын компаниудтай яриа хэлэлцээр өрнүүлсэн байх магадлал өндөр байна.  Үүнийг алтныхан ч  өөрсдөө үгүйсгэхгүй байна. Алтны компаниуд тусгай зөвшөөрлөө бусдад худалдах, наймаалцах асуудалд харьцангуй их орооцолддог гэгддэг. Хуулийн дарамтаас болж тусгай зөвшөөрлөө алдахад хүрээд байгаа алтныхан оргүй хоосон үлдсэнээс  гэх бодлын мөрөөр лицензээ хята­дуудад худалдахаар шийдсэн байхыг үгүйс­гэх аргагүй.

Алтны компаниудын асуудал хэрхэх нь цэгцрээгүй байхад Монголд хөрөнгө оруулалт хийхээ нэгэнтээ мэдэгдээд байгаа хятадууд хаанахын ордод хэзээ, хэнтэй түншлэхээр болсноо  зарлаагүй л байна. Энэ нь Монголын эрхбаригчид болоод  алтны компаниудыг түншихээр шийдсэн  их гүрний санаа байж ч  болох.