Зэгсний гахай нь Тєв Азийн цэнгэг устай Хар-Ус нуурын зэгс хулсанд амьдардаг "Улаан ном"-д орсон ховор амьтан юм. Нуурын дєрєє шvргэм євстэй газарт євєлждєг. Гахайн тааламжтай орон байр гэж нутгийнхны нэрлэдэг Ховд аймгийн Мянгад сумын Цагаанбулан , Ховд голын сав газар, Дєргєний Агваш аралд цєєн тооны гахай байдаг гэсэн судалгаа гарчээ. Дэлхийн байгаль хамгаалах сангийн Монгол дахь тєлєєлєгчийн газраас хийсэн судалгаагаар 100 гаруй зэгсний гахай байгаа аж. Сvvлийн жилvvдэд Хар-Ус нуурын усны тєвшин дундарч зарим арал, булан тохойн хулс зэгс ургахгvй болсноор гахай орогнох оромж байр хомсдох болсон нь гахайн тоо толгой цєєрєхєд нєлєєлж байгаа гэнэ. Мєн зэгсний гахайн тоо толгойг буруулахгvйн тулд нутгийн иргэдэд сургалт явуулж, таниулан сурталчлах ажлыг шат дараатай зохион байгуулж байна.