Дундад зууны үед Европт “Та шинэ он гарахаас өмнө амжиж гэртээ байгаа толио гаргаж хаяхгүй бол гэр бүлээс чинь нэг нь нас барна” гэх цуурхал таржээ. Амнаас ам дамжин, тарсан энэ цуурхалд итгэсэн олон мянган иргэд шинэ жилийн урьд өдөр нь бүх толио гаргаж хаяжээ. Гэтэл шинэ он гарсны дараа цуурхал тараагчид тодорхой болов. Үүнийг толь үйлдвэрлэгчид гаргасан аж. Мэдээж хамаг толио гаргаж хаясан хүмүүс шинээр авах нь тодорхой. Ингээд худалдан авагчид нь ханачихсан байсан толь үйлдвэрлэгчид олон зуугаар нь толио зарж баяжсан гэнэ. Цуурхал гэдэг нь цөөн хэдэн хүнд л ашигтай бөгөөд хохирогчид болох гэнэн итгэмтгий, боловсрол мэдлэг багатай, ядуу, дунд давхаргынханд хохиролтойгоор тусдаг байна. Гэтэл дундад зууны “цуурхал”-аар бизнесээ өргөтгөх арга өнөөдөр монголчуудын дунд багагүй газар аваад байна. “Нарны аймгийн гаригууд нэг шугам дээр давхцаж дэлхий сөнөнө, гурван өдөр тас харанхуй болно. Монгол гэрээ бариад тулгандаа галаа түлээд, үстэй дээлээ нөмөрч үлдсэн хүмүүс амьд гарна гэнэ шүү” гэх зөвлөгөө хөдөө орон нутгаас хот руу, хотоос орон нутаг руу, тэр ч бүү хэл Монголоос гадаадын улс орнууд руу шууржээ. “Юмыг яаж мэдэх вэ”, “Зурагтаар тэгж ярьсан юм чинь үнэн байх” гэх зэргээр ам дамжсаар.

 Үүний үр дүнд монгол гэр, шүдэнз, лааны үнэ нэмэгдэж, малаа зарах малчин олширч, энэ талаар анхааруулах гол үүргийг гүйцэтгэж буй “Орифлейм”-ын Оюунгэрэлийн “рейтинг” өссөн бололтой. Түүний өглөөний шууд нэвтрүүлгээр ярьсан “Цаг маш бага үлдсэн. Ердөө 83 хоног. Далай тэнгисийн ус 90 хэм босч ирээд хуурай газар руу асгарна. Энэ Япон, Гонконг, Сингапур алга болно. Европт л гээд байгаа юм, их хүйтэн мөсөн тив үүснэ. 80 цаг харанхуй нөмөрнө. Цахилгаан, холбоо, гар утас, тээвэр юу ч ажиллахгүй. Соронзон туйл өөрчлөгдөхөөр наадуул чинь ажиллахгүй” гэх зэргээр багагүй хугацаанд үргэлжилсэн ярианы үр дүн ч гарсан бололтой. 2000 онд БНН-аас, 2012 онд МАХН-аас УИХ-д нэр дэвшээд ялагдсан түүний үг “Орифлейм”-ын бий болгосон сүлжээгээр тарж, номных нь борлуулалт ч нэмэгдсэн гэнэ. Ядруухан хөтөлбөртэй телевиз, сенсаац олоогүй тааруухан сэтгүүлчид үүнийг нь мэдээлэл болгон дамжуулж зурагтаар гарсан бүхнийг үнэн гэж боддог хүмүүсийн ярианы сэдэв болов.

“Анх сонсоход тоомгүй, ахин дахин, таньж мэддэг, итгэж найддаг хүмүүсээс удаа дараа сонсоод ирэхээр итгэчихсэн, өөр нэгэнд ярьчихсан явсан” гэж цуурхал тараахад оролцсон нэгэн ярих аж. “Худал үг хурдан ч үнэнд гүйцэгддэг” гэж үг бий. Хэрэв энэ үнэн бол шинжлэх ухааны нотолгоо тайлбар, цаг хугацааны шалгуурт хэн худал ярьж, хэн үүнээс хожсон гэдэг нь тодорхой болно. Цуурхлын араас нэгэн зүйл хүчээ авч байгаа нь үүнд бухимдсан иргэдийн эгдүүцэл. Хэрэв дэлхийд асуудалд нүүрлэхгүй бол цуурхал тараагчид, үүнээс завшигчдын хувьд тухайн өдөр асуудал нүүрлэх учиртай. “Гаригууд нэг шугам дээр давхцах үзэгдэл цөөн хэдэн жилийн давтамжтайгаар тохиолддог ердийн үзэгдэл. Дунд сургуулийн жаахан хүүхэд ч Буд, Сугар гаригууд нарны гэрэл хаахаар том биш гэдгийг мэднэ. Худал цуурхал тарааж, нийгмийг эмх замбараагүй байдалд түлхэх нь хуулийн хариуцлагатай шүү” гэх анхааруулга цуурхлын араас нэхсээр.