Сүүлийн үеийн улс төрийн амьдралыг ойлгохгүй их л ша­на­лах боллоо. Ногоон гээд нэг нам байсан. Саяхан их хурлаа хийгээд Иргэ­ний зориг намтай нэгдчих шиг болов. Ингээд Иргэний зо­риг-Ногоон нам гэсэн шинэ нам бий боллоо гэж ойлгож явлаа. Гэтэл байхгүй болсон гэж ойлгосон Но­гоон намд Д.Басандорж, О.Бум-Ялагч гээд гадаад, до­тоод асуудал хариуцсан дарга нар гэнэт гараад ирэв. Уг нь Ногоон намын хууль ёсны дарга нар нь УИХ-ын гишүүн Д.Энхбат, Ерөнхийлөгчийн бай­галь орчин, амьдрах орчны бодлогын зөв­лөх Э.Зоригт нар байсан санаг­дах юм. Үүний дараа Монгол ардын нам /МАН/, Монгол ардын хувьсгалт нам /МАХН/ хоёрын асуудал бас л толгой эр­гүү­лээд байх юм. МАХН их хурлаа хийгээд на­мынхаа нэрийг МАН болгон өөр­чилсөн. Гэтэл МАХН гэсэн нэртэй нам бий болчихлоо. МАХН-ын дарга нь экс Ерөнхийлөгч Н.Энхбаяр. МАН-ын дарга нь Ерөнхий сайд С.Батболд юм уу даа. Тэгээд аль нам нь 90 жилийн түүхтэй юм бэ гэдэг асуудал толгой эр­гүүлж байна. Д.Сүхбаатар МАН-ыг үндэслэгч үү, МАХН-ын үндэслэгч юм уу. Д.Бо­доо агсан МАН-ын дар­га байсан уу, МАХН-ын дар­га байсан уу гээд олон асуудал байна аа. МАХН-ын төв байрны суурин дээр барьж буй “Эрх чө­лөө­ний ордон” МАН-ын өмч үү, МАХН-ынх уу ч гэж бодогдож байх шиг. Ногоон нам гэж байна уу. Хэрвээ байгаа бол О.Бум-Ялагч, Д.Басандорж хоёр Но­гоон намын дарга мөн үү, биш үү. Мөн гэж үзвэл Д.Энх­бат, Э.Зоригт нар Ногоон на­мын юу болж таарах вэ. Байгаа ч юм шиг, байхгүй ч юм шиг намууд, жинхэнэ ч юм шиг, хуурамч ч юм шиг дарга нар бидний оюун ухаанаар наадаж байна. Сүү­лийн үеийн улс төрийн амьд­ралыг бодоод байхаар “Би чинь би мөн үү, аягүй бол биш байх аа” гэсэн бодол төрөөд байх боллоо. Хэн нэгэн надад дээрх байдлыг тайлбарлахаар үнэн ч юм шиг, худлаа ч юм шиг санагдаад хэнд итгэхээ ч ойлгохоо болилоо. Хэн нэгэн гарч ирээд миний босгосон амьдралыг “Энэ бүгд чинь минийх” гэвэл би юу гэж хэлэх вэ. Хуулийн байгууллага нь дээрх асуудлыг нэг мөр шийдэж чадахгүй байгаа юм чинь миний амьдралд тохиолдож болох магадлалтай асуудлыг зохицуулна гэдэг ч худлаа байх аа даа. Би хэнд нь итгэж юуг зөв гэж ойлгох вэ.

Зохиогчийн эрх:
"Улс төрийн тойм" сонин