Тэр хохирогч, эсвэл хохирогчид хэн байв? Хууль хяналтын бай­­гуул­­­лагынх­ны хэлж буй ганц­хан тайлбар бол “Төрийн нууцад хамаарах хэрэг учраас мэдээлэл өгөх боломжгүй” гэх жижүүрийн хариулт. Төрийн нууц төрд хамаа­тай юмсанж. Үнэндээ тө­рийн гэхээсээ илүүтэй УИХ-ын эрхэм гишүүдийг эрээ цээргүй тагнаж, утсыг нь чагнасан хэрэгт АТГ-ын удирдлагуудыг татан шалгах болсон талаар анх мэдээлж байсан. Тэр дундаа УИХ-ын С.Эрдэнэ нарын хэсэг гишүүн гишүүдийг тэрээр /Энд АТГ-ын гурван удирдлага хамаарах болно/ тагнаж чагнасан гэж ойлгож, ойлгуулж байсан чинь үгүй ажээ. АТГ-ын дарга Ч.Сангарагчаа “Бид өч төчнөөн тэрбум төгрөгийн хохиролтой хэргийг шал­гаад, ил­рүүлдэг ч, энэ нь про­ку­рорын байгууллага бо­лоод шүүхийн шатанд замхарч байна. Тэр байтугай Ерөнхийлөгчийн санаачилсан Өршөөлийн хуульд төрийн өндөр дээд албан тушаалтнууд олноор хамрагдаж, хэргийн хариуцлагыг хүлээхгүйгээр мултарсан” гэж ярьж. Өндөр албан тушаалтан гэж хэнийг хэлээд байгааг лавлахад “Онцгой байдлын сайд асан С.Отгонбаяр, УИХ-ын гишүүн С.Эрдэнэ нарын хүмүүс байгаа” хэмээжээ. Тиймээс УИХ-ын гишүүн С.Эрдэнэ өөрий­гөө гүтгүүлсэн гэж үзэн шүүхэд хандав. Энэ утгаараа С.Эрдэнэ гүтгүүлсэн хохирогч болохоос бус тэрээр тагнуулж чагнуулсан биш гэдгээ “АЭ”-ээр дамжуулан хэллээ. Хэрэв тийм бол энэ хэрэг яагаад, ямар учраас улсын нууцад хамаарах гэж. Нийслэлийн Прокурорын газрын орлогч дарга Ё.Сагсай “Нууцын зэрэглэлд багтах баримт бичгийг хэлэлцэж буй уч­раас мэдээлэл өгөх боломжгүй” гэж хэлж байна. АТГ-ын дарга Ч.Сангарагчаад хоёр жил дөрвөн сар, дэд дарга Д.Сундуйсүрэн, Гүйцэтгэх алба­ны дарга Ө.Алтангадас нарт тус бүр хоёр жилийн хо­рих ял оноогоод байгааг энд авч үзье.

Ч.Сангарагчаа. Түүнийг тө­рийн нууц задруулсан хэрэгт буруутган нэг жил, хууль бусаар УИХ-ын хэд хэдэн гишүүнийг тагнаж, чагнасан хэрэгт нь нэг жилийн хорих ялыг тус тус оноосон байна. Нийтдээ 2,4 жилийн хорих ял гэсэн үг. Энэ талаар хууль, хяналтын байгууллагынхнаас тодруулбал “Гүйцэтгэх ажил­лагаа өөрөө төрийн нууцад хамаардаг” гэсэн ганцхан хариултыг хэлж буй. Тэгвэл Ч.Санга­рагчаа гүйцэтгэх ажил­­ла­гаа явуул­санаасаа болж хэ­рэгт унав уу? Ингэж бодохоор үгүй. Тагнуулчид үүрэг өгсө­ний­хөө тө­лөө хэзээ ч ял­ладаг­гүй шүү дээ. Харин ч эсрэ­гээрээ Ч.Сангарагчаа ямар ч мэ­дээлэлгүйгээр хэн нэг­нийг /УИХ-ын эрхэм гишүүний эрхэнд халдаж/ тагнаж, чагнах зөвшөөрлийг прокуророос авалгүйгээс гүйцэтгэх ажил­лагаа явуулж. Шуудхан хэлэхэд гүйцэтгэх ажиллагааны хуулийг зөрчсөн байна. Хуульд “гүйцэтгэх ажиллагаа” гэж юуг хэлээд байна вэ гэхээр тодорхой хууль, хяналтын байгууллага улс, орны эрх ашигт харшилахуйц мэдээл­лийг судалж тогтоохыг хэлээд байна. Тиймээс энэ үйлдэл улсын эрх ашигт хамаарах учраас “төрийн нууц”-д ха­маарч байна. Харин энэ хуулийг зөрчвөл төрийн нуу­цад хамаарахгүй гэж цагаан дээр хараар дурайлгачихаж. Гэтэл яагаад төрийн нууц ажиллагааны хэм хэмжүүрийг зөрчсөний төлөө эл хэргийг төрийн нууцад хамааруулаад байна вэ? Төрийн мөнгийг шамшигдуулсан гэхээр Сан­гийн яамны төлөөлөгч “Үгүй” гэсэн хариултыг албан тоотоор ирүүлсэн гэж байгаа.

Дээрх гурван эрхмээс Ч.Сангараг­чааг Эрүүгийн хуу­лийн 111, 256, 87, 133 гэсэн зүйлчлэлээр зүйлчилсэн. Өө­рөөр хэл­бэл, хүний нэр төрд халдаж санаатайгаар гүтгэх, Гүйцэтгэх ажиллагааны хуу­лийг зөрчих, төрийн нууцад хамаарах баримт бичгийг итгэмжлэн хариуцсан төлөө­лөгч задруулсан гэсэн зүйл ангиу­даар ял оноосон. Дэд дарга Д.Сундуйсүрэн, Гүйцэт­­гэх алба­ны дарга Ө.Алтангадас нарт ч мөн л эдгээр зүйл ангиар ял оноосон байх. Угтаа бол Гүйцэтгэх ажиллагааны хуулийг тэд зөрчихөж. Зөрчихдөө төрийн нууц задруулаагүйгээр барах­гүй давуу эрхээ ашиглан тагнаж, чагнаж. Харин энэ нь яагаад төрийн нууцад хамаараад байна вэ? Төрийн нууцыг задруулсан бус, хуу­лийг зөрчсөн аж. Гэтэл “тө­рийн нууц” гэж үзэн бүхнийг хаалттай болгож, ямар ч хохирогч байхгүйгээр АТГ-ын удирдлагуудыг яллачих­лаа. Хууль ердөө л энэ. Давж заалдаад тэд гэм буруугүй боллоо гэхэд дор хаяж зургаан сарын хугацаа зарцуулна. Хохирогч нь хаана байна вэ? Хэн бэ?