Роберт Фрийдланд “Рио Тинто”-д “Айвенхоу Майнз” компаниа найр тавин өглөө. Түүнийг огцорч бай­гаа тухай мэдээлэл цацагдсаны да­­раа Торонтогийн Хөрөнгийн бирж дэх “Айвенхоу Майнз”-ын нэгж хувьцааны ханш 15 хувиар өсч, 13.41 канад доллар болсон бай­на. Оюутолгойтой холбоотой дуу­лиан дэгдэх бүрт тус компанийн хувьцааны арилжаа мууддаг. Энэ он гарснаас хойш Торонтогийн Хө­рөн­гийн бирж дээрх “Айвенхоу Майнз”-ын хувьцааны ханш 26 хувиар буурчээ. Гэвч уул уурхайн гигант компанийн мэдэлд бүрэн орсноо ийнхүү зарласан нь хөрөнгө оруулагчдад таалагдсан бололтой. Р.Фрийдланд огцрох тухай мэдээлэл цацагдахаас өмнө “Айвен­хоу Майнз”-ын хувьцаа өдөр ирэх бүр үнэгүйдсээр байсан юм. Үүнд “Саусгоби Сэндс”-тэй холбоотой хэрэг улам нэрмээс болсон. “Айвен­хоу майнз” бол “Саусгоби Ресурсез” ком­панийн хувьцааны 57.6 хувийг эзэмшдэг. “Саусгоби Ресурсез”-ийн охин компани нь Монголын Овоот­толгойн ордын лицензийг эзэмшигч “Саусгоби Сэндс” компани юм. Ха­рин энэ сарын 2-нд “Айвенхоу Майнз”-ын тал “Саусгоби Ресурсез” дэх хяналтын хувьцаагаа бүгдийг нь Хятадын “Чайналко”-ийн охин компани болох “Чалько”-д 967 сая ам.доллараар худалдсан билээ. Энэ нь монголчуудад таалагдаагүй. Өн­гөтэй, өөдтэй орд газруудаа Хятадад алдаад дууслаа гэх айдас газар авсан юм. Энэ тухай “Bloomberg” “Монголчууд Хятадын ком­панид орд газраа эзэмшүүлэх дургүй байна” хэмээн мэдээлж байсан удаатай.

Ашигт малтмалын газраас “Саус­гоби Сэндс”-ийн тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлсний дараа тус компанийн хувьцааны ханш суларсан. Хон­конгийн Хөрөнгийн бирж дээрх нэгж хувьцааны ханш нь ганцхан өдрийн дотор 11.1 хувиар буурав. Үүнтэй зэрэгцээд Торонтогийн Хөрөнгийн бирж дээрх “Айвенхоу Майнз”-ын хувьцааны ханш 5.5, Нью-Йоркийн Хөрөнгийн бирж дээрх хувьцааны ханш 5.3 хувиар буурсан юм. Бүр 2009 оноос хойшхи хамгийн бага үнэлгээтэй болсон байна. Хэдийгээр “Саусгоби Сэндс”-ийн төв компани болох “Саусгоби Ресурсез”-ээс “Тус­гай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлсэн ту­хай ямар ч албан ёсны мэдээлэл ирээгүй” гэсэн боловч хэрэв ирсэн то­хиол­долд үйл ажиллагаа нь бүхэлдээ зогсоно гэдгийг хүлээн зөвшөөрчээ. Асуудал цаашид хэрхэн өрнөх нь одоо ч тодорхойгүй байна.

“Айвенхоу Майнз”-ын мэдэлд бай­даг ордуудаас хамгийн том нь Оюутолгой. Түүнээс гадна Казахс­таны Кызылийн алтны уурхайн 50 хувь, Монгол болон өмнөд Америкт томоохон ордтой “Entre Gold”-ийн хувьцааны 14 хувь, Австралийн Клонкарийн зэсийн орд болон Вайт дэмийн алтны ордыг мэдэлдээ авсан “Экско Ресурсез”-ийн 14 хувийг эзэмшдэг билээ.

Р.Фрийдланд уг нь нэлээд эртнээс Оюутолгойг “Рио Тинто”-д алдахгүй гэж хичээж байсан юм. Ингэхийн тулд жижиг хувьцаа эзэмшигчдийн эрхийг хөндөж, “Рио Тинто”-ийн мэдэл дэх хувьцааны хэмжээг нэмэхгүй байхыг хичээж байлаа. Гэвч хоёр тал олон улсын арбитрын шүүхэд хандаж, энэ хэрэг “Рио Тинто”-ийн талд нааштайгаар шийдэгдсэн. Үүнээс болж өнгөрсөн нэгдүгээр сард Р.Фрийдланд “Рио Тинто”-д хувьцааныхаа 51 хүртэлх хувийг худалдахаас өөр аргагүй бол­сон юм. Харин “Саусгоби Сэндс”-ийг худалдан авч байгаа “Чалько”-ийн толгой компани болох “Чай­нал­ко” Оюутолгойн хөрөнгө оруу­лагч­дын эгнээнд багтахыг орол­­дож, “Рио Тинто”-той хамтрах санал тавьж байсан түүхтэй. Гэвч ту­хайн үед “Чайналко”-д хувьцаагаа худал­дахаас татгалзсан “Рио Тинто” хожим нь бууж өгч байв.

“Рио Тинто” компани сүүлийн үед Оюутолгойд нэлээд анхаарал хандуулах болсон. “Dow Jones Newswire”-т мэдээлснээр “Рио Тинто”-ийн зэсийн асуудал хариуцсан захирал Эндрью Хардин энэ тухай онцолжээ. Түүний ярьснаар бол “Рио Тинто”-ийн тал “Айвенхоу Майнз”-ын эзэмшилд байгаа орд газруудаас зөвхөн Оюутолгойг л сонирхож байгаа аж. Одоогийн байдлаар “Рио Тинто” “Айвенхоу Майнз”-ын нийт хувьцааны 51 хувийг эзэмшиж байна. Харин Р.Фрийдландын мэдэлд 13.7 хувь нь байгаа юм. Уул уурхайн гигант “Рио Тинто”-ийн хувьд саяхан Зимбабве дахь ордуудынхаа эзэмшлийн хувийг алдсан билээ. Зимбабве улсын Засгийн газар гадаадынхны мэдэлд байдаг уул уурхайн компанийн хувьцааны дийлэнх хувийг төрийн мэдэлд авах шийдвэр гаргасан. Үүний үр дүнд “Рио Тинто”, “Англо-Американ” зэрэг томоохон компаниуд хяналтын хувьцааныхаа 51 хувийг Зимбабвегийн Засгийн газарт өгөхөөр болсон юм. Энэ нь “Рио Тинто”-д томоохон цохилт болсон. Мөн хувьцааны ханш нь огцом буурч байв. Харин “Айвенхоу Майнз”-ын ТУЗ-ийн захирлыг шинээр томилсны дараа “Рио Тинто”-гийн хувьцааны ханш 1.5 хувиар өссөн байна.