Казахстаны Ерөнхийлөгчийн сонгууль ирэх сарын 3-нд болно. Олон улсын ажиглагчдын зүгээс энэ сонгуулийн явцыг ор нэр төдий зүйл болно хэмээн шүүмжилж байгаа юм. Учир нь Казахстаны одоогийн Ерөнхийлөгч Нурсултан Назарбаев өрсөлдөгчдөө хялбархан ялж, ард түмнийхээ саналыг авах магадлал өндөр байгаа учраас тэр. Тэгвэл “Бүрэн эрхийн хугацаа нь дуусаагүй байж Ерөнхийлөгчийн сонгууль болох товыг бүтэн хоёр жилээр наашлуулан татах ямар шаардлага байсан юм бэ” гэх асуулт гарч ирнэ. Харин энэ нь Казахстаны улс төрийн нөхцөл байдлыг тогтвортой байлгах гэсэн Н.Назарбаевын оролдлого юм. Анх 1991 оны арванхоёрдугаар сард тусгаар тогтносон Казахстан улсын Ерөнхийлөгчийн албан тушаалд очсон түүний хувьд саяхан 71 насны төрсөн өдрийн баяраа тэмдэглэсэн билээ. Тэрбээр энэ удаагийн сонгуульд ялах бүрэн магадлалтай боловч шинжээчид янз бүрийн хувилбар дэвшүүлж байгаа. Тухайлбал, Н.Назарбаев сонгуульд ялагдсан тохиолдолд яах вэ. Хэрэв тэгвэл түүний хувьд Казахстаны төрд эрх мэдэл, хүч нөлөөтэй хэвээр байх боломжтой юу. Учир нь Казахстанд 2010 онд батлагдсан хууль нь Н.Назарбаевт ийм боломжийг олгожээ. Ингэхдээ улс төр дэх хэд хэдэн нөлөө бүхий удирдагчид байх нөхцөлийг бүрдүүлсэн юм. Н.Назарбаевыг суудлаасаа огцорч магадгүй гэх таамаг гарах болсны шалтгаан нь түүний настай холбоотой. Өөрөөр хэлбэл, түүний эрин дуусах шатандаа орсон гэсэн үг. Гэхдээ одоогоор түүний өв залгамжлагч тодроогүй байгаа. Мөн түүнтэй өрсөлдөхүйц  хүн ч гарч ирээгүй. Тиймээс энэ таамаг бодит болох эсэх нь эргэлзээтэй. Гэхдээ өв залгамжлагч гаргаж ирэхээр болбол эхлээд тэр хүнээ ард түмэндээ танилцуулж, хүлээн зөвшөөрүүлэх нь чухал билээ.

Казахстаны Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тов зарлагдахаас өмнө Н.Назарбаевын улс төрийн байр суурийг ард түмэн нь тодорхойлж, бүрэн эрхийн хугацааг нь сунгахын тулд хангалттай санал өгсөн. Энэ бүхэн нь түүний хувьд олон улсын ажиглагчид, гадны томчуудад “өөрийгөө харуулах” гэсэн нэг оролдлого байсан ба түүний хэлснээр “Бүх зүйл хяналтад байгаа” аж.

Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигч Н.Назарбаевын гол өрсөлдөгчдийн нэг Булат Абилов болон “Ак Тарлан” сонины ерөнхий эрхлэгч С.Отен нарыг түүнтэй өрсөлдөхүйц хэмжээний нэр хүндтэй хэмээн шинжээчид онцолж байгаа. Тиймээс Н.Назарбаев огцрохгүй гэж үзэж байгаа хүмүүсийн хувьд түүнийг ирэх дөрвөн жилийн хугацаанд үүрэгт ажлаа үргэлжлүүлнэ хэмээн таамаглаж байгаа юм. Ямартай ч сонгуулийн дүн ямар гарахаас үл хамаараад бүх зүйл Н.Назарбаевын хяналтад байгаа бололтой.

Албаны төлөөлөгчдийн мэдэгдэж байгаагаар Казахстан улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн бүртгэл ирэх сарын 2-нд дуусч, 3-нд санал хураалт нь болох юм. Уг сонгуулиар Н.Назарбаев сонгогдох юм бол ард түмний итгэлийг даасан Ерөнхийлөгч хэвээр үлдэх юм. Харин нэр дэвшигчдийн нэг Амантай-кази Асилбек нь Ерөнхийлөгч болох аваас хоёр эхнэртэй байх хууль батална хэмээн амлаж байгаа гэсэн.

Азийн орнууд дунд уул уурхайн салбарт томоохон байр суурь эзэлдэг Казахстаны хувьд байгалийн баялаг, газарзүйн байршил, улс төрийн харилцаа холбоогоор ОХУ-ын хувьд нэлээд ач холбогдолтой орон хэмээн “CNN”-ийн тоймч Крис Томсон онцолжээ. Харин энэ талаар ОХУ-ын албаны хүмүүс “Сайн харилцаатай байх эсэх нь тухайн хоёр орноос л шалтгаалдаг юм” гэжээ. Тиймээс энэ нь нэг талаараа Казахстаны улс төрийн нөхцөл байдалд ОХУ-ын нөлөө, оролцоо бий гэх таамгийг бий болгоод байгаа юм.

Зохиогчийн эрх:
"Улс төрийн тойм" сонин