10, 20, 50,100-тын дэвсгэртүүд
ердөө л автобусанд чихэлдэх,
худаг дээр очерлохдоо тоолдог мөнгө болжээ. Өөр газруудад ийм мөнгө гаргаж ирвэл “Хөөрхий
минь овоон дээрээс шуусан юм байх даа” гэж хэлэх вий. Ер нь задгай дэвсгэртүүдийг хүмүүс
гурав болон түүнээс дээш
тэгтэй мөнгө шиг хайрладаггүй болохоор нас богинотой
байдаг гэсэн. Мөн олон хүний
гараар дамжиж хир даг болсон задгай мөнгөө хүмүүс
ихэвчлэн хүүхдүүддээ “Чихэр авч ид. Миний хүү” гээд өгчихдөг нь хамгийн том асуудал гэнэ. Учир нь мөнгө бохир зүйл.
Мөнгөнөөс элэгний элдэв вирус, гэдэсний халдварт өвчин ихээр халдварладаг бөгөөд тэрхүү
дайралтад нь задгай мөнгө хэрэглэгч хүүхдүүд маань
хамгийн ихээр өртөж шарлах эсвэл гэдэс нь өвддөг аж. Сүүлийн
үед манай эрүүл мэндийн салбарынхан үүнийг шийдэхээр нэлээд
нухацтай ярьж байгаа гэнэ. Тэгээд зоосон мөнгийг
хэрэглээнд нэвтрүүлэх
нь зүйтэй
гэх болж. Зарим хүн үүгээр эрдмийн зэрэг ч горилоод
авчээ. Тэдний тайлбарлаж буйгаар зоосон мөнгө урагддаггүй, халдварт өвчний вирус тээдэггүй нь том давуу тал гэнэ. Яг ийм сэтгэхүй
дутаад байсныг мань мэт нь дуу алдан баярлан хүлээж
авав. Угаасаа шууд хэрэглээнээс хасч ч болохгүй
түрийвчээ түнтийтэл хадгалаад байж болохгүй энэ мөнгийг өөр
яаж далд оруулах билээ дээ. Орлуулалт хийх нь хамгийн зөв юм байна. Нээрээ цаасан задгай мөнгө биш зоосон мөнгийг
хэрэглэхээр болбол хамгийн түрүүнд кондуктор байхгүй болох юм байна. Орох
хаалганы үүдэнд байдаг
жижиг нүхэнд зоосоо
хийгээд л “Орж болно” гэх дууг сонсоно. Бас цагаан утсаар яриулдаг эгч
нар ярьсан минутыг минь нэмж, тооцож мөнгө шулахгүй.
Барууныхан шиг утасны бүхээгт
орж зоосоо хийгээд ярина. Мөн
оёдлын үйлдвэрүүд хөгжиж “Made in Mongolia” гэсэн бичигтэй, уран
хатгамалтай, хээтэй хээгүй
зоосны уутууд бий болох вий. Учир нь тэр их шаржигнасан зоосон мөнгүүдийг хийж явах даллагын уут шиг уутууд хамгийн
түрүүнд хэрэгтэй шүү дээ. Өөр юу билээ. Аан тийм. Cola, Pepsi-ний автомат
машинууд олноороо орж ирэх байх. Ингэснээр хэрэглээ ч нэмэгдэнэ. Мартсанаас
автомат тоглоомын газрууд гудамжны өнцөг булан бүрт нээгдэх юм байна. Ингэвэл
ядаж шинэ тутамд гарч байгаа тоглоомыг цаг алдалгүй тоглож, колагаа ууж, мөнгөний
гахайдаа зоосоо хийж хадгалаад зүгээр
л юм.
ердөө л автобусанд чихэлдэх,
худаг дээр очерлохдоо тоолдог мөнгө болжээ. Өөр газруудад ийм мөнгө гаргаж ирвэл “Хөөрхий
минь овоон дээрээс шуусан юм байх даа” гэж хэлэх вий. Ер нь задгай дэвсгэртүүдийг хүмүүс
гурав болон түүнээс дээш
тэгтэй мөнгө шиг хайрладаггүй болохоор нас богинотой
байдаг гэсэн. Мөн олон хүний
гараар дамжиж хир даг болсон задгай мөнгөө хүмүүс
ихэвчлэн хүүхдүүддээ “Чихэр авч ид. Миний хүү” гээд өгчихдөг нь хамгийн том асуудал гэнэ. Учир нь мөнгө бохир зүйл.
Мөнгөнөөс элэгний элдэв вирус, гэдэсний халдварт өвчин ихээр халдварладаг бөгөөд тэрхүү
дайралтад нь задгай мөнгө хэрэглэгч хүүхдүүд маань
хамгийн ихээр өртөж шарлах эсвэл гэдэс нь өвддөг аж. Сүүлийн
үед манай эрүүл мэндийн салбарынхан үүнийг шийдэхээр нэлээд
нухацтай ярьж байгаа гэнэ. Тэгээд зоосон мөнгийг
хэрэглээнд нэвтрүүлэх
нь зүйтэй
гэх болж. Зарим хүн үүгээр эрдмийн зэрэг ч горилоод
авчээ. Тэдний тайлбарлаж буйгаар зоосон мөнгө урагддаггүй, халдварт өвчний вирус тээдэггүй нь том давуу тал гэнэ. Яг ийм сэтгэхүй
дутаад байсныг мань мэт нь дуу алдан баярлан хүлээж
авав. Угаасаа шууд хэрэглээнээс хасч ч болохгүй
түрийвчээ түнтийтэл хадгалаад байж болохгүй энэ мөнгийг өөр
яаж далд оруулах билээ дээ. Орлуулалт хийх нь хамгийн зөв юм байна. Нээрээ цаасан задгай мөнгө биш зоосон мөнгийг
хэрэглэхээр болбол хамгийн түрүүнд кондуктор байхгүй болох юм байна. Орох
хаалганы үүдэнд байдаг
жижиг нүхэнд зоосоо
хийгээд л “Орж болно” гэх дууг сонсоно. Бас цагаан утсаар яриулдаг эгч
нар ярьсан минутыг минь нэмж, тооцож мөнгө шулахгүй.
Барууныхан шиг утасны бүхээгт
орж зоосоо хийгээд ярина. Мөн
оёдлын үйлдвэрүүд хөгжиж “Made in Mongolia” гэсэн бичигтэй, уран
хатгамалтай, хээтэй хээгүй
зоосны уутууд бий болох вий. Учир нь тэр их шаржигнасан зоосон мөнгүүдийг хийж явах даллагын уут шиг уутууд хамгийн
түрүүнд хэрэгтэй шүү дээ. Өөр юу билээ. Аан тийм. Cola, Pepsi-ний автомат
машинууд олноороо орж ирэх байх. Ингэснээр хэрэглээ ч нэмэгдэнэ. Мартсанаас
автомат тоглоомын газрууд гудамжны өнцөг булан бүрт нээгдэх юм байна. Ингэвэл
ядаж шинэ тутамд гарч байгаа тоглоомыг цаг алдалгүй тоглож, колагаа ууж, мөнгөний
гахайдаа зоосоо хийж хадгалаад зүгээр
л юм.
Т.Есөн-эрдэнэ
Зохиогчийн эрх:
"Улс төрийн тойм" сонин
"Улс төрийн тойм" сонин