Шатахууны хомсдол цаашид үргэлжлэхгүй байх боломжтой гэ­дэгт МАН-ын бүлгийн өчигдрийн хуралдаанд оролцсон гишүүд итгэл­­тэй болсон гэнэ. Учир нь энэ удаагийн хомсдолд гадаад хүчин зүйлээс илүү дотоодын нөхцөл нөлөөлж байгаа гэдгийг мэргэжлийнхэн тэдэнд “ховложээ”. Шатахууны хомсдол үүсч, дизель түлшний нийлүүлэлт зогссонтой холбогдуулан Засгийн газрын тайл­барыг бүлгийн хуралдаанаар сонссон бөгөөд Засгийн газрын Шадар сайд М.Энхболд, Газрын тосны хэрэг эрхлэх газрын дарга Д.Амарсайхан, “Улаанбаатар төмөр зам” хувь нийлүүлсэн нийгэм­лэгийн дарга  Т.Очирхүү нар үү­нийг  хэлжээ.

Хэвлэлийнхэнд 14 хоногийн турш байцаагдсан уг дарга нар энэ удаад бүлгийн гишүүдэд ийнхүү байцаагдав. Гишүүд “Хомсдол үүс­гэхгүй байх боломжтой гэж байснаа яагаад өөрчлөгдчихөв. Яагаад дизель түлшний хязгаарлалтанд оров. Өмнөд хил дээр барилгын материал их хэмжээгээр бөөгнөрөх болсон шалтгаан юунд байна. Тээврийн компаниуд хэмнэлтийн горимд шилжих болсон учир хэнтэй хамааралтай байна” гэх зэрэг асуултыг асуусан байна.

Дотоодод хомсдол үүсэхэд хам­гийн ихээр нөлөөлсөн гадаад хүчин зүйлд мөнгөө тушаасан ч ачилт хийгдээгүй байсан шатахууны ний­лүү­лэлтийг онцолсон бөгөөд ОХУ-тай гэрээ хэлцэл байгуулан шатахууны ачилтыг хийж байгаа гэнэ.  Гэвч дизель түлшний ний­лүү­лэлт өнгөрсөн жилийн мөн үеийнхтэй адил хэмжээнд байхад ийм хомсдол үүсгэж буй шалтгааныг дотоодын нийлүүлэгчидтэй холбо­хоос өөр аргагүй байгаа аж. Тухайлбал, Өнгөрөгч жилүүдэд шата­хуун нөөцөлдөг савны мета­лийг түүхий эд болгоод тушааж орхижээ. Зөвхөн үүнээс шалтгаалан хувийн эзэмшлийн агуулах саванд шатахуунаа өндөр түрээстэйгээр хадгалуулахаас өөр аргагүй болсон нь үнийн өсөлтөд нөлөөлжээ.

Мөн төмөр замын бараа нэвт­рүүлэх чадвар сул байдаг нөхцөл энэ удаад бас л уршгаа тарьж байгаа аж. Энэ тухай мэдээллийг бүлгийн дарга албан ёсоор мэдээлээгүй ч урд хил дээр хуримтлагдаад буй барааны дунд шатахуун ачсан чингэлэгүүд ч мөн байгаа гэнэ. Өнгөр­сөн жилд барилгын материал гацсанаас барилгын үнэ өсч, инф­ляцийг хөөргөдөж байсан бол энэ удаагийн гацалт түлшний үнэнд нөлөөлөв. 

Өмнө тохиолдож байсан нөхцөл ийнхүү дахин давтагдаж байгаа тул Монгол Улс өөрсдөө газрын тосоо олборлож, шатахуун нэрж бензин, мазут гаргах талаар гишүүд санал шүүмжлэл өрнүүлжээ. Үүнтэй холбоо­тойгоор Дархан-Уул аймаг, Сайншандад шатахуун нэрэх үйлд­вэр барих талаар олон жилийн нүүр үзсэн асуудал ч сөхөгдөж.

Иймд бүлгээс дараа дахин ийм зүйл гаргахгүй байхад анхаарч ийм төлөвлөгөө боловсруулан оруулж ирэхийг Засгийн газарт даалгажээ. Нөхцөл байдал хүндэрсэнтэй хол­боо­тойгоор ирэх зургаан сард өмнөх оны мөн үеийнхээс хоёр дахин их хэмжээний дизель түлш, шатахуун орж ирүүлэхээр төлөвлөснийг ч энэ үеэр дуулгасан байна. Энэ тухай бүлгийн даргын сүүлийн тайлбар нь “14 хоногийн шатахууны хомс­дол цаашид үргэлжлэхгүй” гэх амлалт байлаа.

Бүлгийн хуралдаанаар хэлэлц­сэн дараагийн асуудал нь гурван жилийн турш яригдаж буй  Баян-Өлгий аймгийн нутаг дэвсгэрт орших Асгатын ордыг эргэлтэнд оруулах тухай байсан ба Засгийн газрын зүгээс ордыг ашиглах чиглэлээр шуурхай ажиллах шаард­­лагатайг үүрэгдсэн чиглэл өгөхөөр болжээ. Гэвч ажлыг урагш­луулахад нэг хүндрэл байгаа нь хуультай холбоотой үүссэн аж. Үүнийг тайлбарлавал лиценз нь “Монголросцветмент” нэгдлийн нэр дээр байдаг ч хөрөнгө оруулалт нь хамтарсан тул лицензийн асуудлыг шийдвэрлэх зохицуулалт дутагд­­даг аж.

Дээрх асуудлын дараагаар Монгол Улсын эдийн засаг, нийг­мийг 2012 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл батлах тухай УИХ-ын тогтоолын төслийг хэлэлцсэн нь нилээдгүй шүүмж, саналыг өрнүүлэв. Үндэсний хөгжил шинэт­гэлийн хорооныхон боловсруулсан уг төслийн зарим дүгнэлт энэ удаад “үндэслэлгүй” хэмээн үнэлүүлэв.  Учир нь Үндсэн чиглэлд “Монгол Улсын эдийн засаг ирэх онд 16 хувиар өсөх, үүнээс гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт 10 хувиар нэмэгдэнэ” гэжээ. Үндэслэлгүй гэс­ний учир нь Оюутолгойн бүтээн байгуулалтын ажлын хүрээнд  хө­рөн­гө оруулалт 100 хувиар нэмэг­дэх тооцоо байхад 10 хувь гэдэг оновчтой судалгаа биш гэсэнд байв. 

Түүнчлэн Үндсэн чиглэл, үр дүнг цаашид хэрхэн хэлэлцэж байх талаар бүлгийн гишүүд санал солилцсон бөгөөд энэ нь төсвийн хүрээний мэдэгдэл, төсвийн тухай хуультайгаа уялдаж байх ёстой гэдэгт ач холбогдол өгчээ.

Энэ талаар бүлгийн дарга Д.Лүндээжанцан “Ирэх он бол Засгийн газрын мөрийн хөтөл­бө­рийг хэрэгжүүлэх сүүлийн жил тул үйл ажиллагаа нь тооцоо судал­гаатай боловсруулагдах ёстой. Хоо­сон том зорилтууд ярих биш, тодорхой зүйлүүд дээр анхаарлаа хандуулах, үүнд цалин, тэтгэвэрийг хэрхэн нэмэгдүүлэх, дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтыг хэрхэн явуулах тооцоо судалгаатай дүгнэлт гаргах  нь зүйтэй” хэмээв.

Мөн тэрээр үндсэн чиглэлтэй холбоотойгоор УИХ-ын гишүүн А.Тлейханаар ахлуулсан ажлын хэсгийг  байгуулсан бөгөөд зургаан дэд хэсэгт асуудлыг ангилан хэ­лэл­цэхээр төлөвлөгөө гаргасан. Энэ ажлын хэсгийнхэн зөвхөн хэрэгжих боломжтой саналуудыг л гаргаж ирэх зорилготой бөгөөд ирэх даваа гаригт Засгийн газ­рын үндсэн чиглэлийг бүлэг эцэс­лэн шийдвэрлэж УИХ-ын чуул­ганы хуралдаанд оруулахаар тохиролц­соныг дуулгаснаар бүл­гийн мэдээ­лэл өндөрлөв. Маргааш­наас энэ асуудлыг Эдийн засгийн байн­гын хороогоор хэлэлцэж эхэлнэ.

Зохиогчийн эрх "Ардын эрх"