Монголбанкны захирлуудын зөвлөл хоёрдугаар сарын 23-ны өдөр хуралдаж, бодлогын хүү­гээ өөрчлөхгүй байх шийд­вэр гаргажээ. Мөн тэд банкуудын заавал байлгах хувийг нэмэгдүүлэхээр болжээ. Банк найдвартай байх нэг баталгаа гэгддэг заавал байлгах нөөцийн хувь хэмжээ 2007 онд 14 хувь байсан бол дэлхийн санхүүгийн хямралын донсолгоот үед таван хувь болгон бууруулсан. Энэ нь банкны салбарыг хямралд сүйрүүлчихгүй байх нэг арга хэмжээ гэж тухайн үедээ тайлбарлаж байсан ч ийн багасгасан хувийг ч даалгүйгээр Анод, Зоос банк дампуурлын ирмэг алхсан. Харин одоо банкуу­дын байдал сайжирсан учраас төв банк ийнхүү шаардлагаа өндөрсгөж байгаа аж. Харин өнгөрсөн жилээс хойш л сануу­лаад байсан инфляцийн айдас харанга дэлдсээр байгаа учир бодлогын хүүгээ буулгахгүй байхаар шийдсэн гэдгээ Монголбанкны захир­лууд хэлж байна. Эрх баригчдын харамгүй барьсан 21 мянган төгрөгийн “бэлэг” дээр монголчуудын хамгийн үрэлгэн баяр цагаан сар нэрмэж, юмны үнэ ямархан болоод байгааг хэн хүнгүй харж байгаа. Өөрөөр хэлбэл, инфляцийг албан хоолойгоор зарлалтгүйгээр таны, миний түрүүвчинд мэдрэгдээд эхэлчихсэн байгаа. Тэгвэл албан ёсны тоо­гоор бол 2011 оны нэгдүгээр сарын байдлаар Улаанбаатарт инф­ляци 14,8 хувь байна гэлээ. Сүүлийн хоёрхон сарын доторо 2,4-3,1 хувь нэмэгдчихэж “мань” инфляци. Гэвч энэ тоо цаашид ч өссөөр байх нь. Инфляци хөөргөхөд данхайсаар буй төсөв, дээр дурдсан гуйгаагүй байхад амлачихаад, дараагийн сонгууль угтаж тарааж буй 21 мянган төгрөг дээр нь уул уурхайгаа ашиглаж эхлэх гэж байгаа “хүлээгдэж” байгаа мөнгөний урсгал нөлөөлж буй. Дээрээс нь дэлхийн нийтээр хүнс болон нефтийн үнэ нэмэгдэж, хажуу дахь хөрш, ерөнхийдөө дэлхийн эдийн засгийн дүр төрхийг тодорхойлогчдын нэг болоод байгаа Хятадад инфляци гаараад байгаа зэрэг нэрмээс болж байна. Тийм учраас цаашдаа бодлогын хүүг бууруулна байх гэсэн найдлага ч харагдахгүй байна. Гэхдээ дээр хэлсэн уул уурхайн их хүлээлтээс ч үүдээд үү банкууд зээлээ ихэсгэсээр байна. Нэг хэсэг зээл олгохгүй хэмээн “амаа жимийж” байсан банкуудын зээлийн хүү цаашид ч буурч магадгүй юм гэж мэргэжилтнүүд үзэж байгаа аж.
Инфляци хэмээн хөмсгөө зангидаж байгаа төв банкныхан өчигдөр болсон сар бүрийн ээлжит хэвлэлийн бага хурлынхаа үеэр банкны салбар сэргэж хоёр шатлалтай банкны систем буюу зах зээлийн нийгэмд шилжсэнээс хойш анх удаагаа гэж үзэж болох амжилтууд гарлаа гэсэн баярт мэдээ дуулгав. Тухайлбал, чанаргүй зээлийн хэмжээ 6,7 хувь болсон нь хямралын өмнөхөөс ч бага төвшинд хүрээд байгаа аж. Санхүүгийн хямралын өмнө 450 тэрбум байсан банкуудын өөрийн хөрөнгийн хэмжээ 170 тэрбум төгрөг болж буурч байсан бол одоо 640 тэрбум болсон гэлээ. Мөн хямралын үед ашиггүй буюу хасах гэдэг хэмжээнд хүрээд байсан банкуудын өөрийн өгөөжийн хэмжээ 11-12 хувьтай байгаа нь дэлхийн нэр хүндтэй, том банкуудын хэмжээтэй ижил байна гэж Монголбанкны тэргүүн дэд ерөнхийлөгч Б.Жавхлан хэллээ. Тийм ч учраас шалгуурыг улам өндөрсгөж банкуудыг заавал байлгах нөөцийн хэмжээгээ ихэсгэхийг шаардаж байгаа юм байна. Ингэхдээ энэхүү нөөцөө ихэсгээгүй банкуудыг юу юуны туханд хүргэлгүй “заазуурдах”-гүй банк болгонд тулж ажиллан “эрүүл мэнд”-эд нь санаа тавина гэлээ.
Төв банкны дуулгасан бас нэг баярт мэдээ Монголбанкинд тушааж буй алтны хэмжээ эрс, өөрөөр хэлбэл, өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 2,4 дахин нэмэгдэж, 224,7 кг болжээ. Ер нь бол энэ нэг их гайхаад байхаар зүйл биш. Алтныхныг айлгаж, алтаа тушаалгүй зугтаалгах болсон Гэнэтийн ашгийн 68 хувийн татвар энэ нэгдүгээр сарын 1-нээс эхлээд хүчингүй болж байгаа юм чинь, алт тушаалт нэмэгдэлгүй ч яах вэ дээ? Угаасаа энэ хуулийг батлахаас нь өмнө ч ийм хууль гарч гэмээнэ Монголбанкинд алтаа тушаах “тэнэг” олдохоо болино гэдэг нь ч тодорхой байсан юм чинь дээ. Манай уран сайхны кинон дээр “Дэмбэрэл хөөрхий юм үзээгүй болохоороо баярлаад сүйд…”  гэдэг шиг Монголбанкныхан “Алтны сезон эхлээгүй байхад ингэж нэмэгдэж байгаа юм чинь, сезон эхлэхээр бүр ч их нэмэгдэнэ” гэж баярлаад л сүйд болж байна лээ.

ТООН ХЭЛЭЭР

-Монгол Улсын урсгал тэнцлийн алдагдал 932 сая ам.долларт хүрч, 2009 онтой харьцуулахад 2.7 дахин өссөн бол хөрөнгө, санхүүгийн тэнцлийн ашиг 2149 сая ам.доллар буюу 2.8 дахин өссөн нь нийт төлбөрийн тэнцэл 906 сая ам.долларын ашигтай буюу 2009 оноос 63%-иар сайжрахад нөлөөлжээ.
-Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт цэвэр дүнгээр 1574 сая ам.долларт хүрч 2.8 дахин, багцын буюу санхүүгийн хөрөнгө оруулалтын данс цэвэр дүнгээр 879 сая ам.долларын ашигтай гарсан нь санхүүгийн дансны ашгийг 3.2 дахин нэмэгдэхэд нөлөөлөв.
-Монгол Улсын гадаад валютын албан нөөц 2011 оны хоёрдугаар сарын 22-ны байдлаар 2,329 сая ам.доллартай тэнцүү байна.

А.ТУЯА