Монголын улс төр тэр чигтээ муужирчихаж. Ухаан санаа нь туйлдаж, урагш­лах мөрөөдлийг нь чиг­лүүл­­дэг ганц лидерүүд нь са­муурчихсан бололтой…Хам­гийн том нам болох Ар­дын нам нь эцгийн эрхт ёсыг уландаа гишгэснийхээ төлөө өвөр дотроосоо МАХН-ыг өн­дөглүүлчихсэн. Өндөг­лөгч­дийн яриагаар бол өндөг өөгүй сайхан өсч бойжин, өөр олон өндгөөр үр төлөө зузаатгах ни­гууртай байгаа. Мэдээж, өндөг бүрээсээ дэгдээхэй авна гэдгийг нь тодотгон өгөх хэ­рэгтэй байх. Гэсэн ч гүрвэл гурав тасарсан ч могойн дайтай гэгчээр Ардын нам өөр зуураа хэд тасарч, хэд хуваагдсан ч айхтар том нөлөөгөө алдаж асгахгүй нь тодорхой.

Харин тэдний зуршлаас ха­маагүй их халдварлаад байвал хайранчиг болох намууд за­хаас аваад олон гэдгийг бусад нам мартах болсон нь юуны учир вэ. Хамгийн сүүлд гэхэд Ногоон намын үүс­гэн байгуулагчид “Ногоон намыг аврах хөдөлгөөн” гэг­чийг байгуулахаар сандал, ши­рээ булаацалдах болж. Но­гоон өнгөөр улс төр хийж, ногоон үзлийг “номлогч” энэ намыг парламентад ортол нь карьерийг нь өсгөсөн Д.Энх­бат даргын хувьд энэ бүх эсэр­гүүцэл хүнд тусах нь ойлгомжтой.

АНУ-ын Ерөнхийлөгч асан Жорж Бушийг ирэхэд но­гоон лоозон барьж, бяцхан улс төр хийснээс илүүг хийж ча­даагүй Ногоон намын анх­дагчдын хувьд тэд хэзээ мөнхөд Д.Энхбатад талархах их өртэй хүмүүс. Их өрийнхөө төлөөсийг талархлаар бус талц­­лаар хариулж буй тэд Но­гоон намаа авч үлдлээ гэхэд урагшаа хоёр биш нэг ч алхаж чадахгүй гэдэгт мөрийцөхөд ч алдахгүй биз. Учир нь, тэд бяцхан улс төрөөр “бяц” авч чадах­гүй нь ойлгомжтой. Ийн эгдүүцмээр үйлдэл гаргаж, суурин дээрээ хэд эргэлдэж бай­хад нь Иргэний зориг на­мын ганц дарга, ганц нүүр царай нь байж ирсэн С.Оюун гишүүн эмэгтэй хүний мөн чана­рыг энэ цагийн улс төрд дахин харуулав.

Арай ч дээ гэмээр түүний үгсийг аргагүй том улстөрчийн буурь суурь гэж дүгнэвэл харамсалтай хэрэг болно. Учир нь тэрбээр Ногоон на­мынхны дотоод эсэргүүцэлтэй зэ­рэгцээд “Ногоон намынхан л анх нэгдэх санал гаргасан. Дотооддоо асууд­лаа шийдэж чадахгүй бол нэг­дээд байх шаардлага манай намд байхгүй. Үнэхээр ичгэвтэр са­нагдаж байна. Том зорилгоо харж ча­дахгүй бол өөрсдөө л онигоо болно биз” гэдэг үгийг хэвлэлээр хайр найргүй урсгав. Болоо ч үгүй бас утгачилбал “Нэгдсэн ч яалаа. Нэг­дээгүй ч яалаа” гэх өгүүлбэрийг үг бүрийнхээ араас дайжээ. Уг нь тэрбээр сар орчмын өмнө л хэв­лэлийнхнийг цуглуулж “Иргэний зо­риг намд Ногоон нам нэгдэх тухай” гэсэн гэрээнд гарын үсэг зурж, хамтдаа урагшлах тухай сайхан үгсийг хэлж суусан. Гэтэл сарын дараа “Нэгдэхгүй байхад яах вэ дээ” гээд хэнэг ч үгүй үл тоомсорлож байх юм. Улс төр хийх аргаа ийм богинохон хугацаанд өөрчилж, улс­төрчийн карьерийг зөвхөн өөрийнхөө намтраар тодорхойлох нь түүний хувьд хэр оновчтой юм бол. Пар­ламентын түүхэнд үсрээд л хоёрхон суудалтай байж үз­сэн Иргэний зо­риг намын хувьд ол­ны өмнө гаргаад ирэх ганц лидер нь С.Оюун гишүүн мөн үү гэвэл мөн. Үндэсний эв нэгдлийн Зас­гийн газарт тус на­мын тэргүүн С.Оюун хийгээд хоёрдугаар эг­нээ­нийхэн сайд хийж үзсэн үү гэ­вэл үзсэн. Өдгөө ч төрийн дунд зэ­рэглэлийн албанд намынх нь ганц нэг залуус даргын алба хашиж бай­гаа нь худлаа биш. Гэвч энэ бол Ир­­гэний зориг на­мын иргэн нь хаа­на байна вэ гэж асуухад хариулт ол­дохгүй гэдгийг илэр­хийлэх үнэ­лэмж.

Худалч хүнд Дор­нодоос өөр аймагт ИЗН-ынхан гээд байх баг байхгүй. Ганц том группийг тойр­сон залуусыг нь эс тооцвол ги­шүүнчлэлийн хүчтэй хуримтлал энэ намд байхгүй. Ийм атлаа бусадтай нэгдэх болохоороо байсхийгээд л салчихна. Гэхдээ ганц сайн тал нь бусадтай нэгдэхээрээ салж сарнидаг ч ганц хүнийг бол тахин шүтэх ба­рилдлагаагаа хэзээ ч алддаггүй. Үүнийг нь С.Оюун гишүүний бат бөх намын даргын алба гэрчилнэ. Ха­рин энэ удаад арайхийн “Д.Энх­батыг Иргэний зориг-Ногоон намын дарга болгоно” гэсэн гэрээнд гарын үсэг зурчихаад байсан. Гэтэл одоо мөнөөх Д.Энхбатыгаа орхих нь ба­раг л тодорхой болов. Мэдээж Д.Энх­бат нь Монголын Ногоон на­маа орхиж, Иргэний зориг намд эл­сэхгүй л бол шүү дээ. Харамсалтай нь Д.Энхбатыгаа шийдвэр гаргахаас өмнө С.Оюун нь анхнаасаа цөөхөн хү­ний атгасан гар дээр суурилж ир­сэн хувь ганц Ир­гэний зориг на­мын даргынхаа хувьд “Элсүүл элс. Боливол боль, боль” гэсэн шигээ сууж байна.

Нөгөө улс тө­рийн том зорилго нь хааччихсан юм бүү мэд. УИХ-ын 2012 оны сонгуульд эвсч орох­гүй л бол пар­­ламентыг хэч­нээн зүүдлээд ч хэ­­цүүхэн үр дүн гар­на гээд байсан тэр холын бодлоо хаана гээчихсэн нь ч ойлгомжгүй. Ар­дын нам хийгээд Ардчилсан намын хам­тын сонирхлоор батлагдах Сон­гуу­лийн тухай нэмэлт, өөрчлөлт өөрсдөд нь боломж олгохгүй гэдгийг бүр ч тооцоолохоо больж. Уг нь хоёр, гурван сарын өмнө бол их л сайн ойлгоод, бодоод байх шиг байсан. Гэтэл одоо бол хүч зузаатгах сонгуулийн төлөвлөгөө битгий хэл өөрөөс нь бусад нь улс төрийн намыг нэг зорилгын дор нэгтгэж чадахгүй мэт бодоод байж ч болох юм.

Гагцхүү тэрбээр ийн олон өд­рийн наана цаанаас өөр, өөр санаа илэр­хийлж суухаар өнөөдрийг хүртэл ИЗН-аас олонд хүлээн зөв­шөөрөгдсөн С.Оюун гэдэг хүнээс өөр улстөрч яагаад өсч өндийж чадахгүй байгаагийн шалтгааныг нь олж харах хэрэгтэй байж болох юм. Дээр нь, өөрийнхөө намд өөрөөс нь өөр хүн бараг л байхгүй гэдгийг мэддэг шигээ Но­гоон намыг ч бас ганц хүнээр төсөөлж бодоод алдчихсан гэдгээ яагаад ойлгож болохгүй гэж. Тэгээд ч улс төрийг дандаа хөөрхөн болгож хараад байдаг гишүүдийнхээ “хэл, хөл“ хоёрыг зэрэг ажилд оруулахгүй бол Иргэний зориг намын ирээдүй ч бас нэг л өдөр Ногоон нам шиг болж мэдэх юм шүү. Итгэл үнэмшлийнхээ төлөө гэх тэмцэл хэзээ нэгэн цагт ардчиллыг бас хү­сэх нь бий шүү дээ. Алийн болгон өөрсдийгөө хөөрхөн улс төрийн хөөр­хөн оролцогч гэж итгээд явав гэж дээ.

Зохиогчийн эрх:
"Улс төрийн тойм" сонин