Өнгөрсөн жилд дэлхийд нэр нөлөөгөө ихэсгэж чадсан 2010 оны гол хүмүүсийг хэвлэл мэдээлэл танилцуулсаар байна. Энэ удаа IТ, шинжлэх ухаан, интернэттэй холбоотой зарим хүмүүсийг танилцуулья

Стив Жобс
2009 оны сүүлээр элэг шилжүүлэн суулгуулснаас хойш олны өмнө төдийлөн харагдаагүй “Apple” компанийн гүйцэтгэх захирал Стив Жобс 2010 онд идэвхтэй ажиллаж чадав. Тоног төхөөрөмжийн зах зээлд олон шинэ төхөөрөмж гарч ирсэн нь Жобс буцан ирсэнтэй холбоотой.
Өнгөрсөн жилийн нэгдүгээр сард “Apple” мультимедиа чиглэлийн iPad интернет-таблетыг танилцуулсан юм. Улмаар зургадугаар сард iPhone смартфоны шинэчилсэн загварыг гаргалаа. Үүнээс гадна iPod-ны бүх загвар шинэчлэгдсэн байв. Хөгжмийн iTunes дэлгүүрт The Beatles-ийн бичлэгийг гаргасан нь Apple-д цөмрөлт болсон билээ. Бичлэг намраас чөлөөтэй хуулагдах болсноор цахим чартын тэргүүн байрыг эзэлсэн байлаа.

Оросын ерөнхийлөгчийг “Цахиуран хөндий”-д айлчлах үеэр Жобс түүнд iPhone 4 бэлэглэсэн ба тэр хоёр хаалгаа хааж байгаад сэмхэн ярилцсан байв. Медведевээс гадна Жобс Чилийн аврагдсан уурхайчдад iPod-ны шинэ загвараа бэлэглэн хүргүүлсэн байв.

Андрей Гейм, Константин Новоселов
Андрей Гейм ба Константин Новоселов хоёр ЗХУ-д төрсөн хүмүүс бөгөөд Оросын цуутай “Физтех”-ийг төгсгөжээ. Ирээдүйн Нобелийн шагналтнууд 1990-ээд оны эхээр Оросоос явцгаасан байлаа. Олон орон дамжиж ажилласны эцэст тэд Манчестерийн их сургуульд суурьшжээ.

Тэд өмнөх оросуудаас нэг онцлогоор өөр. Андрей Геймын санаачилгаар тэд баасан гариг бүр “бүтэж ч магадгүй, бүтэхгүй ч байж магадгүй” гэсэн туршилт хийж дадсан байлаа.

Нэг тийм туршилтаараа Гейм шоглоомын Шонобелийн шагнал авсан гэдэг. Гейм, Новоселов хоёр графитийг нимгэлэхээр оролдож байв. Нэгэн удаа тэд хөрш лабораторийн лаборант графитийн хэсгүүдийг тэгшлэхдээ илүүдэл хэсгүүдийг нь наагч туузаар авч байсныг хараад физикчид санаа авч тэр технологиор графен гэх нэг атомын зузаантай давхарга гарган авсан байна. Тэр нь одоо ер бусын чанараараа олон талын ашигтай гэгдэж байна.
Графены тухай анхны өгүүллээ тэд 2004 онд хэвлүүлсэн ба 2010 онд энэ нээлтээрээ Нобелийн физикийн шагнал авлаа. Тэд шагналтан болсны дараа оросууд өөрсдийн “Цахиуран хөндийн” Сколково хотноо тэднийг урьсан боловч Андрей Гейм тэр Сколково гэдгийг мэдэхгүй, мэдэхийг ч хүсэхгүй гэсэн байв. Константин Новоселов урилгаас татгалзсанаа хэлээгүй  харин Москвад өөрийн нээлтийн талаар лекц уншжээ.

Григорий Перельман
Тэдний шинжлэх ухаан хэвлэлийнхэнд хэтэрхий ээдрээтэй учраас математикчдийг хэвлэл нэг их сонирхоод байдаггүй. Харин Оросын Петербургийн математикч Григорий Перельман өнгөрсөн жил хэвлэлээр ихээхэн гарч ирэв.
Перельман тооны топологи гэх салбарыг судалдаг.  Шинжлэх ухааны энэ салбар нь орон зай ба гадаргын шинжийг судалдаг ажээ. Энэ салбарт Пуанкарегийн цуутай таамаглал 1904 онд гарч ирээд түүнийг хэн ч тайлж чадаагүй байсан юм. Харин Оросын  Перельман гэх залуу тооч тэр шийдлийг 2003 онд батлан тайлжээ.

Перельманд 2006 онд Нобелийн шагналтай эн зэрэгцэхүйц сая ам.долларын Фильдсийн шагналыг олгосон ч тэр цагт ажлаа орхин гадаад ертөнцөөс тусгаарлагдаад байсан тэр шагналаас татгалзсан байв.

Өнгөрсөн жилд тооны бас нэг нэр хүндтэй, сая ам.долларын шагналыг Клейн их сургуулиаас түүнд олгосон байв. Гэвч тэрбээр Клейн их сургууль Ричард Гамильтон гэх өөр нэг тоочинг үнэлээгүй учир шагналыг авахгүй гэж мэдэгджээ.

Жулиан Ассанж
Жилийн өмнө Австралийн Жулиан Ассанжийн нэрийг хэн ч мэдэхгүй байлаа. Цөөн тооны хүмүүс л Азийн орнуудын авлига ба Сомалийн самуунч лалынхныг илчилнэ гэсэн  WikiLeaks нэртэй хачин үйлдлийг ажиглаж байв. Гэтэл бүх зүйл 2010 оны хавар өөрчлөгдөж, Исландад байсан Ассанж WikiLeaks дээр Reuters-ийн сэтгүүлчдийг нисдэг тэрэгнээс буудаж байгаа америкчуудын видеог гарган тавилаа. Энэхүү бичлэг том дуулиан дэгдээж, Ассанжийн нэр мандаж эхэлжээ.
Ассанжийн үйлдэл нь АНУ-д хамаатай байснаас түүнийг Пентагон сонирхож эхэлсэн байв. Европт ч түүний амьдрал хэцүүхэн шахалттай байв. Арваннэгдүгээр сард Стокгольмын шүүх түүнийг хүчин хийсэн гээд баривчлах зөвшөөрөл бичиж, эрэл зарласан  билээ. Арванхоёрдугаар сард түүнийг Лондонд барьсан байв. Дараа нь түүнд цахим төхөөрөмж зүүгээд паспортыг нь хураан чөлөөлсөн байв. Ассанж энэ хэргээ WikiLeaks дэх нийтлэлтэй холбогдуулан хиймэл зохиомол гэж үзэв.

2011 оны хоёрдугаар сард түүнийг Шведэд шилжүүлэх талаар Английн шүүх шийдвэрээ гаргах юм. Зарим мэдээгээр АНУ түүнийг тагнуул хийсэн гэж буруутгаад шилжүүлэн өгөхийг шаардаж магадгүй байна. Ассанжийг мөрдөн мөшгөснөөр WikiLeaks-т шахалт дарамтыг АНУ-ын компаниуд үзүүлж эхэлсэн юм. Энэ оны эхээр Америкийн компаниудын эсрэг шинэ мэдээллийг WikiLeaks гаргана гэж Ассанж сануулжээ.