Наадмын өмнөх сорилго сунгаануудын сүүлч Хүй долоон худагт өнгөрсөн лхагва гарагт боллоо. Цагаан хөтөлийн ард Тод манлай уяач Д.Ганбаатар, Манлай уяач Т.Энхбат, Ц.Батсайхан, Д.Мөнхбат, Оюунбилэг тэргүүтэй уяачдын дөрвөн насны морьдын сунгаан болсон бөгөөд азарга хоёр тасарч уралдсан. Эхний хэсэгт “Монгол шуудан”компанийн захирал Г.Чинзоригийн хээр түрүүлсэн бол дараагийн хэсэгт Манлай уяач Д.Мөнхбат уяаны хязааландаа Хөвсгөлд түрүүлж байсан Тайж хэмээх халтар азарга, Мөнхцогийн Цоглог зээрдтэй зуузай даран орж иржээ. Харин гуравт өнгөрсөн өвөл Сүхбаатарын наадамд аман хүзүүдсэн Д.Мөнхбатын хар, дөрөвт өнгөрсөн жил Завханы даншигт зургаалсан Цогтсайханы Сүмбэн зээрд, тавд энэ цагийн хурдан хүлгэдийн нэг Баасанбазарын Сувдан зээрд оржээ. Харин энэ жилийн баяр наадмын хурдан азарганы уралдааны айргийн тавын тааварт яригдаж буй Х.Баттулга сайдын хүрэн азаргыг тусад нь сунгасан байна.
Их насны морь мөн л хоёр тасарч эргэсэн бөгөөд гантай сул шороотой, дээр нь олон машин дагаж байсан учраас морьд төдийлөн сайн танигдахгүй байсан юм. Ямартаа ч өнгөрсөн жил Баянхонгорын Даншигт түрүүлсэн Манлай уяач Батсайханы бор түрүүлж, Д.Ганбаатарын хээр аман хүзүүдэж, Баянхонгорын даншигт аман хүзүүдсэн Дэлгэрдалайн бор дөрвөлж, гурав, тавд зээрд, халтар зүсмийн морьд давхиж харагдсан.
Хамгийн хурдтай иртэй соёолонгийн уралдаанд өнгөрсөн жил хязааландаа улсын наадамд гурав, дөрөвт тус тус хурдалж байсан Алдарт уяач Б.Мөнхтөрийн хар, Тод манлай уяач Д.Ганбаатарын зээрд үзүүр түрүү булаалдан хар үрээ түрүүлнэ билээ. Харин гурав, дөрөвт Цогтсайханы хамар цагаан хул, Самсаа хүрэн үрээнүүд орж, харин тавд өнгөрсөн хавар Максын нэрэмжит уралдаанд түрүүлсэн “Ану сервис” компанийн захирал Буянтогтохын бор давхисан. Өмнөх сунгаануудаа бодвол морьдын тоо харьцангуй цөөрч нэг насанд дунджаар 20-30 адуу давхиж байлаа. Цагаан хөтөлийн урд талд Тод манлай уяач Д. Даваахүү,
Ц.Дуламсүрэн нарын уяачид морьдоо сунгасан бөгөөд мөн л морьд нь дутуу эргэж, хоёр тасарч уралдсан гэнэ. Бидэнд ирсэн мэдээллээр нэг хэсэгт нь Ц.Гантөмөрийн Пума хул түрүүлж, Махвалын халтар тавалж, Отгоогийн хар дөрвөлсөн гэнэ. Харин нөгөө хэсэгт Н.Даш-Өлзийн цавьдар азарга түрүүлжээ.
Д.Онон Тод манлай Оросоос азарга авахаар болжээ
Сүүлийн жилүүдийн улсын баяр наадмын бага насны морьдын уралдааныг шинэ монгол адуу буюу эрлийз цусны адуунууд өнгөлөх болсон. Монгол адууны цусыг холдуулж, генийг нь сайжруулах зорилготой энэхүү үржил селекцийн ажлыг эхлүүлэгчдийн нэг нь МУ-ын Тод манлай уяач Д.Онон. Тэрээр 2004 онд хэсэг уяачдын хамт Францаас алдартай хурдан азарганы хөлдөөсөн үрийг авчирч, монгол гүүнд суулгаж байсан юм. Саяхан тэрээр хэсэг уяачдын хамт ОХУ-ын Воронекс мужийн Хреновскийн нэрэмжит морин заводод зочилж, хурдны үржлийн азаргануудыг нь шинжин хэд хэдийг авахаар тохиролцжээ.
Э.Ганбат ОУ-д морь уях эрхтэй анхны монгол уяач боллоо
Монголын Морин Спорт Уяачдын Холбоог үүсгэн байгуулагчдын нэг, Завхан аймгийн Тэлмэн сумын харъяат МУ-ын Алдарт уяач Энэбишийн Ганбат АНУ-д морь уяж, дасгалжуулах эрхийн сертифкатаа саяхан авчээ. Монгол адууны үүлдэр угсааг сайжруулах, монгол уяачдыг гадаад ертөнцтэй холбох, гадаад харилцааг хөгжүүлэх талаар хичээл зүтгэл гарган ажилладаг тэрээр ОУ-д морь уях эрхтэй болсон анхны Монгол уяач юм. Э.Ганбат “Макс” группийн Ерөнхийлөгч, Тод манлай уяач Д.Ганбаатарын Франц, Английн дуудлага худалдаанаас авсан хурдан морьдыг уяж дасгалжуулах бөгөөд, түүнтэй хамт МУ-ын Манлай уяач С.Ганхуяг явах гэнэ.
А.Тэлмэн
