Зоос банкны дуулиантай зэрэгцэн сөхөгдөн гарч ирсэн “Монгол газар”-ын
Ц.Мянганбаярын өр хийгээд олон банк дамжуулан зээлийн барьцаанд
тавьсан Олон-Овоотын алтны уурхайн лицензтэй холбоотой асуудал хэрхэн
шийдэгдэх нь тодорхойгүй байх зуур “Голдман сакс”лицензийн асуудлаар
олон улсын арбитрын шүүхэд хандсан гэсэн дуулиан дэгдээд байгаа. Гэвч
энэ зөвхөн сураг ажиг л болохоос бус одоогоо албан ёсны ямар нэгэн
мэдээлэл байхгүй байгаа юм. Энэ талаар албан ёсны эх сурвалжууд ямар
нэгэн мэдээлэл ирээгүй гэж байгаа учир Монгол Улсын Засгийн газар
дахиад л арбитрын шүүхийн хаалга татахгүй байх гэж найдацгаая.
Харин
үүнтэй зэрэгцээд бас л нэг таамагнал дэгдсэн нь Олон-Овоотын лицензийг
хуурамчаар үйлдсэн гэх “хачиртай” яриа. Нэгэнт өмнө нь “Олон-Овоот
гоулд” компанийн гүйцэтгэх захирал Д.Энхтуяа тусгай зөвшөөрөл тус
компанийн мэдэлд байгаа гэж мэдэгдэн үүнийг нь ч Ашигт малтмалын
газраас баталгаажуулсан учир ийн хачиртай яриа гэж байгаа хэрэг л
дээ. Гэхдээ бас үүнийг дагалдаад манай Ашигт малтмалын газар хууль
зөрчин Олон-Овоотын лицензийг барьцаанд тавьсныг бүртгэн авсан учир
“бантахдаа” дахин шинэ лиценз бичээд олгочихсон учир “Голдман сакс”
тусгай зөв өөрлийн эх бичгийг нь гартаа атгачихаад шүүхэд хандахаар
сүрдүүлж байна гэсэн таамаглал өрнөв. Яриа таамаглал хардлага
мундахгүй лон. Тийм болохоор албаны эх сурвалж буюу Ашигт малтмалын
газрын Геологи, уул уурхайн кадастрын хэлтсийн дарга Л.Даваацогтоос
энэ талаар тодрууллаа.
-Олон-Овоотын алтны
уурхайн лицензийг барьцаалан зээл олгосон гэх “Солдман сакс” олон
улсын арбитрын шүүхэд хандсан гэсэн мэдээлэл гарсан. Монголбанк
лав энэ талаар албан ёсны мэдээлэл алга гэж байсан. Танайд энэ
талаар албан мэдээлэл байна уу?
-Бидэнд арбитрын шүүхэд хандсан талаар ямар ч мэдээлэл байхгүй.
-Дараагийн
нэг анхаарал татаж байгаа асуудал нь Олон- Овоотын лицензийг
хуурамчаар үйлдсэн эсвэл лицензийг дахиад шинээр бичээд олгочихсон юм
биш биз гэсэн яриа гараад байна?
-Барьцааны
бүртгэлийг хүчингүй болгосон. “Голдман сакс интернэйшнл” компанийн
барьцаанд бүртгэгдсэн байсан бүртгэлийг хууль бус гэж үзээд 2009 оны
арваннэгдүгээр сард хүчингүй болгосон. Бүртгэл нь нэгэнт хүчингүй
болсон учраас тусгай зөвшөөрлийг дахин олгосон.
-Орон
сууцны байрны гэрчилгээгээр жишээлэхэд гэрчилгээгээ хаяж үрэгдүүлсэн
ч юм уу тохиолдолд дахин шинээр олгодог. Гэрчилгээний эх нь “Голдман
сакст”-т байхад тусгай зөвшөөрлийг дахиад шинээр олгочихсон юм биш
биз гэсэн санаа л даа?
-Ашигт малтмалын тусгай
зөвшөөрөл бол oнцлогтой. Үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл болохоос байр
газрын гэрчилгээ гадаад паспорт биш. Үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг
хүчингүй болгоод дахин олгох нь хууль журмынхаа дагуу асуудал.
-Тэгэхээр
“Голдман сакс” тухайн үед зээлийнхээ барьцаанд ямар нэгэн тусгай
зөвшөөрөл авсан байлаа ч тэр нь одоо хүчингүй ээ гэсэн үг үү?
-Хүчингүй.
-Тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгосны дараа “Голдман сакс” компанийн зүгээс ямар нэгэн гомдол эсэргүүцэл илэрхийлсэн үү?
-Тухайн
үед тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгосны дараа манай агентлагийн даргад
хандаж бзохих хариуг нь өгсөн. Гэхдээ хуулийн зөвлөгөө үзүүлдэг “Lynch
& Mahoney” компаниар дамжуулан хандсан.
-Тухайн үед нь албан тайлбарыг нь өгсөн юм байна. Гэхдээ “Голдман сакс” цаашид олон улсын шүүхэд хандах боломж бий юу?
-Хэн ч ямар ч асуудлаар хуулийн дагуу өргөдөл гомдлоо илэрхийлэх нь нээлттэй гэж бодож байна.
Ийнхүү
“Голдман” сакс” олон улсын арбитрын үүхэд хандсан гэсэн мэдээллийг
албаны эх сурвалжууд л лав үгүйсгэв. Дашрамд сануулахад “Голдман сакс”
хөрөнгө оруулалтын банк манай улсад салбаргүй үйл ажиллагаагаа албан
ёсоор баталгаажуулаагүй. Олон-Овоотын лицензийг барьцаалахдаа “Голдман
сакс интэрнэйшнл” компани гэсэн бичиг баримт бүртгүүлсэн. Гэхдээ манай
“нөхөд” ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрлийг зөвхөн банк болон банк бус
санхүүгийн байгууллагад барьцаална гэсэн хуулийнхаа заалтыг умартаад
барьцааг нь бүртгэчихсэн. Энэ алдаагаа “засч” тусгай зөвшөөрлөө
хүчингүй болгосон хэрэг. Монголд бол нэг компанийн бүртгэлтэй дэлхийн
хэмжээний том банк аль ч улсад ямар нэгэн алхам хийхдээ хуулийг нь
сайтар судалсан байдгийн хувьд өөрсдөө буруутаж мэдэх энэ “алдаа”-г
мэдэхгүй байна гэж үгүй болохоор тэд энэ асуудлаар лав шүүхэд хандаж
чадахгүй гэж зарим эх сурвалж үзэж байгаа гэнэ лээ.
А.ТУЯА