Дуучин
Б.Хонгор уран бvтээлийн бие даасан тог­лолтоо энэ сарын 6-нд хийх гэж
байгаа билээ. Тvvнтэй уулзаж удахгvй болох тоглолтынх нь та­лаар болон
анх тайзнаа гарсан дурсамж, уран бv­тээлийнх нь тухай ярилцсан юм.

-Юуны
ємнє танд бие даасан анхны тоглолтоо хийх гэж байгаад баяр хvр­гэе.
Таны тоглолтын талаар яриагаа эхэлье. Тоглолтоо “Хvv нь тандаа” гэж
нэрлэ­сэн тухайгаа тодруулаач?
-Баярлалаа. Би энэ тог­лол­тоо
эмэгтэйчvvддээ, ээжvvд­дээ зориулж байна. Би саяхан ээждээ зориулж нэг
дуу хийсэн юм. Тэгээд тог­лол­тоо тэр дуугаараа “Хvv нь тандаа” гэж
нэрлэсэн.

-Ямарваа нэг тоглол­тын талаар
vзэгчдийн vнэ­лэмж єєр болоод байгаа шvv дээ. Нэг дуучин гарч
дуулчихаад л орчихно. Да­раагийнх нь гарч ирнэ гээд л нэгэн хэвийн
уйтгартай болсон гэж хvмvvс ярих нь сонсогдох болж. Таны тог­лолт бусад
тоглолтоос юу­гаараа онцлог вэ?

-Би тоглолтоо тодор­хой­лохдоо
баяр гэж хэлнэ. Тог­лолт биш баяр. Гэхдээ дуутай, хууртай, сэтгэл
хєд­лєлтэй, баяртай тийм л сай­хан тог­лолтыг эмэгтэй­чvvд­дээ,
бvс­гvйчvvддээ бэ­лэглэе гэж бод­сон юм. Баярт зориулсан єнгє аяс,
орчинг бий болгохоор тог­лолтын найруулагч маань ажиллаж байгаа. Тvvний
дуу бvр дээр хийх євєрмєц санаа, сонин шийдэл хvрэлцэн ир­сэн хvн
болгоны сэтгэлд цо­хилт єгсєн, олон сюрпризтэй тоглолт болох
тєлєвлєгєєтэй байгаа.

-Тэдгээр сюрпризийн аль нэгийг мэдэхийг хvссэн уншигчид байгаа байх?

-Би
мэргэжлийн дуучин гэхээсээ илvvтэйгээр Баяр агсны хvv гэдэг vvднээс
арай сэтгэл гаргасан уран бvтээ­л хийхийг илvvд vздэг. Тэр ч утгаараа
би аавдаа зориулж нэг дуу хийсэн. Тэр дуугаа “TV5” телевизээр ганцхан
удаа дуулсан. Энэ дуугаа амьд хєгжимтэй тоглож, дуул­на. Мєн ээждээ
зориулан хийсэн дуу­гаа дуулна. Гэхдээ зєв­хєн Хонгор аав, ээждээ
зо­риулж дуу хийгээд байгаа юм биш. Энэ бол баярын єдєр, Монголын бvх
ээжvvд, бvс­гvйчvvдэд, бvх эцэг, эхчvvд­дээ зориулж хvvхэд нь хэлж
чадаагvй тэр сайхан vгсийг би аялгуут дуугаараа дамжуулж, аав ээжид нь
хvр­гэх чин сэт­гэлийн тоглолт байх болно.

-Сvvлийн vед манай ур­лагийнхан тоглолтоо мю­зикл маягаар хийх нь нэ­лээд болсон харагдана. Таны тоглолтод тийм зvйл бий юу?

-Яг
vнэндээ аав маань тэр тайзан дээр гарч ирж чадах­гvй, магадгvй ээж
маань ч гэсэн надтай тайзан дээр хамт бус vзэгчийн суудлаас vзэх учир
би тайзан дээр аав, ээжийгээ хайрлаж байгаа мэт харцаар харж чадахгvй.
Тий­мээс жvжиглэх асуудал байх­гvй л дээ. Гэхдээ харин би vнэн
сэтгээлээсээ маш гоё дуулна. Магадгvй жилийн ємнє би ингэж хэлж
чадахгvй байсан байх, харин одоо бол би сэтгэлээсээ дуулна гэж бардам
хэлж чадна.

-Урлагийн тайзнаа хєл тавьснаас хойш хэдэн жи­лийн дараа бие даасан тоглолт хийх бэлтгэл хан­гагдав аа?

-Миний
єссєн орчин, єдий зэрэгтэй дуучин гэж хэлэгдэж байгаа маань яах аргагvй
“Соёл-Эрдэнэ” хамтлагийн­хан тэр тусмаа тэдний бэлт­гэлийн єрєєтэй
холбоотой. Би ухаан орсон цагаасаа эхлээд л аавыгаа дагаж явдаг
бол­сон. Урлаг, хєгжим гэдэг бол миний тєлєвшил. Цэцгэнд ус, агаар
хэрэгтэй байдаг бол Хонгор болон манай гэр бv­лийнхэнд урлаг маш
хэрэгтэй байсан юм. “Соёл-Эрдэнэ” хамтлаг одоо ч гэсэн “Соёлын тєв
єргєє”-нд харьяалагдаж уран бvтээлээ хийсээр л байгаа. Би ч гэсэн энэ
хамт­лагийн хамгийн бага гишvvн нь. Бvр цалин авдаг шvv.

-Аавынхаа
найз нартай холбоотой байдаг уу, уран бvтээлийн ч юм уу аль эсвэл
амьдралд тохиолд­сон элдэв зvйлсийн тухай ярилцаж зєвлєгєє, заавар авах
тохиолдол гарна биз?

-Тайзан дээр гарч уран бvтээл хийх юмсан
гэсэн хvсэл арван жилд, оюутны ширээн дээр байхад маш ихээр оргилдог
байсан. Гэвч би тvvнийгээ тэсэж, хадгал­даг байлаа. Тэгээд л
“Отгон­тэнгэр” их сургуулиа тєгсєєд дуулж эхэлсэн дээ. Миний єдий
зэрэгтэй яваа аавын маань найз нєхєд, уран бv­тээл болон амьдралын
сайхан андуудынх нь ач тус шvv дээ. Дуундаа, тоглолтдоо єєрийн­хєє
дотоод сэтгэлийн хvчийг хуримтлуулах тэр бvх боло­цоог тэд л надад
олгодог.

-Таны эзэмшсэн мэр­гэжлийн хувьд
урлагаас тэс ондоо бололтой. Цааш­даа суралцсан мэргэжил, урлагийн тайз
хоёрын али­ныг нь сонгох бол?
-Хэдийгээр єєр мэргэ­жилтэй ч
гэсэн дуучин хэ­мээн нэрлэгдэж, хvмvvст хvндлэгдэж яваа маань ми­ний
хувь тавилан гэж би боддог. Тиймээс би хувь тавилангаа сєрж, буруу тийш
явалгvй, заасан замаар нь зєв явна гэж боддог.

-Тэр хувь тавиланг таны аав єгсєн болов уу, аавтайгаа дуулж байсан тэр сайхан цагийг эргэн дурсвал?

-Тэгэлгvй
яахав. Аав маань надад тэр хувь тави­ланг єгсєн юм. Ухаан орсон
цагаасаа эхлэн аавыгаа да­гаж бэлтгэл, сургуулилтад нь явдаг байлаа.
Анх зургаан настай байхдаа тайзан дээр нэг том тоглолтод оролцож байсан
юм.
Олны ємнє анх дуулсан нь тэр л дээ. Тухайн vед аав маань яагаад
ч юм намайг єєрийнхєє хvv гэж хэлэхээс нуугаад “За одоо тэддvгээр
цэцэрлэгийн бяцхан дуучин Баярын Хонгор дуулна” гээд л зарлачихсан.
Єєртэй нь ха­маагvй хvн зарлаж байгаа юм шиг л. Тэгсэн ч намайг
тайз­наа гарахад л єєрийнх нь хvv гэдгийг мэдчихсэн юм даа.
Аав
маань намайг тайз­наа гарахын ємнє их зориг­жуулдаг байсан. За миний
хvv “будаа болгоорой, бvжиглээ­рэй” гээд л онгирооно. Би гэж тэр vедээ
мундаг том, бvжиг­чин хvн болчихно. Эстрад урлаг дєнгєж л хєгжиж,
хvмvvс сонирхож, бас брек бvжиг моодонд орж байсан vе шvv дээ. Миний
хvзvvгээр нэлээд хэд хэдэн гинж зvvж єгєєд, нvдний шил зvvлгэчихнэ.
Уншигчид маань санаж байгаа байх Майкл Жексон шиг араа­раа гулгаад
бvжиглэдэг байс­ныг. Тэр бvхнийг аав маань л заа­даг байлаа. Одоо миний
са­наж байгаагаар тэр vед на­майг гурав, дєрвєн удаа да­хиулдаг байсан.

-Хэдэн нас хvртлээ “бу­даа болгодог” байв аа?

-Тэр
vеэс хойш сургуульд ороод, аав маань ч биднийг орхин одсон. Сургуульд
орс­ныхоо дараа Л.Галмандах багшид шавь орж, “Зvvдний Чингэс” дууг
дуулсан. Тухайн vедээ хvvхдvvдийн дунд нэ­лээд хит болсон шvv. Есєн
єрлєгтэй чинь vг хаялцаад гээд эхэлдэг. Энэ дуугаараа би олон амжилтад
хvрсэн.

-Аавтайгаа хамт дуулах­даа нэг гитар тоглоод бай­даг тэр гитарыг хэн єгсєн бэ?
-”Соёл-Эрдэнэ”
хамтлаг Алма–Аты хотод болсон урла­гийн наадамд оролцоод том шагнал
авсан юм. Тэр наад­маас ирэхдээ аав маань надад тэр гитарыг авчирч
єгсєн юм. Аав харангуутаа л миний хvvд яг таарах юм байна гэж их
шохоорхож авсан гэсэн. Гитарын бvхий л єнгє нь дуугардаг, амьд гитар
байсан. Даанч тэр vед дарж чадахгvй, зvгээр л гараа хєдєлгєєд л зогсдог
байлаа.

-Яг тэр их эрч хvчээрээ урлагийн сургуульд сурал­цах боломж байгаагvй юм уу?

-Байсан
л даа. Яг тэр vед нийгмийн байдал хvнд бай­сан. 1991 он шvv дээ. Тухайн
vед урлагийг сонирхох хvн тєдий л байгаагvй. Амьд­ралаа, єнєє
маргаашдаа идэх хоолоо бодож байснаас урлаг гэх хvн их цєєхєн байсан
байх. Намайг єєр сургуульд оруул­сан нь миний ээжийн холч ухаан байсан
болов уу. Гэх­дээ урлагийн сургуульд су­раагvй ч гэсэн би дуулаад л явж
байна шvv дээ.

-Та одоо ээжтэйгээ амь­дарч байгаа юу?

-Тиймээ.

-Таны тоглолт ээжvv­дэд, тэр тусмаа таны ээжид зориулагдсан шvv дээ. Ээж­дээ ямар бэлэг барих вэ?

-Миний
ээждээ зориулж бvтээсэн дуу бол миний хам­гийн том бэлэг. Хамгийн том
сэтгэл. Би энэ дуундаа ээж­дээ хэлэх юмсан гэж бодсон бvх vгээ
оруулсан. Ээждээ зориулаад vнэтэй бэлэг ч юмуу авч болох л байсан.
Гэхдээ би сэтгэлээс гарсан тэр сайхан vгтэй дуугаар л ээждээ бэлэг
барихыг хvссэн.

-Та дууныхаа шvлгээс уншигчдадаа хvргэхгvй юу?

-Хоёулаа олон ч саад бэрхшээлийг туулсан сан
Оломгvй амьдралын энэ далайд хоёулаа
Бяцхан завиа хєлєглєн
Хамтдаа тэмvvлсэн сэн гэж хоёрдугаар бадаг нь эхэл­дэг.
Энэ
дуугаа бичихдээ амьд­ралд тохиолдсон бvхий л зvйлээ бодсон. Ээжийгээ
чин сэтгэлээсээ хайрладаг гэсэн санаагаа хэлэхийг хvс­сэн. Шvлгээ
бичихдээ ямар нэг дvрэм, журам гэсэнгvй. Зєвхєн єєрийнхєє сэтгэлээс
гарч байгаа сайхан vгсийг л бичсэн. Энэ ярилцлагыг ун­шиж байгаа хэн ч
гэсэн миний тоглолтод ирж зvгээр л сон­соод vзээрэй. Миний дууг
сонсдоггvй хvн байж болно. Гэхдээ энэ дууг нvдээ аниад, ээжийгээ бодоод
сонсоорой, танд нэг зvйл бодогдуулна гэдэгт итгэлтэй байна.

-Таны тоглолтод “Соёл-Эрдэнэ”-ийнхэн оролцоно биз?

-Тэгэлгvй
яахав. Миний тоглолтод бvгдээрээ орол­цоно. Рок, попын одууд
орол­цо­но. Саяхан хамтлагийн маань 35 жилийн ой тохиосон. Тэр vед ямар
агуу уран бv­тээлчид болохоо харуулсан. Тэднийг Монголын рок, поп
урлагийн амьд бурхад, унд­рага нь гэдгийг vнэхээр ойл­госон. Тэр
тоглолтын vеэр би аавыгаа орлож Т.Ариунаа эгч, Б.Сараа эгч,
Д.Жаргалсайхан ахтайгаа хамтран “Тэмээн жингийн цуваа” дуугаа дуул­сан.
Vзэгчид маш сайхан хvлээн авч, бvгд босч хvндэт­гэл vзvvлсэн.

-Тоглолтдоо энэ дуугаа дуулах уу?

-Дуулна.
Ер нь энэ тоглолт маань дуулагдах бvх дууны ихэнхийг vзэгчид маань
мэ­дэх учир би 70, vзэгчид маань 30 хувийг нь дуулаасай гэж би хvсэж
байна.

-Дуучин Хонгор анх аавынхаа
дуунуудыг дуулж олны танил болсон. Цааш­даа ер нь єєрийн гэсэн єнгє
аястай уран бvтээл хийх тєлєвлєгєє бий юу?

-Хєгжим сонирхогчид
тэр тусмаа залуус маань мэдэж байгаа байх, би одоогоор хоёр цомог
гаргаад байгаа. Би анхны цомгоо аавынхаа гэ­гээн дурсгалд зориулан
гар­гасан. Аавын маань дуулдаг байсан дуунууд он цагийн урсгалд хэзээ ч
хуучрахгvй мундаг сайн дуунууд байсан болохоор, тэр дуунуудыг би
ааваасаа хойш дуулсан. Тий­мээс сонсогчид маань одоо хvртэл намайг тэр
дуунуу­даар хvлээн авдаг. Тэдгээр дуунууд 1960-1970-аад оны vед
зохиогдсон шvv дээ. Гэтэл єнєє цаг vед хvмvvсийн хайр­тай дуу хэвээр л
байгаа. Энэ цомгоо би 2005 онд гар­гаж байсан. Хэдийгээр гурван жил
єнгєрч байгаа ч єдгєє би тэр дуугаар л овоглосоор байна шvv дээ. Хvн
аав, ээждээ хайртай байдаг. Тэг­вэл бас дуунд хайртай болдог юм байна,
энэ хайр дурлал­даа олон жил vнэнч байж болдог юм байна гэж би бод­дог.
Гадаадын дуунуудаас дээр vеийн “Hotel California” ч юм уу, жааз
дуунуудыг одоо бол­тол хvмvvс сонссоор л бай­даг. Тvvн шиг “Аяны
шу­вууд”, “Сэтгэлийн жигvvр”, “18 нас” зэрэг домог болсон нэ­лээд олон
дуу байдаг даа. Тэдгээ­рийн заримыг нь би дуулдаг болохоор єєрийгєє
азтай хvн гэж боддог.

-Та сvvлийн vед дууны­хаа vг, аяыг єєрєє зохио­дог болжээ?

-Тухайн
дууны цаад утга санаа нь миний зvрх сэтгэлд буусан тохиолдолд би тэр
дууг дуулдаг. Тийм болохоор сvvлд гаргаж буй дуунуудаа єєрєє зохиох
гээд л хичээж байна. Ялангуяа миний сvvлд гаргасан “Тєсєєлєл,
мєрєє­дєл” цомогт багтсан ихэнх дууг єєрєє зохиосон.

Т.Гэрэлмаа /2008 оны 3 сарын 1/