Монгол Улсын санхүү, эдийн засагт их мөнгөний эрсдэл гэгч асуудал үүсээд буй. Өмнө нь дандаа дутагдаж байгаа мөнгийг хаанаас, хэрхэн олох, валютын ханшаа хэрхэх вэ гэсэн асуудал үүсч байсан. Харин өнөөдөр Монгол Улсыг чиглэн урсч буй их мөнгөний урсгалыг хэрхэн зөв зохистой зохицуулах вэ хэмээн шийдвэр гаргах түвшнийхэн толгойгоо гашилгаж суугааг энэ үеэр Сангийн сайд С.Баярцогт он­цолж байлаа.  Тэрбээр “Уул уур­хайгаа хэт шүтэж, энэ салбараа л хөгжүүлснээс болж Голланд өв­чин тусч эдийн засгаа хямраасан ул­сууд бий.  Уул уурхайн их орлого бусад салбаруудыг үнэгүйдүүлж, өр­сөлдөх чадваргүй болгодог. Гэтэл бай­галийн баялаг барагддаг учир энэ их мөнгөний урсгал мөнхөд Мон­голыг чиглэхгүй нь тодорхой. Харин байгалийн баялаг ихтэй ч энэ ашгаас хамааралгүй байж чаддаг Чили зэрэг улсууд олж буй орлогоо дотоодын эдийн засагтаа аль болох шингээхгүй байх бодлогыг баримталдаг. Тиймээс энэ бүхэнд тохирсон бодлого боловсруулах ёстой. Мэргэжилтнүүдийг ч бэлтгэх хэрэгтэй” хэмээсэн юм. Үүний тулд бусад салбаруудаа татварын бод­логоор дэмжих, татаас олгох аргаар ор­хигдуулахгүй байхыг ч сануулж байлаа.

Энэ үеэр сэтгүүлчдийн хамгийн их сонирхож байсан асуудал Хөгж­лийн банкны тухай байсан. Тиймээс ч энэ талаарх яриа өрнөхөөс өөр ар­гагүйд хүрсэн юм.  Хөгжлийн бан­кийг төв банк болон арилжааны банк­ны хуулиар зохицуулах боломжгүй учир тусгай хууль боловс­руулсан аж. Энэхүү хуулийн төсөлд Засгийн газрыг Хөгжлийн банкинд баталгаа гаргах эрхтэй гэж заасан бө­гөөд Монгол Улсын Хөгжлийн банк энэхүү баталгаагаар олон улсаас арил­жааны зээл авах эрх үүсэх юм байна. Энэ замаар Хөгжлийн банкаар дамжуулан ойрын  8-10 жилийн хуга­цаанд 18 их наяд төгрөгийн хө­рөн­гө оруулалт, зээл авч 100 мянган айлын орон сууц барих зэрэг то­моохон төслүүдийг санхүүжүүлэх төлөв­лөгөөтэй ажиллаж байгааг Сангийн сайд дуулгасан. Харин Засгийн газрын бондыг олон улсад ажрилжаалах асуу­дал түр хойшлоод байгаа юм байна. Учир нь Монгол Улсын Зас­гийн газрын бонд хэтэрхий хямд арил­жаалагдах болчихоод байгаа учир энэ асуудлыг эхний ээлжинд Хөгжлийн банкны бонд гаргах замаар шийдэх төлөвлөгөөтэй байгаа аж.

Оюутолгойн гэрээн дээр гарсан алдаа Тавантолгойн ордод давтагдах вий гэсэн болгоомжлол байгааг ч энэ үеэр Сангийн сайдад сэтгүүлчид са­нуулж байсан юм. Харин энэ асуу­далд тэрбээр “Монголын Засгийн газар Оюутолгойн гэрээний дагуу 30 жилийн дараа Оюутолгой тө­сөлд эзлэх хувиа нэмэх ёстой.  Энэ хугацааг хэтэрхий сунжруу бай­на гэсэн шүүмлэлийг бид хү­лээж авсан. Тиймээс хугацааг багас­гах хэлэлцээр хийхээр цаашид ажил­лана. Мөн Оюутолгойн урьдчилгаа төлбөрийн зээлийн хүүг ч бууруулах төлөвлөгөөтэй байгаа. Оюутолгойн урьдчилгаа төлбөрийг үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаа явуулахад орлогын татвараас нь суутгана. Харин Таван толгойн ордод урьдчилгаа төлбөрийн гурван хэлбэрийг ашиглахаар ярьж бай­гаа” хэмээсэн юм.

Сангийн яамны газар, хэлтсийн дарга нар өөрсдийн хийсэн ажил, хийх ажлын талаар ч энэ үер танилцуулсан. Тэр дундаас Төсвийн бодлогын газрын дарга Б.Батжаргалын энэ оны төсвийн онцлогийн талаарх яриа анхаарлын төвд байлаа. Төсвийн тухай шинэ хуульд тусгагдсан зарим зүйлс энэ оны төсөвт биеллээ олсон аж. Тухайлбал, шинэ хуулийн дагуу орон нутгийн бие даасан байдлыг нэмэгдүүлэхийн тулд санхүүгийн эрх мэдлийг нэмэгдүүлэх ёстой гэсний дагуу аймаг тус бүрт 800 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийсэн байна. Мөн төсвийг тогтворжуулах зорилгоор Тогтворжуулалтын санг төсвийн тэнцэлд оруулсан болон ашигт малтмалын нөөц ашигласны татварыг нэмсэн, сайд нарын төс­вийн багцыг энэ жилийн төсвөөс эхлэн нэгтгэж эхэлснийг төсвийн онц­лог гэж байсан юм. Харин хэт их алдагдалтай төсвөө магтаж байна гэсэн сэтгүүлчдийн шүүмжлэлд “Хямра­лын дараа бодит эдийн засгаа сэр­гээхийн тулд нийгмийн халамж өсгөх шаардлагатай байсан. Мөн эдийн засгийнхаа хөрөнгө багтаах хэм­жээг нэмэхийн тулд эдийн засгаа тэлэх хэрэг гарсан. Тэгээд ч 2012 оны зургадугаар сар гэхэд амлалтын мөн­гийг өгч дуусгах төлөвлөгөөтэй ажиллаж байгаа нь энэ оны төсөвт их хэмжээний нийгмийн халамж тусгах шалтгаан болсон” гэлээ. 

Зохиогчийн эрх:
"Улс төрийн тойм" сонин