Инфляцийг нэг оронтой тоонд барих даалгавартай Төв банк мөнгөний бодлогын хэрэгслүүдэд өөрчлөлт оруулахгүй байх шийдвэр гаргаснаа өнгөрсөн баасан гаригт олон нийтэд мэдэгдлээ. Монголбанкны захирлуудын зөвлөл энэ сарын 23-ны өдөр хуралдаж дээрх шийдвэрийг гаргасан байна. Түүнчлэн 2011 онд мөнгөний хатуу бодлого баримтлах болжээ. УИХ-аас баталсан 2011 оны төсвийн тухай хуульд  иргэн бүрт сар болгон 21 мянган төгрөг олгохоор тус­гасан. Нийгмийн халамжийн чиг­лэлээр олгож буй энэ мөнгийг ямар хэлбэрээр олгох нь тодорхой бус байгааг харгалзан Монголбанкны за­хир­луудын зөв­­лөл ийм шийд­вэр гарга­сан бай­на. Мөн 2011 оны төсвийн зар­цуулалтын хуваарь эцэслэн гараагүй байгаа нь дээрх шийдвэрийг гаргахад нөлөөлжээ. Монгол Улсын хамгийн муу төсөв гэж 2011 оны төсвийн тухай хуулийг учир мэдэх хүмүүс шүүмжилдэг. Ялангуяа нийгмийн халамжид чиглэсэн мөнгөний зарлага хэт их байгаа нь эдийн засагт сөрөг нөлөө үзүүлнэ гэдгийг Олон улсын валютын сан, Дэлхийн банк болон бусад эдийн засагчид ч сануулж байсан. Гэвч УИХ-ын гишүүд улс төрийн популист амлалтаа биелүүлэхийн тулд нүдээ анин, гараа өргөн энэ хуулийг баталчихсан. Ерөнхийдөө эрхэм түшээдийн нүдээ аньж баталсан энэ хуулийн балгаар Төв банк ийн мөнгөний хатуу бодлого барихад хүрэв.

Зөвхөн 2011 он ч биш, энэ оны сүүлчийн улирлыг мөнгөний хатуу бодлогын хүлээсэнд үдэж байгаа, бид. Оны эхэнд тараасан эх орны хувь хишиг нэртэй 70 мянган төгрөгийн балгаар инфляци өсөхөд Төв банк бодлогын хүүгээ 11 хувь болгосон. Бодлогын хүү өндөр байх нь бизнесийн орчин болон эх орны бүтээн байгуулалтад сөрөг нөлөө үзүүлдэг. Тэгэхээр ирэх жил бизнес, бүтээн байгуулалтын ажил мөн л мөнгөний хатуу бодлогын дор байх нь ээ.

Уул уурхайг дагаад Монголыг чиглэсэн хөрөнгө оруулалт жил ирэх бүр нэмэгдэх болсон. Ялангуяа энэ жил дотоодод ам.долларын урсгал нэмэгдэж, төгрөгийн өмнө үнэгүйдэж байгаа.  Харин манай эдийн засагт гадаад валютын орох урсгалыг шингээх чадавх сул байгаагаас Монголбанк төгрөгийн ханшийг тогтвортой байлгах бодлогын хүрээнд зах зээл дэх илүүдэл валютыг татаж байгаа. Долоо хоногт хоёр удаа зохион байгуулдаг дуудлага худалдаагаар дамжуулан дээрх арга хэмжээг авдаг болсоор багагүй хугацаа өнгөрчээ. Ингэснээр өнгөрсөн аравдугаар сарын 30-ны байдлаар 1.8 тэрбум ам.доллар байсан Монголбанкны валютын нөөц хоёр тэрбум ам.долларт хүрчээ. Монголбанкнаас зарласан албан ханш оны эхнээс 14 орчим хувиар чангарсан байна. Харин бодит үйлчилж буй ханш аравдугаар сарын байдлаар 18.5 хувиар өсчээ. Ханшийн чангаралтыг судалж үзвэл, 67 хувь нь нэрлэсэн ханшийн чангаралтаас, 33 хувь нь инфляцаас хамаарчээ.

Монголбанк сард нэг удаа хэвлэлийн бага хурал зохион байгуулдаг уламжлалтай. Энэ оны хамгийн сүүлчийн мэдээлэл өнгөрсөн баасан гаригт болж, мөнгөний бодлогын цаг үеийн болон цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар танилцуулсан нь энэ.

Б.БЯМБАА