Хямралын үеэс хойш зэ­сийн үнэ дэлхийн зах зээл дээр анх удаа 9000 ам.долларт хүрэв. Мэргэжилтнүүдийн үзэж буйгаар ирэх онд зэсийн үнэ 10-12 мянган ам.долларт ч хүрэх боломжтой аж. Хэрэв энэ боломжтой бол манай ул­сын төсөвт роялтийн болон бусад татвар үр дүнгээ өгөх нь тодорхой. Зэсийг их хэмжээгээр худалдан авч, эргэлтэд оруулахгүй хав дарж байгаа компаниуд илэр­сэн боловч хэрэглээ нь улам бүр нэмэгдэж байгаа болол­той. Гэхдээ зэсийн үнэ дээрх оргил өсөлтөөс хэд дахин унаж байсан тохиолдол бай­гааг сэрэмжлүүлэх шинжээ­чид ч байгаа юм. Ямартай ч зэсийн энэ өсөлт манай төсвийг зузаатгаж, нийлүүлэл­тээ сайн хийхийг шаардаж байна. Монгол Улсын нэгд­сэн төсвийн нийт орлого энэ оны эхний арван сарын гүйцэтгэлээр 2.3 их наяд төгрөгт хүрч, өнгөрсөн оны мөн үеэс 828.7 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдсэн таатай мэдээ бий. Үүнээс үзэхэд манай санхүүгийн сал­ба­­рынхны хүлээж байсан өсөлт хангалттай биелэх нь тодор­­хой болоод байна.

Зэсийн үнийн өсөлттэй холбог­дуулан улсын төсөвт энэ онд хэчнээн төгрө­гийг төвлөрүүлснийг Тат­ва­рын ерөнхий газрын Тат­вар хураалтын хэлтсийн Ул­­сын ахлах байцаагч О.Алтанхоролоос тодрууллаа.

-Зэсийн үнэ нэлээд өсч байна. Үүнийг дагаад төсөвт орох орлого нь ч нэмэгдсэн. Өмнөх жилүүдтэй харьцуулахад хэдэн хувиар өссөн байна?

-Зэсээс орж ирсэн нийт татвар энэ онд 464.8 тэрбум төгрөг болсон. Харин 2009 онд 196.7 тэрбум төгрөг байсан. Бүх татвар ороод шүү дээ. Өөрөөр хэлбэл аж ахуй нэгжийн орлогын албан тат­вар, нөөцийн төлбөр, зэсийн үнийн өсөлтийн татвар зэргийг хамруулаад ийм өсөлт, дүн ажиглагдсан. Харин зэсийн үнийн өсөлтийн татварын хувьд 2009 онд 137.5 тэрбум төгрөг төсөвт орж байсан. Харин энэ онд өндөр өсөлттэй байгаагаас үүдэн 350 тэрбум буюу 212.2 тэрбум төгрөгөөр давсан байна. 

-Харин роялти хэчнээн хэмжээний орлогыг төсөвт оруулав?

-Ашигт малтмалын нөө­цийн төлбөрийн хувьд зэ­сээс орж байгаа нь энэ оны байдлаар 61.4 тэрбум төгрө­гийг төвлөрүүлсэн. Харин өнгөрсөн онд 36.7 тэрбум төг­рөг байсан. Ер нь бүх л татварын хувьд өсөлт ажиглагдаж байна.­­­

Т.ЕСӨН-ЭРДЭНЭ