Хятадын Кинхуйнгдао боомтын агуулах дахь нүүрсний үнэ буурчээ. Түлш, шатахууны үнэ нэмэгдэхтэй зэрэгцэн тус улсын Засгийн газраас түүхий эдийн үнийн өсөлтийг хязгаарлахын тулд нөөцөө дэлгэхээр болсны дараа ийн нүүрсний үнэ хямдарлаа. Уржигдар килограмм тутамдаа 5500 кило калори бүхий илчлэгтэй нэг тонн нүүрсний үнэ өнгөрсөн долоо хоногийнхоос 0.6 хувиар буурч, 795 юань буюу 119.6 ам.доллар болсон байна. Энэ талаар Хятадын Нүүрсний хангамж, тээвэрлэлтийн ассоциациас мэдээлжээ. “Bloomberg”-ийн онцолж буйгаар өнгөрсөн есдүгээр сарын 8-наас хойш Хятадад анх удаа нүүрсний үнэ буурч байгаа юм. Кинхуйнгдао боомтын агуулах дахь нүүрсний хэмжээ өнгөрсөн долоо хоногийнхтой харьцуулахад 15 хувиар өсч, 6.73 сая тонн болсон нь ийнхүү үнэ буурахад нөлөөлсөн хэмээн зарим ажиглагч үзэж байна.
Шинжээчид өвлийн улирал эхэлж байгаатай зэрэгцээд нүүрсний эрэлт ихэснэ хэмээн тооцоолж байсан. Үүнээс улбаалан үнэ нь өснө гэх хүлээлт бий болсон. Гэтэл эрэлт нэмэгдсэнгүй. Энэ жил агаарын хэм харьцангуй бага байгаа зэргээс шалтгаалан өвлийн халаалтад зарцуулах эрчим хүчний хэмжээгээ Хятад бууруулсан тухай мэдээ бий. Нөгөөтэйгүүр энэ нь тус улсын Засгийн газраас эрчим хүчний бүтээгдэхүүний гаралтыг багасгахад чиглэсэн бодлого баримталж байгаатай холбоотой юм. Энэ талаар Хятадын Нүүрсний хангамж, тээвэрлэлтийн ассоциацийн тэргүүн Дэвид Чан “Bloomberg”-т өгсөн ярилцлагадаа дурьджээ.
Хятад улс таван жилийн зорилтот төлөвлөгөөндөө 2010 оны эцэс гэхэд дотоодын нийт бүтээгдэхүүнийх нь 20 хувьтай тэнцдэг эрчим хүчний зах зээлийн эрэлтийг бууруулж, хэрэглээг хязгаарлах зорилт тавьсан. Үүнээс болж энэ оны эхний есөн сарын байдлаар тус улсын эрчим хүчний үйлдвэрлэл гурван хувиар буурсан байна. Кинхуйнгдао боомт дахь нүүрсний нөөцийг нэмэгдүүлэх замаар үнийн өсөлтийг зогсоож байгаа тухай дээр дурьдсан. Хятадад өнгөрсөн аравдугаар сард инфляци 4.4 хувьд хүрч, сүүлийн хоёр жилд байгаагүй өндөр үзүүлэлттэй гарсан билээ. Сүүлийн үед нүүрсний үнэ нэлээд хурдацтай өсөх хандлагатай байгаа. Өнгөрсөн сарын 29-нд дээрхтэй ижил илчлэг бүхий нэг тонн нүүрс 800-815 юань буюу 120-122 ам.доллар хүрч байсан юм. Энэ нь 2008 оны арваннэгдүгээр сарын 3-наас хойшхи хамгийн өндөр түвшин билээ. Тиймээс тус улсын эрх баригчид үнийн хөөрөгдлийг даамжруулахгүйн тулд нэлээд идэвхтэй алхмууд хийж эхэлсэн юм. Ямартай ч одоогийн байдлаар ирэх онд нийлүүлэлтэд гарах нүүрсний үнэд өөрчлөлт ороогүй байна. Өөрөөр хэлбэл, 2010 онд тогтоосон үнээрээ зах зээлд гаргана гэсэн үг хэмээн “NDRC”-ийн үнийн судалгаа хариуцсан мэргэжилтэн Као Чангкинг “Синхуа” агентлагт мэдээлжээ. Зөвхөн эрчим хүч гэлтгүй гангийн үйлдвэрлэлээ бууруулах зорилт тавьсны хүрээнд Хятадын Засгийн газар гангийн нэлээд олон үйлдвэрээ хаасан. Зарим шинжээчийн таамаглаж буйгаар ирэх онд нүүрсний үнэ 598 юань буюу 88 ам.долларт хүрэх юм.
Манай улсын хувьд нүүрсний экспортынхоо дийлэнх хувийг Хятадын зах зээлд гаргадаг. Өнгөрсөн онд манайх зургаан сая орчим тонн нүүрс экспортолсон бол энэ онд 16 сая болж нэмэгдэх төлөвтэй байна. Энэ оны эхний есөн сарын байдлаар Хятадад 9.9 сая тонн нүүрс экспортолжээ. Тиймээс тус улсын эрэлттэй уялдан нүүрсний үнэ хэлбэлзэнэ гэхэд буруудахгүй.
Манай улсын нүүрс үнийн хувьд маш хямд өртөгтэй. Олон улсын жишгээс 2-3 дахин бага гэх албан бус мэдээ бий. Энэ нь боловсруулаагүй түүхий нүүрс байдагтай нь холбоотой юм.Түүхий нүүрсний экспортын үнэ ханш одоо 50-56 ам.долларын хооронд хэлбэлзэж байгаа. Гэтэл нөөцөөрөө дэлхийн улс орнууд дунд арвантавдугаарт жагсдаг асар их нүүрстэй хэрнээ түүхий нүүрс зах зээлд гаргадаг орон Монголоос өөр бараг байхгүй. “Хар алт” хэмээн нэрлэгддэг энэхүү түүхий эдийг угааж баяжуулсан тохиолдолд үнэ нь эрс нэмэгддэг онцлогтой. Ядаж хагас боловсруулдаг бол нэг тонн нүүрсний үнийг хоёр дахин нэмэх боломжтой гэж учир мэдэх шинжээчид онцолдог. Боловсруулсан нүүрсний хувьд чанар, ангилал, боловсруулалтын үе шатаасаа хамаарч 70-100 ам.долларын өртөгтэй болох юм. Манай улсын хувьд “Энержи Ресурс” компанийн барьж буй нүүрс угааж, баяжуулах үйлдвэр ирэх онд ашиглалтад орно. Түүнээс гадна том Тавантолгойг түшиглэн босгохоор төлөвлөж байгаа боловсруулах үйлдвэр бас бий. Боловсруулсан нүүрс гаргаж, түүнээсээ ашиг олох гэсээр байтал Хятад мөнгөний бодлогоо хумьж, эрэлтээ бууруулна хэмээн цөөнгүй шинжээч дүгнэж байсан. Тэгвэл өнөөдөр тэр таамаг аль хэдийнэ бодит болоод эхэлжээ.
Хятадын тал манайхаас импортолсон нүүрсийг ихэвчлэн металлург, гангийн үйлдвэрлэл болон эрчим хүчний салбартаа хэрэглэдэг. Тиймээс тус улс гангийн үйлдвэрүүдээ олноор нь хааж, эрчим хүчний бодлогоо хумьж байгаа нь Монгол Улсын нүүрсний зах зээлийг томоохон алдагдалд оруулах үндэс болох магадлалтай. Нүүрс экспортлогч “МАК”, “Энержи ресурс”, “Саусгоби сэндс”, “Чинхуй МАК” зэрэг компани бий. Хэтдээ том “Тавантолгой” нэмэгдэнэ. Тэгвэл гол харилцагч Хятадын зах зээлд нүүрсний үнэ буурснаар эдгээр компанийн үнэлгээ буурч болзошгүй.
Т.ЭЛИСА

"Улс төрийн тойм" сонин